Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi

Dava, iş kazasının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalılardan Kurum ve fer"i müdahil ... vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince davalı Kurumun istinaf başvurusunun esastan reddine ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalılardan Kurum ve fer"i müdahil ... vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, iş kazasının tespitine karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili,davaya konu iddia edilen iş kazası ile ilgili kuruma müracaatın bulunmadığını, iş kazası ile ilgili olarak düzenlenmiş tahkikat raporunun olmadığını, davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davaya konu 11.11.2008 tarihli davalı şirkete ait işyerinde (inşaatta) meydana gelen kazanın iş kazası olduğunun tespitine, dair hüküm kurulmuştur.
B-BAM KARARI
... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi,5510 Sayılı Yasa"nın yürürlüğe girdiği tarihten sonraki bir tarih olan 11/11/2008 tarihinde iş kazası meydana gelmiş olup uyuşmazlığın ilişkin bulunduğu dönemdeki bu yasanın 13. Maddesi gereğince kazanın iş kazası olduğunun tespitine karar verilmesi doğrudur ancak gerek dosya kapsamı gerekse dava dilekçesinde yer alan "...kendi adına ve hesabına bağımsız çalıştığı sırada yürütmekte olduğu iş nedeniyle kaza meydana gelmiştir." ifadesi karşısında aralarında işçi-işveren ilişkisi bulunmadığından davalı şirkete husumet düşmeyecektir. Bu taraf yönünden bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerekir. (Yargıtay 10. H.D"nin 14/04/2016 gün ve 2015/3028 Esas, 2016/5631 Karar sayılı Kararı)
SGK yönünden ise; SGK"nın olayı iş kazası saymadığı dosya kapsamıyla anlaşıldığı gibi hak sahiplerine açtığı ve ... 1. İş Mahkemesinin 2011/212 Esas sayılı dosyasında iş kazası tespit kararını beklediği, davacının bu nedenle davayı açmakta hukuki yararının bulunduğu görülüp anlaşılmakla davanın bu taraf yönünden kabulü gerekir. (Yargıtay 21. H.D."nin 09/12/2014 gün ve 2014/20236 Esas, 2014/27974 Karar sayılı kararı)
Açıklanan nedenlerle ilk derece mahkemesi kararının HMK"nın 353/1-b maddesinin 2. alt bendi gereğince ortadan kaldırılarak davanın SGK yönünden kabulüne, diğer davalı yönünden davanın reddi yönünden Dairemizce yeniden hüküm kurmak gerekmiştir. Denilmek suretiyle ;
Davalı SGK vekilinin istinaf başvurusunun HMK"nın 353/1-b maddesinin 1. alt bendi gereğince esastan reddine; HMK"nın 355. maddesi gereğince re"sen yapılan inceleme neticesinde; ilk derece mahkemesi kararının HMK"nın 353/1-b maddesinin 2. alt bendi gereğince ortadan kaldırılmasına, Davacının davasının davalı Develi Zemin Market Bilgisayar İnşaat Taahhüt Spor Kompleksleri Mobilya Tekstil Sanayi Ticaret Ltd. Şti. yönünden husumetten reddine, Davacının davasının kabulü ile; Davaya konu 11.11.2008 tarihli davalı şirkete ait işyerinde (inşaatta) meydana gelen kazanın iş kazası olduğunun tespitine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili temyiz dilekçesinde; davalı Kurum vekili, davaya konu iddia edilen iş kazası ile ilgili kuruma müracaatın bulunmadığını, iş kazası ile ilgili olarak düzenlenmiş tahkikat raporunun olmadığını beyanla kararın temyizen bozulmasını talep etmiştir.
Fer"i Müdahil ... vekili temyiz dilekçesinde. Müvekkilinin iş kazası ile ilgili sorumluluğunun bulunmadığını, kazazede ile şirket arasında işçi işveren ilişkisi bulunmadığını beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davaya konu olan ve tespiti istenen "iş kazası" mevzuatımızda 506 sayılı Kanun"un 11-a ve 5510 sayılı Kanun"un 13. maddesi ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olup, her iki kanunda da iş kazası tanımlanmamış, kazanın hangi hal ve durumlarda iş kazası sayılacağı yer ve zaman koşulları ile sınırlandırılarak belirlenmiştir.
1-5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun"un 13. maddesinde İş Kazası;
"a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b)İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
c) Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
e) Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır." şeklinde belirlenmiştir.
İş kazası nedeniyle sosyal sigorta yardımlarının yapılabilmesi öncelikle Kurumun zararlandırıcı sigorta olayının iş kazası olduğunu kabul etmesine bağlıdır. İş kazası olgusu Kurumca kabul edilmezse somut olayda olduğu gibi sigortalının ya da hak sahiplerinin olayın iş kazası olduğunu dava yolu ile tespit ettirmesi gerekmektedir.
2-Somut olayda, 11/11/2008 tarihinde davacı Murisi, davalı şirket tarafından İnşa Edilen bina inşaatında su tesisat işlerini yaparken asansör boşluğuna düşerek vefat etmiş, davacı tarafından asliye hukuk davasında açılan maddi manevi tazminat davasında iş mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiş, dosyanın gönderildiği iş mahkemesi ise davacıya iş kazasının tespiti davası açması için süre vermiştir.
Yargılama sırasında, inşaatın şantiye şefi olan fer"i müdahil ..., davacının kendi nam ve hesabına çalışması olduğunu, şirket çalışanı olmadığını, şirket ile davacı murisi arasında hizmet ilişkisi olmadığını belirtmiştir. Davalı şirket tarafından SGK"ya verilen 2.11.2008 tarihli dilekçede “inşaatımızın su tesisat işini 20.08.2008 de bitirmiş olan kendi nam ve hesabına çalışan Şaban aydemir 11.11.2008 de bilgimiz dışında inşaata gelmiş ve 19.00 sularında asansör boşluğundan düşmüştür.” denilmek suretiyle davacı murisinin kendi nam ve hesabına çalıştığı belirtilmiştir.
Bu nedenle davacıya, 5510 sayılı Kanunu"nun 4/1-a maddesinde belirtilen sigortalılığı yönünden mi; yoksa 4/1-b sigortalılığı yönünden mi iş kazası tespiti istediği konusunda talebi açıklattırılmalı, bu şekilde istemi belirleyip sonucuna göre karar verilmelidir. Davacının isteminin 4/1-a sigortalılığı yönünde olması halinde çalışmanın hizmet akdine dayalı olmaması nedeniyle istemin reddi gerekeceği gözetilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılardan Kurum ve fer"i müdahil ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: ... Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde fer"i müdahil ..."e iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 25/11/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.