Taraflar arasındaki “alt yetkili satıcılık sözleşmelerinin geçersizliği ile alt yetkili satıcılık sözleşmelerini akdetme yetkisi bulunmadığının tespiti” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 3.Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi"nce asıl ve birleşen davanın kabulüne dair verilen 23.06.2008 gün ve 2006/588 E-2008/169 K. sayılı kararın incelenmesi .....Giyim A.Ş. dışındaki asıl ve birleşen davanın davalılar vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11.Hukuk Dairesi"nin 12.03.2009 gün ve 2008/13597-2009/2889 sayılı ilamı ile;
(...Davacı vekili, müvekkilinin Pierre Cardin ile akdettiği marka-devir sözleşmesi gereğince 98/01/9472 ve 92/207269 numaralı “PIERRE CARDİN” markalarının sahibi olduğunu, gerek marka devri sözleşmesi gerekse özel akit ve marka devredenin resmi beyanları ile markanın tek satıcısının davacı olduğunu davalıların muvafakati ve onayını almaksızın imzaladıkları alt yetkili satıcılık sözleşmelerinin geçersiz olduğunu, buna rağmen davalıların keşide edilen ihtara verdikleri yanıt ile davacının muvafakat ve onayının ardından yapılan sözleşmelerin geçerli olduğunu beyan ettiklerini ileri sürerek; asıl davada davalıların dayandıkları alt yetkili satıcılık sözleşmelerinin geçersizliğinin tespitine, birleşen davada ise davalılar ...Mümessillik A.Ş. ve O.O.’ın alt yetkili satıcılık sözleşmesi akdetme yetkisinin bulunmadığının tespitiyle imzalanmış sözleşmesinin geçersizliğinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar vekili, ayrı ayrı davanın reddini istemişlerdir.
Mahkemece toplanan kanıtlara göre Pierre Cardin şirketiyle birleşen davanın davalısı ..... Mümessillik A.Ş arasında düzenlenen 16.11.2004 tarihli “özel akit” başlıklı sözleşmenin 1.maddesiyle yetkili satıcının 2.derecede yetkilendirme önerilerinin “Bay Pierre Cardin’in tartışmasız ön onayına sunulacağının ve 5.madde ile de sözleşmenin 01.01.2006/31.12.2010 tarihleri arasında yürürlükte kalacağı belirtildiği, davacının 12.07.2005 tarihli marka devir sözleşmesinden sonra davalılara gönderdiği ihtarname ile ön onay alınmayan sözleşmelerin geçersiz olduğunun bildirildiği, bu ihtardan sonra bir kısım davalı tarafından davacı ve TPE aleyhine açtıkları marka devir sözleşmesinin iptali talepli davaların reddedildiği, tarafları ve konusu aynı olan iki sözleşmenin varolması halinde 1.sözleşmenin kendiliğinden geçersiz hale geleceği, somut olayda da Pierre Cardin ibareli markanın TPE nezdindeki Ö. F.K. adına tescilin 2.sözleşmeye istinaden gerçekleştiği, bu nedenle “özel akit” başlıklı 16.11.2006 tarihli sözleşmenin geçersiz hale geldiği, birleşen davanın davalısı ... Mümessillik A.Ş ile asıl davanın davalıları arasında imzalanmış alt lisans sözleşmelerinin 16.11.2004 tarihli sözleşmenin 1.maddesinde sözü edilen Pierre Cardin’in ön onay alınmadan imzalandığı, Pierre Cardin markalarının tek satıcılık ve alt lisans sözleşmesi düzenleme yetkisinin davacıya verilmiş olması ve her bir kısım markaların da davacıya devredilmiş olması yanında özel akit hükmünün gereğinin yerine getirilmemiş olması nedeniyle birleşen davanın davalısı ... Mümessillik A.Ş"nin alt lisans sözleşmesi aktetme yetkisinin bulunmadığı, buna bağlı olarak da asıl davanın davalıları tarafından imzalanan alt yetkili satıcılık sözleşmelerinin geçersiz olduğu gerekçesiyle her iki davanın da kabulüne karar verilmiştir.
