Danıştay Danıştay 15. Daire Başkanlığı 2014/7538 Esas 2017/6151 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ON BEŞİNCİ DAİRE
Esas No : 2014/7538
Karar No : 2017/6151


Davacılar :
Davalı :
Vekili :
Davanın Özeti : 09/10/2013 tarihli ve 28790 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği'nin 15. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi ile 2. fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinin; Yönetmelikte tıbbi laboratuvar personelinin ayrıntılı olarak düzenlendiği fakat Yönetmeliğin hiçbir yerinde biyologların tıbbi laboratuvarlarda çalışabileceğine ilişkin bir ibarenin veya hükmün yer almadığı, dava konusu düzenleme ile biyologların tıbbi laboratuvarlarda çalışmasının engellendiği, dava konusu Yönetmeliğin 36. maddesi ile mülga Tıbbi Laboratuvar Yönetmeliği'nin Ek-1/c maddesinde üniversitelerin biyoloji mezunlarının belli şartlar dahilinde tıbbi laboratuvarlarda çalışabileceğinin öngörüldüğü, bu çerçevede bugüne kadar aldıkları eğitim gereği biyologların sağlık sektöründe biyokimya, mikrobiyoloji, patoloji, sitoloji, hematoloji, embriyoloji gibi pek çok alanda laboratuvar personeli olarak görev aldıkları, iki yıl eğitim almış laboratuvar teknikeri ile lise mezunu olan laboratuvar teknisyeninin tıbbi laboratuvarda çalışmasına izin verilirken, bu okulların üst öğrenimi olan ve 4 yıllık fakültelerin biyoloji bölümü mezunu olan biyologların tıbbi laboratuvarlarda çalışmalarına izin verilmemesinin açıkça hukuka aykırı olduğu, tıbbi laboratuvarlarda laboratuvar tekniker/teknisyenlerinin görev yapmasının doğal olduğu, buna bir itirazlarının olmadığı, bununla birlikte bu alanda daha donanımlı ve eğitimli olan biyologlara yer verilmemesinin anlaşılır olmadığı, biyologların 657 sayılı Kanun’un 36. maddesinde sağlık hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfında sayıldıkları, tarafından yayımlanmış birçok yönetmelikte biyologlara mesul müdür yetkisi verildiği, Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelikte diğer meslek mensupları arasında biyologlara yer verildiği ve görev tanımlarının yapıldığı, burada biyologların tıbbi laboratuvarlarda çok geniş bir çalışma alanında görev alabileceklerinin ortaya konulduğu, dava konusu Yönetmelik hükmünün bu Yönetmelik ile çeliştiği, biyoloji mezunlarının tıbbi laboratuvarlarda çalışabileceği ve tıbbi laboratuvar teknikerlerinin yaptığı işleri yapabileceğine dair Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'nın yazısının bulunduğu, bu konuda üniversitelerden alınmış görüşlerin de olduğu, dava konusu Yönetmelik hükmünün yasaların bir meslek grubu olarak biyologlara verdiği güvenceleri ve çalışma alanlarını ortadan kaldıran bir içerik arz ettiği, dava konusu düzenleme nedeniyle hastane ve tıbbi laboratuvarın biyologların başvurularını kabul etmediği, mevcut çalışan biyologların iş sözleşmelerinin feshedildiği, Yönetmeliğin 15. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendinde yer alan diğer personel tanımında da biyologlara yer verilmediği, bunun da biyologların istihdamı imkânını ortadan kaldırdığı iddia edilerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Dava konusu Yönetmeliğin konusunun “insan sağlığını ilgilendiren tıbbi laboratuvarlar” olduğu, 1219 sayılı Kanun’un Ek 13. maddesinin (ğ) bendinde sağlık personeli arasında tıbbi laboratuvar teknisyeni ve teknikerine yer verildiği, biyologlara yer verilmediği, dava konusu hükümlerin bu madde parelelinde düzenlendiği, Kanuna uygun olduğu, biyologların gördükleri eğitime göre insan sağlığı dışında başka alanlarda çalışmasının söz konusu olduğu, bu sebeple doğrudan insan sağlığını ilgilendiren tıbbi laboratuvarlarda, asli