Danıştay 4. Daire 1990/101 Esas 1993/486 Karar Sayılı İlamı

Daire : DÖRDÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1993
Karar No : 486
Esas Yılı : 1990
Esas No : 101
Karar Tarihi : 04/02/993

MÜKERRER VERGİ ALINDIĞI İDDİASIYLA YAPILAN DÜZELTME BAŞVURUSUNUN, GENEL HATLARI İLE YAPILACAK BİR İNCELEME VE ARAŞTIRMA İLE SONUÇLANDIRILMASI VE ELDEKİ BELGELERE GÖRE MÜKERRER BİR VERGİ ALINDIĞI SAPTANMIŞ İSE BUNUN RED VE İADESİNİN GEREKECEĞİ HK.
1988 Ağustos ayında Ordu Yardımlaşma Kurumu Genel Müdürlüğü'ne sattığı mercimeğin satış bedeli üzerinden vergisi tevkif edilmesinin yerinde olmadığı, Şirket olarak müstahsil durumunda olmadıkları, yasal olmayan bu uygulama nedeniyle kesilen verginin iadesi gerektiği istemiyle Vergi Dairesi Müdürlüğüne yapılan başvurunun reddi üzerine Maliye ve Gümrük Bakanlığına vaki Şikayet başvurusunun cevaplandırılmaması suretiyle tesis edilen işlemin iptaliyle söz konusu verginin iade tarihine kadar geçen süre için kredi faizine göre hesaplanacak tutarda tazminat
hükmedilmesi istimine ilişkindir.
Hububat, bakliyat ve bitkisel yağlar ve sanayi ürünleri imali, dağıtım ve pazarlamasını yapan davacı kurumun Ordu Yardımlaşma Kurumu Genel Müdürlüğü'ne sattığı zirai üründen, alıcı kuruluşun tevkif ettiği gelir vergisinin mükerrer olması nedeniyle iadesi isteminin yerine getirilmemesi suretiyle tesi oluna olumsuz işlem davanın konusunu oluşturmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 3239 sayılı Kanunla değişik 94.maddesinin A fıkrasında, zirai mahsüllerin müstahsilden alımı sırasında vergi tevkifatı yapılması öngörülmüştür. Bu safhada vergi tevkifatı yapılmakla birlikte tacirden mal alan başka bir tacirin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 11. maddesine dayanılarak yayınlanan Gelir Ver-
gisi Kanunu 153 sayılı Genel Tebliğinde belirtildiği biçiminde ayrıca bir tevkifat yapması halinde, bir muameleden kanunun öngörülmemesine karşın mükerrer vergi alınması sonucu doğacığından ikinci defa tahsil edilen vergilerin Vergi Usul Kanununun 117.maddesinde sözü edilen "Verginin mükerrer olması" iddiasına dayanması nedeniyle vergilendirme hatası kapsamında görülüp incelenmesi ve mükerrerlik varsa bunun idarece sonuçlandırılması gerekir.
Vergi Usul Kanununun 11.maddesindeki sorumluluk, alım satıma taraf olanlar ile bir hizmetten yararlananlar arasında söz konusudur. Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesinin A fıkrası 13 numaralı bendine göre yapılması gerekli tevkifatta vergiyi doğuran olay, müstahsilden mal alımı olduğuna göre bu verginin isorumluları ilk satışa taraf olanlar olabilir. Vergi Usul Kanununun 11.maddesine 3418 sayılı Kanunla eklenen son fıkra hükmüyle ayrıca verginin ödenmesinden sorumlu tutulabilecekler sadece, zirai ürünlerin alım satımına aracılık eden kuruluşlar ile Ticaret Borsalarıdır. Maliye ve Gümrük Bakanlığı söz konusu 153 ve aynı konuda bilahare yayınlanan 155 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliğleriyle, Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesinde sözü edilen ve kamu kurum ve kuruluşları dışında kalan kurum, kuruluş ve kişilerce müstahsilden zirai ürün alımı dolayısıyle yapılacak tevkifatın safhası değiştirilmemiştir. Tebliğlerde, tüccardan zirai ürün alanların müteselsil sorumluluktan kurtulmak amacıyla tevkifat yapabileceklerinin belirtilmesi nedeniyle bu ürünlerin ikinci ele satışında tevkifat yapılmış ise bunun 213 sayılı Vergi usul Kanununun "Vergi hatalarını düzeltme" ile ilgili hükümleri çerçevesinde düzeltilmesi gerekmektedir.
Bunun için kanunda öngörülen şart ve usullerin dışında yeni usuller getirilerek düzeltme isteminin sonuçlandırılmasının uzun ve belirsiz tarihlere kadar ertelenmesinin yasal dayanağı olmadığından olayda olduğu gibi mükerrer vergi alındığı iddiasıyla yapılan düzeltme başvurusunun genel hatları ile yapılacak bir inceleme ve araştırma ile sonuçlandırılması ve eldeki belgelere göre mükerrer bir vergi alındığı saptanmış ise bunun red ve iadesi gerekirken, verginin tevkif edildiği tarihten, aylarca sonrasına kadar bu incelemenin sonuçlandırılmaması ve bu konuda tesis edilecek işlemin vergi incelemesi nihayetine bırakılması yerinde görülemez. Bu bakımdan davacının mükerrer vergilendirme iddiası ile yaptığı düzeltme ve şikayet başvurusunun, açıklanan çerçevede gerekli inceleme ve araştırma yapılarak sonuçlandırılması yerine reddinde isabet bulunmamaktadır.
Bu nedenle, davacı tarafından mükerrer verginin red ve iadesi istemiyle yapılan şikayet başvurusuna davalı idarece cevap verilmemekle tesis olunan olumsuz işlemin iptaline, işbu iptal kararı davacının iddia ettiği ölçüde alacaklı bulunduğunu göstermeye yeterli olmadığından ve bu husus düzeltme isteminin incelenmesiyle ortaya konulabileceği ve zarar tutarının hesaplanması da ancak bundan sonra mümkün olabileceği cihetle tazminat isteminin bu safhada incelenmesi mümkün bulunmadığından bu kısma ilişkin istemin reddine karar verildi.