Kararı, ... Giyim A.Ş. dışındaki diğer davalılar vekilleri temyiz etmiştir.
Asıl dava, davalıların dayandıkları alt yetkili satıcılık sözleşmelerinin geçerliliğinin tespiti, birleşen dava ise davalıların alt yetkili satıcılık sözleşmesi imzalama yetkilerinin bulunmadığının ve sözleşmelerin geçersizliğinin tespiti istemine ilişkindir.
Dava konusu sözleşmeler asıl davanın davalıları ile birleşen davanın davalıları arasında imzalanmış olup, sözleşmelerin konusunu, davacı tarafından devralınan Pierre Cardin markasının Türkiye’de kullanımı hakkının devredilmesi oluşturmaktadır.
Birleşen davanın davalılarından .....Mümessillik A.Ş 19.07.2004 tarihinde kurulmuştur ve kurucular arasında davacı da bulunmaktadır. Şirketin kuruluşundan önce 13.05.2004 tarihinde imzalanmış olan ön protokol ile ....Mümessillik A.Ş’nin Kavurmacı ailesi ile Omurtak ailesi üyelerince kurulacağı, ....Dış Ticaret A.Ş’nin lisans sözleşmesinin yeni kurulacak şirkete devredileceği benimsenmiştir.Yeni şirketin kuruluş amacını ise, lisans alan ...Dış Ticaret A.Ş’nin, Pierre Carden İtalie SRL’na 1989 tarihinde imzalanan sözleşme gereğince ödemeyi taahüt etmesi lisans bedelini ödeyememesi nedeniyle şirketin %50 payının Kavurmacı ailesine devredilip lisans borcunun devri bedeli ile kapatılması olduğu anlaşılmaktadır.Nitekim, hisse devirlerinin tekemmül ettirilip yani şirket olarak davalı ..... Dış Ticaret A.Ş’nin kurulması üzerine ön protokoldeki hükümlerine uygun olarak 1989 tarihinde Pierre Cardin İldie SRL ile imzalanmış olup 31.12.2005 tarihinde süresi sona erecek olan lisans sözleşmesi yeni kurulan davalı şirket ile Pierre Cardin İtalie SRL arasındaki 16.11.2004 tarihinde imzalanan özel akit ile 01.01.2006/31.12.2006 arasında markanın kullanım hakkı davalı ....Dış Ticaret A.Ş’ne verilmiştir.
Davacı, gerek 1989 tarihli özel akitle, gerekse alt lisans sözleşmelerinin varlığından ve 1989’dan 2005 sonuna kadar yürürlükte olduğundan haberdardır. Zira, ön protokolle de bu davanın açılacağı belirtilmiş ve davalı ....Dış Ticaret A.Ş’nin Omurtak ve Kavurmacı ailesi arasında %50 eşit paylı olarak kurulacağı lisans sözleşmesinin bu şirket üzerinden yürütüleceği benimsenmiştir. Nitekim davalı .... Dış Ticaret A.Ş 16.11.2004 tarihinde marka sahibi ile özel akit imzalayarak lisansı hakkını almış bu hakka dayanarak da diğer davalılar ile birlikte önceden süregelen alt lisans sözleşmelerini yenilemiştir.
Davacının, yukarıda açıklanan hukuki ve fiili durumları biliyor olmasına rağmen, lisans/alt lisans sözleşmelerinin konusunu oluşturan markaları marka sahibinden 02.12.2005 tarihinde devralıp 16.12.2005 tarihinde de marka siciline kayıt ettirerek 16.11.2004 tarihli özel akit gereğince kendisinden veya önceki marka sahibinden ön onay alınmadan imzalanmış sözleşmelerin geçersizliğini ileri sürmesi MK.’nu 2/2 maddesinde düzenlenen hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olup, hukuken korunması mümkün değildir.
