Bölge Adliye
Mahkemesi : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi

Davacı kendisine Tarım Bağ-Kur sigortasından bağlanan ölüm aylığının iptali ile murisi ..."nun maluliyetine ve malulen emekli olması gerektiğinin tespitine karar verilerek buna göre ölüm aylığı bağlanmasına, murisin malulen emekli aylığının kesildiği tarihten itibaren ödenmeyen aylıklarının ödenmesini talep etmiş, yapılan yargılama sonucu, ... Asliye Hukuk (İş) Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen hükme karşı davalı Kurum vekilince istinaf yoluna başvurulması ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun esasdan reddine dair verilen kararın temyizen incelenmesi davalı Kurum vekilince istenilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı kendisine tarım Bağ-Kur sigortasından bağlanan ölüm aylığının iptali ile murisi ..."nun maluliyetine ve malulen emekli olması gerektiğinin tespitine karar verilerek buna göre ölüm aylığı bağlanmasına, murisin malulen emekli aylığının kesildiği tarihten itibaren ödenmeyen aylıklarının ödenmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı vekili, Kurum işleminin usul ve yasaya uygun olduğunu, davacının talebinin hukuki dayanaktan yoksun olduğunu iddia ederek, davanın reddini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
İlk derece Mahkemesi davanın kısmen kabulüne, 22/10/2013 tarihinden itibaren maluliyet aylığının kesilmesine ilişkin kurum işleminin usulüne uygun olmakla davacı vekilinin bu husustaki kurum işleminin iptaline ilişkin talebin reddi ile bu tarihten murisin vefat tarihine kadarki ödemeye ilişkin talebin reddine,
Kurum tarafından 5510 sayılı kanunun 27. maddesinin 4. fıkrasının b bendi dikkate alınmadan davacılara bağlanan ölüm aylığına ilişkin işlemin iptali ile, 18/06/2014 tarihinde malül kabul edilerek 01/09/2014 tarihinden itibaren davacılara ölüm aylığı bağlanmasına, karar vermiştir.
B-BAM KARARI
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi, usul ve esas açısından ilk derece mahkemesi kararını yerinde bulmak suretiyle; Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
SGK vekili, kurum işleminin usul ve yasaya uygun olduğunu, davacının talebinin hukuki dayanaktan yoksun olduğunu beyanla kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
İnceleme konusu davada; Davacının murisinin 01.06.1991-08.02.2012 tarihleri arasında fasılalı olarak 3680 gün 4/a sigortalılığı, 540 gün askerlik borçlanması olmak üzere toplam 4220 gün sigortalılığı vardır. ... Devlet Hastanesinin 11.09.2012 tarihli sağlık kurulu raporuyla davacının murisi ..."nun çalışma gücünün en az %60 nı kaybettiği tespit edildiğinden, murisin 11.09.2012 tarihli maluliyet aylığı bağlanması talebine istinaden 01.10.2012 tarihi itibariyle 4/a sigortalılığı kapsamında maluliyet aylığı bağlanmıştır. Daha sonra 26.09.2013 tarihli ... Devlet Hastanesi raporunda murisin çalışma gücünün en az %60"nı kaybetmediği belirtildiğinden murisin maluliyet aylığı 22.10.2013 tarihi itibariyle kesilmiştir. Muris 03.12.2013 tarihli dilekçesi ile Yüksek Sağlık Kuruluna başvurmuş ise de, Yüksek Sağlık Kurulu 10.01.2014 tarihli kararı ile murisin çalışma gücünün en az %60"nı kaybetmemiş olduğundan malul sayılmayacağına karar vermiştir. Muris, 26.11.2013 tarihli işe giriş bildirgesine istinaden bu tarihten itibaren Tarım Bağ-Kur sigortalısı olarak tescil edilmiş ve 16.12.2013, 06.02.2014, 21.04.2014, 02.06.2014, 25.07.2014, 04.08.2014 tarihlerinde Tarım Bağ-Kur kapsamında prim ödemesinde bulunmuştur.
Davacının eşi muris ..."nun 25.08.2014 tarihinde vefat etmesi üzerine davacı 01.09.2014 tarihinde tahsis talebinde bulunmuş, davacıya 3684 gün 4/a, 270 gün 4/b sigortalılığı olmak üzere toplam 3954 gün üzerinden tarım bağ-kur sigortalılığı kapsamında 01.09.2014 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlanmıştır.
Dosya içerisinde bulunan Adli Tıp Kurumunun 09.03.2016 tarihli raporunda murisin 18.06.2014 tarihinde hastaneye yatırıldığı, çalışma gücünün en az %60"nı kaybetmiş olduğu, bu tarih itibariyle malul sayılması gerektiğinin belirtildiğj anlaşılmaktadır.
1)5510 sayılı yasanın 26. maddesinde "Malûllük sigortasından sigortalılara sağlanan hak, malûllük aylığı bağlanmasıdır.
Sigortalıya malûllük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
a) 25 inci maddeye göre malûl sayılması,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/14 md.) En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
c) Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması, halinde malûllük aylığı bağlanır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur." hükmü ile,
Anlan Kanunun 27. maddesinde; "Malûllük aylığı; prim gün sayısı 9000 günden az olan sigortalılar için 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden, 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanır. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılır. Ancak, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için 9000 prim gün sayısı 7200 gün olarak uygulanır.