personel olarak veya tıbbi laboratuvar teknisyeni/teknikeri yerine istihdam edilmelerinin 1219 sayılı Kanun’a aykırı olacağı, 1219 sayılı Kanun’un Ek-13. maddesinde biyolog unvanlı personele yer verilmediği, Kanun koyucunun böylece biyologları doğrudan insan sağlığı ile ilgili personel olarak görmediği, bu hukuki ve fiili durum nazara alınarak Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelikte de biyoloğa diğer meslek mensupları arasında yer verildiği, buna göre, insan sağlığı ile ilgili tıbbi laboratuvarlarda asli personel olarak tıbbi laboratuvar teknisyeni/teknikerine yer verilmesinde hukuka aykırılık bulunmadığı, biyologların asli personel kapsamında olmasa da Yönetmeliğin 15. maddesinin 2. fıkrasının (d) bendi gereği diğer personel kapsamında tıbbi laboratuvarlarda çalışmalarına bir engel bulunmadığı, yürürlükten kaldırılan Yönetmelikte de biyologların tıbbi laboratuvarlarda asli ve olması gereken personel olarak belirlenmediği, teknik personel başlıklı EK-1’de yer aldığı, davacıların pek çok yönetmelikte biyologların mesul müdür olarak gösterildiği yönündeki iddiasının yerinde olmadığı, bu mevzuatta diğer meslek mensuplarıyla birlikte biyologların da belirli şartlarda belirli görevler yürütebilmelerine imkân tanıyan hükümler bulunduğu, Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği’nde biyolog unvanlı personelin çalıştırılmasının engellenmediği, Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelikte biyologların iş ve görev tanımları dikkate alındığında laboratuvarlarda biyologların da çalışabileceği, ancak asli personel olarak çalışmaları gerektikleri yönündeki iddiaların yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde kabul edilebilir olmadığı, laboratuvarlarda çalışan biyologların işten çıkarıldığı ya da başvurularının reddedildiği hususlarının tamamen özel sağlık kurum ve kuruluşlarının sözleşme hürriyetine ilişkin hususlar olduğu, Yönetmelik maddesinin iptalinin biyologların asli personel olarak istihdamı neticesi vermeyeceği, bunun yerindelik denetimi olacağı belirtilerek, dava konusu düzenlemelerin hukuka uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Düşüncesi : Dava konusu düzenlemelerde üst hukuk normlarına, hizmet gereklerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı :
Düşüncesi : Dava; 09/10/2013 günlü, 28790 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği'nin 15. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi ile 2. fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinin iptali istemiyle açılmıştır.
Uyuşmazlığın özünü, tıbbi laboratuvarlarda görev yapacak teknik personel arasında biyologların konumunun ne olduğu oluşturmaktadır.
1219 sayılı Kanun'un Ek 13. maddesinin (ğ) bendinde "Tıbbi laboratuvar ve patoloji teknikeri; ön lisans seviyesindeki tıbbi laboratuvar ve patoloji laboratuvar teknikleri programlarından mezun; bireyin sağlık durumu veya ölüm sebebi hakkında bilgi edinmek amacıyla tıbbi analiz öncesi hazırlıkları yapan, laboratuvar araç ve gereçlerini kullanarak numunelerin tıbbi testlerini ve kan merkezi çalışmalarını yapan sağlık teknikeridir. (1)
Tıbbi laboratuvar teknisyeni; sağlık meslek liselerinin tıbbi laboratuvar programından mezun; tıbbi analiz öncesi hazırlıkları yapan, laboratuvar araç ve gereçlerini kullanarak numunelerin tıbbi testlerini ve kan merkezi çalışmalarını yapan sağlık teknisyenidir." hükmü bulunmaktadır.
Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmeliğin 4-1/b maddesinde, sağlık meslek mensupları tabip, diş tabibi, eczacı, hemşire, ebe ve optisyen ile 1219 sayılı Kanunun 13. maddesinde tanımlanan diğer meslek mensuplarını ifade edeceği belirtilmiştir.