O halde davanın reddi gerekir iken kabulüne karar verilmiş olması bozmayı gerektirmiştir...)
gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.
TEMYİZ EDENLER : Asıl davanın davalıları 1-E...A.Ş., 2-P..A.Ş., 3-M..A.Ş., 4-... Ayakkabıcılık A.Ş. vekilleri.
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulu"nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Asıl dava, alt yetkili satıcılık sözleşmelerinin geçersizliğinin tespiti; birleşen dava ise, davalıların alt yetkili satıcılık sözleşmelerini akdetme yetkilerinin bulunmadığının tespitine karar verilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, “Birleşen dosya davalısı ...Mümessillik şirketi ile asıl dosya davalıları arasında alt lisans sözleşmeleri düzenlenmiş ise de, bu sözleşmelerin birleşen dosya davalısı ile dava dışı ve markaların sahibi Pierre Cardin arasında düzenlenen ilk sözleşmenin 5.maddesi gereğince Pierre Cardin"in ön onayına sunulduğuna dair davalılar tarafından bir belge sunulmadığı, bu halde ön koşulun gerçekleşmediği, Pierre Cardin ibareli bir kısım markaların davacı adına tescil edilmesi sebebiyle Türkiye"de marka sahibinin davacı olduğu, birleşen dosya davalısı ile dava dışı Pierre Cardin arasında düzenlenen sözleşme gereğinin yerine getirilmediği” gerekçesiyle asıl dava yönünden; davanın kabulü ile, ... Mümessillik Tekstil San. ve Paz. A.Ş. ile davalılar Pijalüks A.Ş., Monde A.Ş., ....A.Ş., ... A.Ş. ile ...A.Ş. arasında düzenlenen alt yetkili satıcılık sözleşmesinin geçersizliğinin tespitine; birleşen dava yönüyle ise; davanın kabulü ile, ...Mümessillik Tekstil San. ve Paz. A.Ş."nin Pierre Cardin markasına ilişkin marka sahibinin onayı olmadan alt yetkili satıcılık sözleşmesi düzenlenmesine yetkili bulunmadığının tesbitine dair verilen karar, ....Giyim A.Ş. dışındaki asıl ve birleşen davanın davalılar vekilleri tarafından temyizleri üzerine, Özel Dairece yukarıda başlık bölümünde yazılan nedenlerle, bozulmuştur.
Yerel mahkemece; önceki kararındaki gerekçelerine ilave olarak “davalıların marka devrinden haberdar oldukları ve ön onay alınması gerektiğini bildikleri halde, yeni alt lisans sözleşmesi düzenlemelerinin Medeni Kanunu"nun 2.maddesindeki dürüstlük kuralına uygun olmadığı” gerekçesiyle ilk hükümde direnilmiştir. Direnme hükmü, asıl davanın davalıları ...A.Ş., Monde A.Ş., ..A.Ş. ile .. A.Ş. vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
Eldeki asıl davada davacı dava dilekçesinde dava değerini göstermediği, davacı tarafın dava açılırken maktu karar ve ilam harcını yatırdığı, temyiz aşamaları dahil olmak üzere, taraflardan alınması gereken yargı harçlarının tarife uyarınca maktu olarak tahsil edildiği dosya kapsamıyla belirgindir.
Bu nedenledir ki, Hukuk Genel Kurulu"nda yapılan görüşmede işin esasına girilmeden önce görülmekte olan tespit davasında tarife uyarınca alınması gereken yargı harçlarının nispi mi yoksa maktu mu olarak tahsil edilmesi gerektiği hususu, ön sorun olarak ele alınmıştır.
