MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 06.03.2013 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkı bedelinin uyarlanması talebi üzerine bozma ilamına uyularak yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 12.10.2017 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, irtifak hakkı bedelinin uyarlanması isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, 06.03.2013 tarihli dilekçesi ile tamamı ... adına kayıtlı 28 pafta 6302 (yeni 7217) parsel sayılı 2995,37 m2 arsa vasfında taşınmazda 49 yıl süre ile davacı ... lehine irtifak hakkı kurulduğunu, 05/05/1992 tarih ve 3737 yevmiye ile tescil edildiğini, davacı ile davalı idare arasındaki irtifak hakkı sözleşmesinin 7. maddesinin (B) bendinde belirtilen irtifak hakkı bedeli olarak davalı idarenin tek taraflı takdiri ile 2886 sayılı Yasanın 13. maddesine göre oluşan komisyonun değerlendirme sonucu irtifak hakkı bedeli olarak 2013 yılı için talep ettiği 111.810,00TL yıllık kira bedelinin kabulünün mümkün olmadığını, bu nedenlerle 2013 yılı irtifak hakkı bedelinin hak ve nefasete göre artırılmak suretiyle 18.000,00TL olarak saptanmasını istemiştir.
Davalı idare vekilinin 28.05.2013 tarihli cevap dilekçesinde; taraflar arasında düzenlenen taahhüt senedinin 7. maddenin (b) fıkrasında "..ilk üç yıldan sonraki ikinci ve izleyen üç yıllık dilimlerin ilk yıl irtifak hakkı bedelleri yeniden takdir edilir....saptanan bu bedele hak lehtarınca herhangi bir mahkeme ve makama başvurarak itiraz edemez", şeklinde düzenlendiğini, 3 yıllık dönem başı olan 2013 yılı için idarece belirlenen 111.810,00TL bedelin sözleşmeye ve yasaya uygun olduğunu beyanla davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın 17.197,19TL üzerinden kabulüne fazlaya ilişkin talebin reddine dair verilen karar davacı vekili ve davalı ... vekilinin temyizi üzerine Dairemizin 07.03.2017 tarihli 2016/11321 Esas, 2017/1733 Karar sayılı ilamıyla bozulmuştur.
Bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda mahkemece, davanın kabulü ile 7217 parsel sayılı taşınmazın 2013 yılı irtifak hakkı bedelinin 17.197,19TL olarak tespitine karar verilmiştir.
Hükmü, davalı ... vekili temyiz etmiştir.
Taraflar arasında ... İlçesi’nde bulunan ... adına kayıtlı 7217 parsel sayılı taşınmazın 49 yıl süreyle kullanımı konusunda irtifak hakkı sözleşmesi düzenlendiği, bu hakkın tapuya 05.05.1992 tarihinde tescil edildiği, sözleşme gereğince idarece üç yıllık dilimlerin ilk yılında irtifak bedelinin yeniden tespit edileceği hususunun düzenlendiği anlaşılmaktadır. Davacı, üç yıllık dilim başlangıcı olan 2013 yılı irtifak bedelinin belirlenmesini talep etmiştir. Bu nedenle öncelikle dava konusu üç yıllık dilimin birinci yılı olan ve davalı tarafından yeniden belirlenen 2013 yılına ilişkin irtifak bedeli konusunda idarenin takdir hakkını hakkaniyete uygun olarak kullanıp kullanmadığının denetlenmesi gereklidir. Her hakkın kullanımında olduğu gibi, davalıya verilen bu hakkın kullanılmasında da Medeni Kanunun 2. maddesinde hükme bağlanan dürüstlük kurallarına aykırı davranılmaması gereklidir. Davalının sözleşmeden kaynaklanan haklarını dürüstlük kuralları içerisinde kullanması asıldır ve kendisinden beklenen de bu olmalıdır. Bu nedenle eldeki davada davacının talebi, davalının irtifak bedelinin tespitine ilişkin söz konusu bu hakkını kötüye kullanmak suretiyle fahiş olarak tespit ettiği irtifak bedelinin indirilmesi, başka bir ifade ile davalının bu davranışına hakimin müdahalesi istemini de kapsadığından, davada öncelikle davalının bu konudaki takdir hakkının üst sınırının belirlenmesi gerekli olup, belirlenecek bu miktara göre de, hakkın kötüye kullanılıp kullanılmadığının değerlendirilmesi gereklidir. Olayın özelliği itibariyle, davalının takdir hakkının üst sınırının, irtifak bedelinin yeniden belirleneceği 2013 yılı irtifak bedelinin, ... Mallarının İdaresi Hakkında Yönetmelik kapsamında taşınmazların konumu ve özellikleri dikkate alınarak rayiç bedel esas alınmak suretiyle belirlenmesinde duraksamaya yer olmamalıdır. Davalının takdir hakkının üst sınırının bu yolla belirlenecek miktar olduğu kabul edilmelidir. Bu belirlemeden sonra ise, hak ve nesafet kuralları ve davacının bu yerde eski kiracı olması durumu da göz önüne alınarak, belli bir miktarda indirim yapılmalı ve bu şekilde dönem başı olan 2013 yılı irtifak bedeli belirlenmelidir.
Mahkemece aldırılan 29.01.2015 tarihli bilirkişi heyeti raporunda; davalı idare tarafından dosyasına emsal mahiyetinde sunulan irtifak hakkı sözleşmelerinde belirtilen arsa m2 birim bedelleri dikkate alındığında dava konusu arsa için 2013 yılı irtifak bedelinin aralık 2012 ÜFE endeksine göre 111.884,44TL olduğu belirtilmiştir. Daha sonra aldırılan 28.04.2015 tarihli bilirkişi heyeti raporunda ise; irtifak bedeli tespiti istenen dava konusu taşınmazın özellikleri, konumu dikkate alınarak çevredeki emsal kira parası rayiçlerine göre aynı şartlarda boş olarak kiraya verilmesi halinde getirebileceği 2013 yılı için irtifak bedelinin 20.801,68TL olduğu belirtilmiştir.
Mahkemece verilen kararda, taşınmazların konumu ve özelliklerine göre emsal kira parası rayici esas alınmadığı gibi, dosya kapsamında aldırılan bilirkişi raporlarında tespit edilen rayiç bedeller birbirinden farklıdır.
Bu durumda mahkemece, anılan bilirkişi raporları arasındaki çelişkinin giderilmesi için sözleşme hükümleri de gözönünde bulundurularak hazırlanacak üçüncü bir bilirkişi raporu alınmak suretiyle bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu nedenle hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
21.11.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.