Bu durumda, biyologların 1219 sayılı Kanun kapsamında sağlık meslek mensubu olmaması ve diğer personel olarak laboratuvarlarda çalışmalarına engel bir durumlarının bulunmamaları nedeniyle dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onbeşinci Dairesi'nce, tetkik hakiminin açıklamaları dinlenildikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, 09/10/2013 tarihli ve 28790 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği'nin 15. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi ile 2. fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasanın 56. maddesinin birinci fıkrasında, herkesin, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğu; üçüncü fıkrasında, Devletin, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenleyeceği; dördüncü fıkrasında da, Devletin, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getireceği hükmüne yer verilmiştir.
922 sayılı Seriri Taharriyat ve Tahlilat Yapılan ve Masli Teamüller Aranılan Umuma Mahsus Bakteriyoloji ve Kimya Laboratuvarları Kanunu'nun 1. maddesinde "Muayyen ücret mukabilinde meccanen (...) sariri taharriyat ve tahlilat yapılan veya masli teamüller aranılan umuma mahsus bakteriyoloji ve kimya laboratuvarları, yapılacak tahlilat ve taharriyatın cinsine göre ihtisas vesikasına malik ve Türkiye'de icrayı sanata mezun tabip, baytar, eczacı veya kimyagerler tarafından Sıhhıye Muaveneti İçtimaiye Vekaletinin müsaadesi istihsal edilmek suretiyle açılır.", hükmü; 7. maddesinde ise "Seriri tahlilat yapılan masli teamüller aranılan umuma mahsus bakteriyoloji ve kimya laboratuvarlarının krokisi, muhtevi olacakları alat ve echize ve bunların sureti muhafazaları ve muktazi defterlerle ne suretle tutulacakları ve vaserman yapılan laboratuvarların tabi olacakları ahkamı mahsusa ve bu teamülün hangi usul ile icra olunacağı Sıhhiye ve Muaveneti İçtimaiye Vekaletince bir talimatname ile tesbit olunur." hükmü yer almıştır.
3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun; 3. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, sağlık kurum ve kuruluşlarının yurt sathında eşit, kaliteli ve verimli hizmet sunacak şekilde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca, diğer ilgili bakanlıkların da görüşü alınarak plânlanacağı, koordine edileceği, mali yönden destekleneceği ve geliştirileceği; (c) bendinde, bütün sağlık kurum ve kuruluşları ile sağlık personelinin ülke sathında dengeli dağılımı ve yaygınlaştırılmasının esas olduğu, sağlık kurum ve kuruluşlarının kurulması ve işletilmesinin bu esas içerisinde Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca düzenleneceği, (e) bendinde, tesis edilecek eğitim, denetim, değerlendirme ve oto kontrol sistemi ile sağlık kuruluşlarının tespit edilen standart ve esaslar içinde hizmet vermesinin sağlanacağı, (i) bendinde, sağlık hizmetlerinin yurt çapında istenilen seviyeye ulaştırılması amacıyla; bakanlıklar seviyesinden en uçtaki hizmet birimine kadar kamu ve özel sağlık kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları arasında koordinasyon ve işbirliği yapılacağı, sağlık kurum ve kuruluşlarının coğrafik ve fonksiyonel hizmet alanlarının, verecekleri hizmetler, yönetim, hizmet ilişki ve bağlantıları gibi konularda tespit edilen esaslara uymak ve verilen görevleri yapmakla yükümlü oldukları belirtilmiştir. Anılan Kanun'un 9. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde ise; bütün kamu ve özel sağlık kuruluşlarının tesis, hizmet, personel, kıstaslarının belirlenmesinin, sağlık kurum ve kuruluşlarının sınıflandırılmasının ve sınıflarının değiştirilmesinin, sağlık kuruluşlarının amaca uygun olarak teşkilatlanmalarının, sağlık hizmet zinciri oluşturulmasının, hizmet içi eğitim usul ve esasları ile sağlık kurum ve kuruluşlarının koordineli çalışma ve hizmet standartlarının tespiti ve denetimi ile bu Kanunla ilgili diğer hususların Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 40. maddesinde ise; Bakanlık ve bağlı kuruluşların görev, yetki ve sorumluluk alanına giren ve önceden kanunla düzenlenmiş konularda idarî düzenlemeler yapabileceği düzenlenmiştir.