Hemen belirtilmelidir ki, somut uyuşmazlığa konu edilen sözleşmelerde açıkça bir bedele yer verilmediği, bunun yerine sözleşmede Pierre Cardin markasının kullanılacağı ve davalılarca üretilip satılacak malların asgari miktarının belirtildiği (Örneğin;davalının sözleşme ile taahhüt ettiği satış miktarının sözleşme süresince en az ipek kravat 24.000-yirmidörtbin-adet olacağına dair gibi), sözleşme ile lisans verene ödenecek olan ve komisyon adı verilen lisans ücretinin, ürünlerin üçüncü kişilere faturalanması sonucu elde edilecek net satış değerinin %10 (yüzde on)"u olacağı kararlaştırılmıştır. Davaya konu edilen sözleşmeler Kasım/2005 tarihinde imzalanmış olup, sözleşmelerin 01.01.2006 ila 31.12.2010 tarihleri arasında geçerli olacağı belirtilmiş; eldeki görülmekte olan dava ise, 23.01.2006 tarihinde açılmıştır.
Görüldüğü üzere, davaya konu edilen sözleşmelerin niteliği, belli bir değeri içermemesi, eldeki davanın açıldığı tarih de dikkate alındığında, sözleşme bedelinin belirsiz olduğu anlaşılmaktadır.
Öte yandan, görülmekte olan davada, alt yetkili satıcılık (lisans) sözleşmelerinin geçersizliğinin tespiti ileri sürülmüştür. Bununla sadece ön onay alınmadan yapılan sözleşmelerin geçersizliğinin tespiti istenmekte olup, bunun yanında karşı taraftan herhangi bir sözleşme bedelinin tahsili talebi bulunmamaktadır.
Ayrıca, salt sözleşmelerin geçersizliğinin tespiti istemli eldeki davanın eda davasının öncüsü niteliğinde olduğu da söylenemez.
Eda davasının öncüsü niteliğinde olmayan eldeki tespit davasında tarife uyarınca yargı harçlarının maktu olarak tahsil edilmesinde usul ve yasaya aykırılık bulunmadığının kabulü ile önsorunun reddine, Hukuk Genel Kurulu"nda 21.11.2012 günü yapılan birinci görüşmede oybirliğiyle karar verilmiştir (Aynı yönde bakınız:Hukuk Genel Kurulu"nun 21.01.2009 gün ve E:2008/21-805, K:2009/12 sayılı ilamı).
Böylece önsorun da bu şekilde aşıldıktan sonra işin esasının incelenmesine geçilmiştir.
İşin esasına gelince:
Birleşen davada verilen direnme kararı, davalılar .....Mümessillik Tekstil Sanayi ve Pazarlama Ticaret A.Ş. ile O.O. tarafından temyiz edilmediğinden kesinleşmiş; asıl davada verilen direnme kararı ise, davalı ... A.Ş. tarafından temyiz edilmediğinden bu davalı yönüyle kesinleşmiş olup, görülmekte olan dava bakımından uyuşmazlık dışıdır.
Uyuşmazlık; 16.11.2004 tarihli (Özel Akit) yetkili satıcılık sözleşmesinin 1.maddesinde yer alan ön onay şartına uyulmamasının davalılar ile yapılan alt yetkili satıcılık sözleşmelerini geçersiz hale getirip getirmeyeceği; somut uyuşmazlıkta tarafların TMK"nun 2.maddesi hükmüne aykırı davranıp davranmadıkları, noktalarında toplanmaktadır.
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmaları, dosyadaki tutanak ve kanıtlar, mahkeme kararında açıklanan gerektirici nedenler gözetildiğinde, yerel mahkemenin yazılı şekilde karar vermesinde bir isabetsizlik görülmediğinden, usul ve yasaya uygun direnme kararının onanması gerekmiştir.
S O N U Ç : Asıl davanın davalıları ...A.Ş., Monde A.Ş., . A.Ş. ile . A.Ş. vekillerinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerle ONANMASINA, 6217 sayılı Kanunun 30.maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na eklenen “Geçici madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 440/1.maddesi uyarınca kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 28.11.2012 gününde yapılan ikinci görüşmede oyçokluğuyla karar verildi.
