MAHKEMESİ : Ankara 8. Hukuk Dairesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi asıl dava davacısı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Asıl davada davacı vekili, davalı ... Sendikasınca, davalı şirket tarafından ... Ağız ve Diş Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi işyerinde hizmet alımı yolu ile yürütülen faaliyetlerin girdiği işkolunun tespiti amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvuruda bulunulduğunu, anılan Bakanlık tarafından 13.05.2015 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan işkolu tespit kararı ile şirket tarafından yapılan işlerin “Sağlık ve Sosyal Hizmetler” işkolunda yer aldığının belirlendiğini, bu kararın 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile İşkolları Yönetmeliğine aykırı olduğunu, davalı şirket çalışanlarının tespite konu işyerinde yürüttüğü ağırlıklı faaliyetin temizlik işi olduğunu, yönetmelikte tüm temizlik faaliyetlerinin “Genel İşler” işkoluna girdiğinin açıkça belirtildiğini, alt işveren tarafından yürütülen tespite konu işlerin girdiği işkolunun asıl işverenin yaptığı işlerden bağımsız olarak değerlendirilmesi gerektiğini, sağlık işinin münhasıran doktor, hemşire, laborant, sağlık memuru ve bunun gibi kişilerce gerçekleştirilebilecek her türlü sağlık faaliyeti olduğunu, işyerlerinde çalışan işçiler tarafından yapılan işlerin sağlık çalışanları tarafından yürütülen sağlık işi olmadığının açık olduğunu ileri sürerek 13.05.2015 tarih ve 29354 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan işkolu tespit kararının iptaline ve tespite konu işlerin İşkolları Yönetmeliği"nin 20 sıra numarasında yer alan “Genel işler” işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davada davacı vekili, alt işveren tarafından yapılan işlerin “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” işkolunda yer aldığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalılar, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, alt işverenlik ilişkisinin muvazaalı olduğu ve alt işveren işçilerinin başlangıçtan itibaren asıl işveren işçisi niteliğinde olduğu gerekçesiyle asıl ve birleşen davaların reddine karar verilmiştir.
İstinaf başvurusu :
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı, asıl ve birleşen dosya davacıları istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı, asıl dava davacısı temyiz başvurusunda bulunmuştur.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 4 ve 5. maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
Türk toplu iş hukukundaki normatif düzenlemelerde işkolu kavramı önemli bir yer tutmaktadır. 6356 sayılı Kanun"un 3. maddesine göre, sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar. İşkolunun belirlenmesi konusunu düzenleyen 6356 sayılı Kanun"un 5. maddesine göre, işkolu tespiti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılan tespit ile ilgili kararın Resmi Gazete"de yayımlanmasını müteakip, bu tespite karşı ilgililer, onbeş gün içinde dava açabilir. Belirtilen süre hak düşürücüdür.
6356 sayılı Kanun"un 4. maddesinin birinci fıkrasına göre, işkolları, Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasına göre ise, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır. Yine aynı maddede, bir işkoluna giren işlerin neler olacağının, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak, yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
İşkolu kavramı sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır.
İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak belirtilmiştir. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşullarının aranacağı düzenlenmiştir.
İşkolu tespit davalarında, her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip, o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyle işkolu tespiti gerekir. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmez. Alt işverenin işkolu tespitinin, asıl işverenden ayrı olarak yapılması gerektiği gibi, alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı iş olarak değerlendirilmesi de doğru olmaz. 6356 sayılı Kanun"un 4/2. maddesinde öngörülen, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılacağı kuralı, bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşır. Yoksa birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler yapılıyorsa asıl iş yardımcı iş kavramı geçerli olmaz. Alt işveren işçileri ise, alt işverene ait bağımsız işyeri çalışanları olduklarından, bağlı bulundukları işkolunun, asıl işverenden ayrı olarak belirlenmesi gerekir. Nitekim 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu"nun 4. maddesinin gerekçesinde “Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu iş artık asıl işveren yönünden yardımcı iş olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl iş kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir” şeklinde anılan durum açık olarak belirtilmiştir.
Bu genel açıklamalar ışığında temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Somut olayda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 13.05.2015 tarihli Resmi Gazete"de yayımlanan tespite göre, ... Oto. İnş. Tem. Tur. Bilg. Yaz. Dan. Tic. San. Ltd. Şti. tarafından ... Ağız ve Diş Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesinde hizmet alımı yolu ile yürütülen klinik destek hizmetleri işlerinin İşkolları Yönetmeliğinin 17 sıra numaralı “Sağlık ve sosyal hizmetler” işkolunda yer aldığına dair işkolu tespit kararı verilmiştir.
İnceleme konusu davada, davalı ... Oto. İnş. Tem. Tur. Bilg. Yaz. Dan. Tic. San. Ltd. Şti. ile Sağlık Bakanlığı arasında ... Ağız ve Diş Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesinde uygulanmak üzere 01.01.2015 ilâ 31.12.2015 tarihleri arasında geçerli hizmet alım sözleşmesi imzalandığı, sözleşmede iş tanımının “2015 mali yılı sağlık otelciliği destek hizmetinin 152 personel ile yaptırılması işi” olarak belirtildiği ve alt işveren işçilerinin belirtilen sözleşme kapsamında çalıştırıldığı anlaşılmıştır.
Sözleşme kapsamındaki işçilerin bilgi işlem personeli, destek hizmetleri personeli ve genel destek-temizlik personeli olarak görev icra edeceği öngörülmektedir. Teknik şartnamede de, yapılacak işler ayrıntılı olarak belirtilmiştir.
Bu açıklamalar karşısında belirtmek gerekir ki, mahkemece üç avukat bilirkişinin düzenlendiği rapor ile sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur. İlk Derece Mahkemesince, hizmet alım sözleşmesinin konusu ve teknik şartnamede yer alan düzenlemeler ile yapılması öngörülen işlerin niteliği gözetildiğinde, aralarında diş hekimi ve insan kaynakları uzmanının da yer alacağı üç kişilik bilirkişi heyeti aracılığı ile, öncelikle alt işveren işçilerinin icra ettiği görevin sayısal olarak işçi bazında tespiti, daha sonra hangi işçinin somut olarak hangi işleri yaptığının belirlenmesi, bundan sonra ise özellikle destek hizmetleri işlerinin asıl iş – yardımcı iş niteliğinin belirlenmesi bağlamında denetime elverişli ve somut tespitler yapılması ile oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekmektedir.
Anılan hususlar gözetilmeksizin, eksik inceleme sonucunda ilk derece mahkemesince yazılı şekilde hüküm tesisi ve bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddi kararı hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 19.04.2018 tarihinde oybirliğiyle olarak karar verildi.