Anılan hükümlere dayanılarak, tıbbi laboratuvarların planlanması, ruhsatlandırılması, açılması, faaliyetlerinin düzenlenmesi, sınıflandırılması, izlenmesi, denetlenmesi ve faaliyetlerine son verilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek, kaliteli ve verimli hizmet sunmalarını sağlamak amacıyla Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği hazırlanarak 09/10/2013 tarihli ve 28790 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrasının (r) bendinde tıbbi laboratuvar "İnsanlarda, sağlığın değerlendirilmesi, hastalıkların önlenmesi, tanısı, takibi, tedavinin izlenmesi ve prognoz öngörüsü amacı ile insana ait biyolojik numunelerin veya dolaylı olarak ilişkili olduğu numunelerin incelendiği, sonuçların raporlandığı, gerektiğinde yorumlandığı ve ileri incelemeler için önerileri de içeren hizmetlerin sunulduğu laboratuvarlar" şeklinde tanımlanmış;
"Tıbbi laboratuvar personeli" başlıklı 15. maddesinde,
“(1) Tıbbi laboratuvar teknik personelinin nitelikleri aşağıda belirtilmiştir.
“a) Özel müstakil tıbbi laboratuvarlarda, tam zamanlı ve kadrolu olarak görev yapan tıbbi laboratuvar uzmanlarından birisi; hastanelerde, hastanenin başhekimi/mesul müdürü; tıp/dal merkezlerinde kuruluşun mesul müdürü, tıbbi laboratuvar mesul müdürüdür. Özel müstakil tıbbi laboratuvarlarda yalnızca bir birim sorumlusunun bulunduğu tıbbi laboratuvarlarda birim sorumlusu aynı zamanda tıbbi laboratuvar mesul müdürü olarak görev yapar. Mesul müdür yetkisini birim sorumlularından birine devredebilir. Diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait olan tıbbi laboratuvarlarda, tıbbi laboratuvarlardan sorumlu olan yönetici tıbbi laboratuvar mesul müdürüdür.
“b) Aynı dalda birden fazla uzmanın bulunduğu tıbbi laboratuvarlarda, bu uzmanlardan birisi mesul müdür tarafından tıbbi laboratuvar birim sorumlusu olarak görevlendirilir. Eğitim ve araştırma hastaneleri ve üniversitelerde tıbbi laboratuvar birim sorumlusu, eğitim hizmetlerini aksatmayacak şekilde görev yapar. Özel tıbbi laboratuvarlarda her bir uzmanlık dalı için, kuruluşun kadrosunda çalışan uzmanlardan birisi tıbbi laboratuvar birim sorumlusu olarak görevlendirilir ve müdürlüğe bildirilir.
“c) Tıbbi laboratuvarlar, tıbbi laboratuvar sınıfına ve uzmanlık dalına uygun tıbbi laboratuvar uzmanı bulundurur.
“ç) Tıbbi laboratuvarlarda, tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyeni bulundurulur.
“(2) Tıbbi laboratuvarda aşağıda belirtilen asgari sayıda personel bulundurulur:
“a) Basit hizmet laboratuvarında ve gözetimli hizmet laboratuvarında en az bir tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyeni bulundurulur.
“b) Kapsamlı hizmet laboratuvarında her bir tıbbi laboratuvar dalı için, en az bir tıbbi laboratuvar uzmanı yanında en az bir tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyeni bulundurulur. Tıbbi patoloji laboratuvarında otopsi yapılması durumunda ayrıca bir tıbbi laboratuvar/patoloji laboratuvar teknikeri veya tıbbi laboratuvar teknisyeni bulundurulur.
“c) Eğitim hizmet laboratuvarında her bir tıbbi laboratuvar dalı için en az iki uzman ve en az üç tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyeni bulundurulur.