Malûllük aylığı, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar ile (c) bendi kapsamında sigortalı iken görevinden ayrılmış ve daha sonra başka bir sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış olanların;
a) Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden önce ise yazılı istek tarihini,
b) Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini,
c) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanların ise, malûliyetleri sebebiyle görevlerinden ayrıldıkları tarihi,
takip eden ay başından itibaren başlar.
Malûllük aylığı almakta iken bu Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların malûllük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir ve bu Kanuna tabi olarak çalıştıkları süre zarfında 80 inci maddeye göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81 inci madde gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır. Bunlardan işten ayrılarak yeniden malûllük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevkedilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malûllüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışıyorsa görevinden ayrıldığı tarihi, diğerlerine ise istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden malûllük aylığı hesaplanarak bağlanır......" hükmü düzenlenmiştir.
Murisin maluliyet aylığı Kurum tarafından 22.10.2013 tarihi itibariyle kesildikten sonra muris sağlığında maluliyet aylığının kesilmesine ilişkin işleme itiraz etmediği gibi yeniden maluliyet aylığı bağlanması yönünde talepte de bulunmamıştır. 5510 sayılı Yasanın 26/1 maddesi gereğince maluliyet aylığını sadece sigortalı talep edebilir. Murisin vefatından önce maluliyet aylığının bağlanması yönünde talebi bulunmadığından mirasçıları tarafından maluliyet aylığının bağlanmasının talep edilmesi mümkün değildir. Ayrıca muris 26.11.2013 tarihinden vefat tarihine kadar 2926 sayılı yasa kapsamında tarım bağ-kur sigortalısı olduğundan 5510 sayılı yasanın 27/3 maddesi uyarınca tarım bağ-kur sigortalısı olan murise maluliyet aylığı bağlanmasına da olanak bulunmamaktadır. Muris ölüm tarihinden önce bu nedenle maluliyet aylığına hak kazanamaz.
2) 2829 sayılı Yasanın 7. maddesinde; "Kanunun 8 nci maddesi uyarınca, aylığı bağlayıp ödeyecek Kurumun tayininde, sigortalıların emeklilik geriye doğru prim veya kesenek ödenerek geçen son yedi yıllık fiili hizmet (360x7=2520 gün) süresi esas alınır.
Aylığın bağlanıp ödenmesi, bu süre içinde fiili hizmet süresi fazla olan Kurumca, hizmet sürelerinin eşit olması halinde eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu kurumca ve kendi mevzuatına göre yapılır.
Genel Kural olmakla beraber;
1- Malülen emeklilik,
2- Ölüm nedeniyle dul ve yetim aylığına hak kazanma,
3- 5453 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa göre, kurumlarınca yaş haddi sebebiyle re’sen emekliye sevkedilme,
4- Sigortalıları bağlı oldukları sosyal güvenlik kurumlarının kanunla değiştirilmesi,
Hallerinde, sigortalılara ve haksahiplerine son yedi yıllık fiili hizmet süresi nazara alınmadan, hizmet sürelerinin sonuncusunun tabi olduğu kurumca kendi mevzuatına göre aylık bağlanır ve ödenir.
Kanunun 8 nci maddesinin 1 nci fıkrası uyarınca, son defa tabi olunan kurum dışındaki kurumlarca aylık bağlanması gerektiğinde, aylığı bağlamaya yetkili kurum mevzuatında belirtilen şartların yerine getirilmiş olması gerekir.
Ancak, T.C. Emekli Sandığına tabi görevlerde çalışmakta olanlardan kurumlarınca yaş haddinden, re’sen ve istekleri üzerine emekliye sevkedilecekler için, 5334 sayılı kanunun emekliye sevkle ilgili hükümleri saklıdır." hükmü yer almaktadır.
Davacının murisinin 01.06.1991-08.02.2012 tarihleri arasında fasılalı 3680 gün 4/a sigortalılığı ve 26.11.2013 tarihinden vefat tarihine kadar da tarım bağ-kur sigortalılığı olduğu sabittir. 2829 sayılı Yasanın 7. maddesinde ölüm nedeniyle dul ve yetim aylığına hak kazanılması durumunda haksahiplerine son yedi yıllık fiili hizmet süresi nazara alınmadan, hizmet sürelerinin sonuncusunun tabi olduğu kurumca kendi mevzuatına göre aylık bağlanıp, ödeneceği belirtilmiştir. Muris vefat tarihinde 2926 sayılı Yasaya tabi tarım Bağ-Kur sigortalısı olup, bu sigortalılığın iptali yönünde de bir dava bulunmamaktadır. ATK 3. İhtisas Dairesinin raporunda 18.06.2014 tarihi itibariyle malul sayılması gerektiği belirtilmiş ise de bu tarihte murisin tarım bağ-kur sigortalılığı kapsamında çalışması olması ve bu kapsamda sigortalılığı devam ederken vefat etmesi maddi olgusu karşısında; 5510 sayılı Yasanın 28., ve 2829 sayılı Yasanın 7. maddeleri uyarınca kurum işlemi yerinde olup, davanın reddine karar verilmesi gerekir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirme sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının HMK"nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 19.11.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.