MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı belediyede işçi olarak çalışmakta iken il sağlık müdürlüğüne atamasının yapıldığını, ilgili kanun kapsamında yazılı başvuruda bulunmasına rağmen davalı belediyenin müvekkilinin alacaklarını ödemeden imtina ettiğini belirterek, davalı ... ile müvekkilinin üyesi olduğu Belediye İş Sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmesi gereği fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile kıdem tazminatı, lojman tazminatı, giyecek, öğrenci ve kömür yardımlarının, ikramiye ve yıllık ücretli izin alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davanın reddini istemiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Taraflar arasında, hüküm altına alınan alacakların zamanaşımına uğrayıp uğramadığı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Zamanaşımı, alacak hakkının belli bir süre kullanılmaması yüzünden dava edilebilme niteliğinden yoksun kalmasını ifade eder. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere zamanaşımı, alacak hakkını sona erdirmeyip sadece onu eksik bir borç haline dönüştürür ve alacağın dava edilebilme özelliğini ortadan kaldırır.
Bu itibarla zamanaşımı savunması ileri sürüldüğünde, eğer savunma gerçekleşirse hakkın dava edilebilme niteliği ortadan kalkacağından, artık mahkemenin işin esasına girip onu incelemesi mümkün değildir.
Zamanaşımı, bir maddi hukuk kurumu değildir. Diğer bir anlatımla zamanaşımı, bir borcu doğuran, değiştiren ortadan kaldıran bir olgu olmayıp, doğmuş ve var olan bir hakkın istenmesini ortadan kaldıran bir savunma aracıdır. Bu bakımdan zamanaşımı alacağın varlığını değil, istenebilirliğini ortadan kaldırır. Bunun sonucu olarak da, mahkemece kendiliğinden göz önünde tutulamaz. Borçlunun böyle bir olgunun var olduğunu, kanunda öngörülen süre ve usul içinde ileri sürmesi zorunludur. Demek oluyor ki zamanaşımı, borcun doğumu ile ilgili olmayıp, istenmesini önleyen bir savunma olgusudur. Şu durumda zamanaşımı, savunması ileri sürülmedikçe, istemin konusu olan hakkın var olduğu ve kabulüne karar verilmesinde hukuksal ve kanuni bir engel bulunmamaktadır.
Hemen belirtmelidir ki, gerek İş Kanununda, gerekse Borçlar Kanununda, kıdem ve ihbar tazminatı alacakları için özel bir zamanaşımı süresi öngörülmemiştir.
Uygulama ve öğretide kıdem tazminatı ve ihbar tazminatına ilişkin davalar, hakkın doğumundan itibaren, mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 125. maddesi uyarınca on yıllık zamanaşımına tabi tutulmuştur. 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren yeni 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 146. maddesinde de genel zamanaşımı 10 yıl olarak belirlenmiştir.
Tazminat niteliğinde olmaları sebebi ile sendikal tazminat, kötüniyet tazminatı, işe başlatmama tazminatı, 4857 sayılı İş Kanunu"nun; 5. maddesindeki eşit işlem borcuna aykırılık sebebi ile tazminat, 26/2 maddesindeki maddi ve manevi tazminat, 28. maddedeki belgenin zamanında verilmemesinden kaynaklanan tazminat, 31/son maddesi uyarınca askerlik sonrası işe almama sebebi ile öngörülen tazminat istekleri on yıllık zamanaşımına tabidir.
4857 sayılı Kanun"un 32/8 maddesinde, işçi ücretinin beş yıllık özel bir zamanaşımı süresine tabi olduğu açıkça belirtilmiştir. Ancak bu Kanundan önce tazminat niteliğinde olmayan, ücret niteliği ağır basan işçilik alacakları ise mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu"nun 126/1 maddesi uyarınca beş yıllık zamanaşımına tabidir. 01.06.2012 tarihinden sonra yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun 147. maddesi ise ücret gibi dönemsel nitelikte ödenen alacakların beş yıllık zamanaşımına tabi olacağını belirtmiştir.
Somut olayda; davacının davalı belediyede 11.03.2004 tarihinden itibaren işçi olarak çalışmakta iken 6111 sayılı Kanun"un 166. maddesi gereği 17.11.2011 tarihinde İl Sağlık Müdürlüğüne naklen atamasının yapıldığı ve belediyede çalıştığı dönemde ödenmeyen ikramiye alacaklarının mahkemece hüküm altına alındığı görülmüştür. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda davalı iş yerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesinde 63/C maddesine göre sendika üyesi işçilere ödenmeyen ve geciken maaş, ikramiye, fazla mesai hafta tatili ve sosyal hakların Borçlar Kanunu"nun 125. maddesine göre ödeneceği belirlendiğinden ve 818 sayılı Borçlar Kanunun 125. maddesinde 10 senelik zamanaşımı düzenlendiğinden davacının ikramiye alacağının da 10 yıllık zamanaşımına tabi olduğu belirtilerek alacağın zamanaşımına uğramadığı kabul edilmiştir. Ancak kanundaki zamanaşımı süreleri, 6098 sayılı TBK 148. Maddesi gereğince tarafların iradeleri ile değiştirilemez. Bu nedenle davalı tarafın süresinde verdiği cevap dilekçesi ile bulunduğu zamanaşımı itirazı dikkate alınarak ikramiye alacağının dava tarihi itibari ile 5 yıllık zamanaşımı süresine göre hesap edilerek sonuca gidilmesi gerekmektedir.
3-Davacı tarafça davalı işverenin dava tarihinden önce temerrüde düşürülmesi söz konusu olmadığından ıslahla artırılan alacak miktarına ıslah tarihinden itibaren faiz uygulanması gerekirken, tüm miktar için dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi de hatalı olup bozma sebebidir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 16.04.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.