“ç) Test bazında referans yetkili laboratuvarda, en az bir tıbbi laboratuvar uzmanı ve en az iki tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyeni bulundurulur.
“d) Diğer personel; tıbbi laboratuvarlarda yeterli sayıda yardımcı personel, sekreter ve destek hizmet personeli bulundurulabilir.
“(3) Tıbbi laboratuvar uzman kadro planlaması, ayrılış ve başlayış işlemleri, ilgili mevzuatları uyarınca yürütülür." düzenlemesine yer verilerek, birinci fıkrada tıbbi laboratuvar teknik personelinin nitelikleri ile laboratuvarlarda bulundurulması zorunlu asgari personel belirlenmiş ve bu personel arasında tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyenine yer verilmiş, biyologlara yer verilmemiştir.
Dava konusu düzenleme öncesi biyologların tıbbi laboratuvarlarda çalışmasına ilişkin hukuki duruma bakıldığında, dava konusu Yönetmeliğin 36. maddesi ile yürürlükten kaldırılan 25/08/2011 tarihli ve 28036 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği'nin 17. maddesinde "1) Laboratuvarda, en az aşağıdaki sayı ve özelliklere sahip personel bulundurulur.
a) Basit hizmet laboratuvarında Ek-1’de belirtilen en az bir teknik personel bulundurulur.
b) Kapsamlı hizmet laboratuvarında her bir laboratuvar dalı için, ilgili uzmanın yanında Ek-1’de belirtilen en az bir teknik personel ile bir yardımcı personel ve/veya sekreter bulundurulur. Tıbbi patoloji laboratuvarında otopsi yapılması durumunda ayrıca bir teknisyen veya tekniker bulundurulur. Laboratuvar merkezinde yardımcı personel ve/veya sekreter ortak çalışabilir.
c) İleri düzey hizmet laboratuvarında her bir laboratuvar dalı için en az iki uzman yanında Ek-1’de belirtilen en az üç teknik personel ile bir yardımcı personel ve sekreter bulundurulur.
ç) Referans hizmet laboratuvarında son iki yıl laboratuvarda fiilen çalışan en az bir uzman ve Ek-1’de belirtilen en az iki teknik personel bulundurulur." hükmüne; "Teknik Personel" başlıklı EK-1 de ise, "a) Tekniker; meslek yüksekokullarının tıbbi laboratuvar veya patoloji laboratuvar teknikleri programlarından mezun olan sağlık teknikeridir.
b)Teknisyen; sağlık meslek liselerinin tıbbi laboratuvar programından mezun olan sağlık teknisyenidir.
c) Laboratuvarlar hizmet çeşitliliği ve kapasitesine göre; laborant ve astsubay teknikerleri ile veteriner sağlık yüksek okulu (ön lisans), meslek liselerinin kimya, gıda analizi ve su ürünleri analizi bölümü mezunları toplam en az bir yıl süreyle, sorumlu uzmanı bulunan laboratuvar veya laboratuvarlarda staj yaptığını ya da çalıştığını belgelemek kaydıyla laboratuvarda görev alabilirler. Üniversitelerin biyoloji, kimya, gıda, su ürünleri, veteriner hekimlik bölüm veya fakültelerinin mezunları toplam en az üç ay süreyle, sorumlu uzmanı bulunan laboratuvarda staj yaptığını ya da çalıştığını belgelemek kaydıyla tıbbi laboratuvarlarda görev alabilirler." hükmüne yer verildiği görülmektedir.
