Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, basamak satın alması nedeniyle davacının aylığının başlangıçtan itibaren 22. basamağa göre belirlenmesi ve başlangıç tarihinden itibaren farklarıyla birlikte faizi ile ödenmesi gerektiğinin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, hükümde belirtildiği şekilde, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, 12.09.1991 tarihinde 1479 sayılı Yasa kapsamında tescil edilmiş, 01.05.1997 tarihi itibari ile 6. basamaktan 13. basamağa basamak satın almak suretiyle çıkan davacıya 30.01.2008 tarihli tahsis talebine istinaden 22. basamak üzerinden yaşlılık aylığı bağlanmıştır.
4447 sayılı Yasa ile değişik 1479 sayılı Yasanın 36. maddesiyle, aylık hesabında ilk defa “ağırlıklı ortalama” kavramı getirilmiş, aynı Yasa ile 1479 sayılı Yasaya eklenen Geçici 11. maddesine göre, 4447 sayılı Yasanın yürürlük tarihi olan 01.01.2000 tarihinden önce sigortalı olup da, bu yasa döneminde halen sigortalılıkları devam edenlerin aylık hesabının ne şekilde yapılacağı düzenlenmiştir. Buna göre; A aylığı, sigortalının, aylık başlangıç tarihindeki toplam sigortalılık süresi esas alınarak, 4447 sayılı Yasanın yürürlük tarihinden önce (01.01.2000) basamak satın alma sonucu yükseldiği basamaktan geçmişe yönelik intibak yapılarak bulunduğu gelir basamağının 01.07.2003 tarihli gelir tablosundaki değeri üzerinden, bu Yasanın yürürlük tarihinden önceki hükümlere göre hesaplanan aylığının, bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar geçen sigortalılık süresinin toplam sigortalılık süresine orantılı olarak hesaplanan tutarının hesap edilmesi gerekir. Bu durumda, A aylığının hesap formülü şu şekilde olacaktır:

A Aylığı= 01.07.2003 tarihli gelir tablosu karşılığı
Aylık gelir tutarı x ABO x 01.01.2000 öncesi hizmeti
Toplam Hizmetleri

B aylığının belirlenmesinde dikkate alınması gereken "Ağırlıklı Ortalama" hesabında ise; öncelikle, 01.01.2000 tarihi ile yaşlılık aylığı talep tarihi arasında sigortalı olarak fiilen bulunulan basamaklar ve bu basamaklardaki bekleme süreleri üzerinden 01.07.2003 tarihli gelir tablosundaki karşılığı tutarlar gözetilerek, böylece fiilen geçen sürelere ilişkin ağırlıklı ortalama bulunmalı; bilahare, satın alınan basamaklar ve bu basamaklardaki bekleme süreleri üzerinden, yine 01.07.2003 tarihli gelir tablosundaki karşılığı tutarlar gözetilerek, böylece basamak yükseltilerek geçen sürelere ilişkin ağırlıklı ortalama belirlenmeli; bulunan her iki ağırlıklı ortalama (yani fiilen geçen sürelere ilişkin ağırlıklı ortalama ve basamak yükseltilerek geçen sürelere ilişkin ağırlıklı ortalama) toplanarak B aylığı hesabına esas "Ağırlıklı Ortalama" belirlenmelidir. Aylık hesabında esas alınacak aylık bağlama oranlarının belirlenmesinde ise, 01.01.2000 öncesi için 1479 sayılı Yasanın geçici 11. maddesi yollaması ile mülga 36. maddenin “Yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanan sigortalılara en son prim ödediği gelir basamağında en az bir tam yıl prim ödemesi koşuluyla bulunduğu basamağın % 70"i oranında aylık gelir hesaplanır. Bulunduğu gelir basamak primini bir yıl ödememişse, bir önceki basamak üzerinden aylık gelir hesaplanır. Bu oran 25 yıldan fazla prim ödenmiş olması halinde fazla olan her tam yıl için % 1, kadın ise 50, erkek ise 55 yaşlarından sonra sigortalılığa devamda, fazla olan her tam yaş için de ayrıca % 1 artırılır.
35’inci maddenin (c) fıkrasına göre bağlanacak aylıklarda ise primi ödenmemiş 25 yıldan az her tam yıl için % 1 indirim yapılır.”” hükmü gözetilmeli, 01.01.2000 sonrası aylık bağlama oranının belirlenmesi için ise, 4447 sayılı Kanunla değişik anılan maddenin “Aylık bağlama oranı, sigortalının toplam sigortalılık süresinin ilk on tam yılının her bir yılı için %3,5 takip eden on beş tam yılın her bir yılı için %2 ve yirmi beş yıldan fazla her bir tam yıl için %1,5 oranlarının toplamıdır.” hükmü nazara alınmalı ve sair aylık hesap doneleri de dikkate alınarak B aylığı saptanmalıdır.
A ve B aylıklarının toplanması suretiyle elde edilen tutara, ilgili yasal düzenlemelerde öngörülen sosyal destek ödemesi de ilave edilip; 01.01.2004 tarihinden itibaren güncelleştirme denilen, ilgili artış yasalarıyla (5073, 5282, 5454, 5565 sayılı Yasalar gibi) gösterilen artış oranları uygulanarak, yaşlılık aylığı talep tarihi itibarıyla, sigortalıya bağlanacak yaşlılık aylığı belirlenmelidir. Ancak her halde, tahsis talep tarihi itibariyle sigortalıya bağlanacak yaşlılık aylığı miktarının, basamak satın almayan ve sigortalının basamak satın alma sonucu intibak ettirilerek elde ettiği basamaklarda fiilen bulunan (basamaklarda bekleme süreleri de aynı olan) sigortalılara bağlanacak aylık tutarını geçemeyeceği gözetilmelidir
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda yukarıdaki ilkelere aykırı hesaplama yapıldığı için anılan rapor hüküm kurmaya elverişli değildir.
Mahkemece, alanında uzman bilirkişiden yukarıda belirlenen ilkeler ışığında rapor alınarak, hesaplama sonucu bulunan aylık tutarının, basamak satın almayan ve davacının basamak satın alma işlemi sonucu intibak ettirilmek sureti ile belirlenen basamaklarda (1999 basamağı dahil) fiilen bulunan ve davacı ile aynı basamak bekleme süreleri ile yaş ve sigortalılık sürelerine sahip olan sigortalıya bağlanması gereken aylık tutarı, başka bir ifade ile davacının 1999 yılında 15. basamakta olduğu, kabul edilerek, sonraki yıllarda devam ettirilmesi gereken basamaklar belirlendikten sonra bu basamaklarda fiilen bulunan ve 01.02.2008 tarihinden itibaren aylık bağlanmış olan bir sigortalıya bağlanması gereken aylık tutarı Kurumdan sorularak, davacıya bağlanması gereken aylık miktarının bu tutarı geçemeyeceği gözetilerek, Kurumca yargılama aşamasında belirlenen ve davacıya ödenen aylık tutarı da gözetilerek, varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması ve HMK’nın 297. maddesi hükmüne aykırı olarak, başlangıçtan itibaren davacıya bağlanması gereken aylık tutarı hükümde gösterilmeyerek infazda tereddüt oluşturacak şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Şüphesiz, yapılacak inceleme sonrasında gerek taban aylık ve gerekse fark aylıklar ile işleyen faizleri bakımından davacının temyiz isteminde bulunmaması nedeniyle Kurum lehine ilk karardaki miktarlar itibariyle oluşan usuli kazanılmış hak gözetilmek suretiyle bir karar verilmesi gereği de dikkate alınmalıdır.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 26.11.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.