Davacı tarafından, dava konusu Yönetmeliğin 36. maddesi ile mülga Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği'nin Ek-1/c maddesinde üniversitelerin biyoloji mezunlarının belli şartlar dahilinde tıbbi laboratuvarlarda çalışabileceğinin öngörüldüğü, bu çerçevede bugüne kadar aldıkları eğitim gereği biyologların sağlık sektöründe biyokimya, mikrobiyoloji, patoloji, sitoloji, hematoloji, embriyoloji gibi pek çok alanda laboratuvar personeli olarak görev aldıkları, fakat dava konusu Yönetmeliğin hiçbir yerinde biyologların tıbbi laboratuvarlarda çalışabileceğine ilişkin bir düzenlemeye yer verilmediği, tıbbi laboratuvarlarda çalışabilecek personel arasında iki yıllık önlisans eğitimi almış laboratuvar teknikeri ile lise mezunu olan laboratuvar teknisyenine yer verilirken, bu okulların üst öğrenimi olan ve 4 yıllık fakültelerin biyoloji bölümü mezunu olan biyologların tıbbi laboratuvarlarda çalışmalarına izin verilmemesinin açıkça hukuka aykırı olduğu, tıbbi laboratuvarlarda laboratuvar tekniker/teknisyenlerinin görev yapmasının doğal olduğu, buna bir itirazlarının olmadığı, bununla birlikte bu alanda daha donanımlı ve eğitimli olan biyologlara yer verilmemesinin anlaşılır olmadığı iddia edilerek, 15. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi ile 2. fıkrasının (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinin iptali istenilmektedir.
1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun'a 26/04/2011 tarihli ve 27916 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6225 sayılı Kanun'un 9. maddesi ile eklenen Ek 13. maddede sağlık meslek mensuplarının tanımına yer verilmiş, maddenin (ğ) bendinde, tıbbi laboratuvar ve patoloji teknikeri, "ön lisans seviyesindeki tıbbi laboratuvar ve patoloji laboratuvar teknikleri programlarından mezun; bireyin sağlık durumu veya ölüm sebebi hakkında bilgi edinmek amacıyla tıbbi analiz öncesi hazırlıkları yapan, laboratuvar araç ve gereçlerini kullanarak numunelerin tıbbi testlerini ve kan merkezi çalışmalarını yapan sağlık teknikeridir." şeklinde; tıbbi laboratuvar teknisyeni ise, "sağlık meslek liselerinin tıbbi laboratuvar programından mezun; tıbbi analiz öncesi hazırlıkları yapan, laboratuvar araç ve gereçlerini kullanarak numunelerin tıbbi testlerini ve kan merkezi çalışmalarını yapan sağlık teknisyenidir." şeklinde tanımlanmıştır.
Kanun'un Ek 13. maddesinde sağlık meslek mensupları arasında biyologlara yer verilmemiş, anılan maddeye dayanılarak çıkarılan ve 22/05/2014 tarihli ve 29007 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik'te de biyologlar sağlık meslek mensupları arasında sayılmayıp sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensupları arasında sayılmış ve Yönetmeliğin eki EK-2'de biyologların iş ve görev tanımları "a) Sağlık kurum ve kuruluşlarında hematoloji, endokrinoloji, immünoloji, mikrobiyoloji, biyokimya, bakteriyoloji, parazitoloji, genetik, moleküler biyoloji, anatomi, patoloji, histoloji, sitoloji, embriyoloji, morfoloji, toksikoloji, metabolizma, biyoistatistik, tıbbi biyoloji, kan ve kan ürünleri, biyolojik ürünler, infertilite laboratuvarları gibi alanlarda görev alır.
b) Canlı organizmalar hakkında bilgiyi artırmak, yeni bilgiler ortaya koymak, yeni ürünler, işlemler ve teknikler geliştirmek amacıyla yapılan bilimsel araştırmalar ve araştırma-geliştirme çalışmalarında görev alır.
c) Biyoteknolojik araştırma-geliştirme çalışmalarında görev alır.
ç) Bilimsel araştırmalarda; problemin tanımlanması, amacın belirlenmesi, hipotezin geliştirilmesi, deney ve testlerin tasarlanması ve yürütülmesi ile elde edilen verilerin analiz edilerek sonuçlarının yorumlanması, bu doğrultuda tıbbi alanda uygulanmasına yönelik öneriler geliştirilmesi ve raporlanmasında görev alır." şeklinde yapılmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirdirilmesinden, tıbbi laboratuvarların, insanlarda sağlığın değerlendirilmesi, hastalıkların önlenmesi, tanısı, takibi, tedavinin izlenmesi ve prognoz öngörüsü amacı ile insana ait biyolojik numunelerin veya dolaylı olarak ilişkili olduğu numunelerin incelendiği, sonuçların raporlandığı, gerektiğinde yorumlandığı ve ileri incelemeler için önerileri de içeren hizmetlerin sunulduğu laboratuvarlar olduğu, yani tıbbi laboratuvarların faaliyet alanının insana ait biyolojik numunelerin incelenmesi olduğu, 1219 sayılı Kanun'un Ek-13. maddesinde sağlık meslek mensupları arasında sayılan tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyeninin bireyin sağlık durumu veya ölüm sebebi hakkında bilgi edinmek amacıyla tıbbi analiz öncesi hazırlıkları yapan, laboratuvar araç ve gereçlerini kullanarak numunelerin tıbbi testlerini ve kan merkezi çalışmalarını yapan personel olarak tanımlandığı, buna göre tıbbi laboratuvar tekniker ve teknisyeninin görev tanımının tıbbi laboratuvarlarda sunulan hizmetler ile bağdaşır nitelikte olduğu; biyologların ise 1219 sayılı Kanun'da sağlık meslek mensupları arasında sayılmadığı, Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelikte sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensupları arasında sayıldıkları ve aynı Yönetmelikte sağlık kurum ve kuruluşlarında hematoloji, endokrinoloji, immünoloji, mikrobiyoloji, biyokimya, bakteriyoloji, parazitoloji, genetik, moleküler biyoloji, anatomi, patoloji, histoloji, sitoloji, embriyoloji, morfoloji, toksikoloji, metabolizma, biyoistatistik, tıbbi biyoloji, kan ve kan ürünleri, biyolojik ürünler, infertilite laboratuvarları gibi alanlarda görev alabileceklerinin düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu düzenlemelerde, tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyeni tıbbi laboratuvar teknik personeli arasında sayılmışken, biyologlar teknik personel arasında zikredilmediği gibi tıbbi laboratuvarda bulunması gerekli asgari personel arasında da sayılmamışlardır. Bununla birlikte Yönetmeliğin laboratuvarlarda bulunması gerekli asgari personelin sayıldığı 15. maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendinde, "Diğer personel; tıbbi laboratuvarlarda yeterli sayıda yardımcı personel, sekreter ve destek hizmet personeli bulundurulabilir." düzenlemesine yer verildiği, bu düzenlemeden hareketle biyologların tıbbi laboratuvarlarda diğer personel kapsamında çalıştırılmalarının mümkün olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin dayanağı mevzuat çerçevesinde, davalı idarenin tıbbi laboratuvarların standartları ile buralarda çalışacak personelin niteliklerini belirleme yetkisi bulunmakla birlikte, idari işlemlerin hukuken geçerli bir sebebe dayandırılması ve kamu yararı amacı gütmesi gerektiği yönündeki idare hukuku ilkelerinden hareketle, Dairemizin 04/02/2015 tarihli ara kararı ile, dava konusu Yönetmeliğin 15. maddesinde laboratuvar teknisyen/teknikerlerinin bulunması zorunlu personel olarak düzenlendiği, bu düzenlemede biyologlara yer verilmediği, sadece 15. maddenin (d) bendi kapsamında destek hizmet personeli olarak istihdamının imkân dahilinde tutulduğunun ögrüldüğü belirtilerek, biyolog istihdamının tercih edilmemesi sonucunu doğuracak düzenlemenin gerekçelerinin açıklanmasına, açıklamanın dayanağı somut bilgi ve belgelerinin istenilmesine karar verilmiştir.
Ara Kararına cevaben davalı idare tarafından dava dosyasına sunulan 21/04/2015 tarihli ve 1510 sayılı yazıda -özetle-; dava konusu düzenlemenin 1219 sayılı Kanun’un Ek-13. maddesinin (ğ) bendinde yapılan tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyeni tanımlaması gereği yapıldığı, bu tanımlamaya göre, insanlara ait biyolojik numunelerin tıbbi analiz öncesi hazırlıklarının yapılması, laboratuvar araç ve gereçlerini kullanarak numunelerin tıbbi testlerini değerlendirmek üzere uzmana sunulması görevlerinin tıbbi laboratuvar teknisyeni/teknikeri tarafından yapılması gerektiği, bu personel haricindeki meslek mensuplarının bu görevleri yapmasının mümkün olmadığı, ... Genel Müdürlüğü 2023 yılı Sağlık İş Gücü Hedefleri ve Sağlık Eğitim Raporu’na göre, tıbbi laboratuvar teknikeri/teknisyeni alanında istihdam/ihtiyaç fazlası mezun olduğu, bu sebeple sağlık meslek liselerinin laboratuvar teknisyeni bölümüne öğrenci alımın durdurulduğu, tıbbi laboratuvar teknisyen ve teknikerlerinin tek çalışma alanlarının tıbbi laboratuvarlar olduğu, biyologların çalışma alanlarının ise çok geniş olduğu, tıbbi laboratuvar teknikerlerinin eğitim müfredatında zorunlu derslerin insan sağlığı ve tıbbi laboratuvarın rutin işleyişi ile ilgili olduğu, fen edebiyat fakültelerinin biyoloji bölümlerinde okutulan derslerde, tıbbi laboratuvar programında okutulan bazı dersler ile isim benzerliği olsa da, biyolojinin daha geneli kapsaması sebebiyle tıbbi laboratuvar ile ilgili konuların daha yüzeysel anlatıldığı, Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği’nin 15. maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendi gereği, tıbbi laboratuvarda bulunması gereken asgari teknik personelin bulunması halinde, bu personele ilave olarak, Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelikte belirtilen görevler kapsamında biyologların çalışmasına izin verildiği yönünde açıklamalara yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ara kararı cevabı ile birlikte değerlendirildiğinde, davalı idarenin tıbbi laboratuvarların standartlarını ve burada çalışacak personelin niteliklerini belirleme yetkisinin olduğu, bu yetki çerçevesinde tıbbi laboratuvarlarda çalışması zorunlu teknik personel olarak tıbbi laboratuvar teknisyeni/teknikerlerinin belirlendiği, bu personel arasında biyologlara yer verilmediği, bu belirlemeyi yaparken de tıbbi laboratuvarların hizmet alanı, bu alanda hizmet edecek personelin ilgili mevzuatında sağlık personeli olarak tanımlanıp tanımlanmadığı, iş ve görev tanımları, aldıkları eğitimin niteliği, istihdam alanları ve bu alanda anılan personele duyulan ihtiyaç gibi unsurlar gözetilerek kamu yararı amacının güdüldüğü anlaşılmakla, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek tesis edilen dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Diğer taraftan, Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelikte sağlık hizmetlerinde çalışan diğer meslek mensupları arasında sayılan biyologların aynı Yönetmelikte sağlık kurum ve kuruluşlarında hematoloji, endokrinoloji, immünoloji, mikrobiyoloji, biyokimya, bakteriyoloji, parazitoloji, genetik, moleküler biyoloji, anatomi, patoloji, histoloji, sitoloji, embriyoloji, morfoloji, toksikoloji, metabolizma, biyoistatistik, tıbbi biyoloji, kan ve kan ürünleri, biyolojik ürünler, infertilite laboratuvarları gibi alanlarda görev alabilecekleri düzenlenmiş olup, biyologların dava konusu Yönetmeliğin 15. maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendinde tanımlanan diğer personel kapsamında tıbbi laboratuvarlarda görev alabilecekleri açıktır. Nitekim davalı idarenin Dairemiz ara kararına cevabında, Tıbbi Laboratuvarlar Yönetmeliği’nin 15. maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendi gereği, tıbbi laboratuvarda bulunması gereken asgari teknik personele ilave olarak, Sağlık Meslek Mensupları ile Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelikte belirtilen görevler kapsamında biyologların tıbbi laboratuvarlarda çalışmasına izin verildiği yönünde açıklamalara yer verilmiştir.
Açıklanan nedenlerle; davanın reddine, aşağıda dökümü yapılan yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen ...-TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine, artan posta ücretinin istemi halinde davacılara iadesine, bu kararın tebliğini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 31/10/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.