Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/2537 Esas 2022/2391 Karar Sayılı İlamı

7. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
...
...

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 14/03/2017 tarihinde verilen dilekçeyle mirasın hükmen reddi talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 23/12/2020 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davalı SGK vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili tarafından talep edilmiştir. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince istinaf talebinin esastan reddine dair verilen kararın davalı SGK vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.

KARAR

Davacılar vekili, müvekkillerinin murisi ...'in vefat ettiğini ve geriye davacıları mirasçı olarak bıraktığını, SGK'dan gelen ödeme emirleri ile murisin borcu olduğu öğrendiklerini, muris adına kayıtlı taşınmazlar bulunmakla birlikte bu taşınmazların üzerinde başka alacaklılar tarafından konulmuş hacizler bulunduğunu, muris adına kayıtlı araç bulunmadığını belirterek, muris ...'in terekesinin borca batık olduğunun tespiti ile müvekkilleri adına mirasın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı SGK vekili, davanın süresinde açılmadığını, mahkemece murisin aktif ve pasif malvarlığının araştırılarak ödemeden acz halinde olduğunun ve mirası kabullenme anlamına gelecek davranışlarda bulunup bulunmadığının araştırılması gerektiğini, davanın reddini savunmuştur.
Dahili davalı .... vekili, mahkemece kanunda belirtilen hususlarda araştırma yapılması gerektiğini, davanın açılmasına sebebiyet vermediklerinden yargılama giderleri ile vekalet ücretine hükmedilemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
İlk derece mahkemesince, davanın kabulü ile; muris ...'in ölüm tarihi itibariyle terekesinin borca batık olduğunun tespitine, davacıların mirası hükmen reddetmiş sayılmalarına karar verilmiştir.
Davalı SGK vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekilinin istinaf talebi Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince esastan reddedilmiştir.
Davalı SGK vekili, davalı ... vekili ve davalı ... vekili hükmü temyiz etmiştir.
Dava, TMK'nın 605/2. maddesi gereğince açılan mirasın hükmen reddi ile davacıların borçlu olmadığının tespiti isteğine ilişkindir.
Ölüm tarihinde miras bırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır (TMK m. 605/2). Mirasçılar Türk Medeni Kanunu'nun 610. maddesinde yazılı aykırılık da bulunmadıkça yani zımnen mirası kabul etmiş duruma düşmüş olmadıkça her zaman murisin ödemeden aczinin tespitini isteyebilir. Türk Medeni Kanununun 606. maddesinde belirtilen süre bu davada uygulanmaz. Dava alacaklılara husumet yöneltilerek görülür. Bu davada yetkili mahkeme ise alacaklıların davanın açıldığı zamandaki ikametgahı mahkemesidir. Ayrıca Türk Medeni Kanununun Velayet Vesayet ve Miras Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Tüzüğün 39/2. fıkrası gereğince mirasın reddi yetkisini içeren özel vekaletname sunulması da zorunludur.
Yerel mahkemece davanı kabulüne, Bölge Adliye Mahkemesince de istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiş ise de, yerel mahkemece yapılan araştırma ve incelemeler hüküm kurmaya yeterli değildir. Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, terekenin açıkça borca batık olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. İcra takibi sonunda aciz vesikası düzenlenmesi halinde terekenin borca batık olduğu kabul edilir. Aksi halde terekenin borca batık olup olmadığı, murisin malvarlığı bulunup bulunmadığının usulüne uygun olarak, bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler, tapu müdürlüğü v.b. kurum ve kuruluşlardan sorulması, murisin alacak ve borçları zabıta marifetiyle de araştırılarak aktif malvarlığı ile takibe konu borç miktarı gözönünde tutularak aktif ve pasifinin tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmesi gerekir.
Somut olayda, yerel mahkemece murisin ölüm tarihi (06.09.2015) baz alınarak muris adına kayıtlı gayrımenkul ve araç kaydı bulunup bulunmadığı ile belediye, SGK, Vergi Daireleri ve zabıta araştırması yapılmadan ilgili tapu müdürlüğü, emniyet müdürlüğü, Belediye, SGK ve Vergi Dairesi müdürlüklerinden murisin aktif malvarlığı sorulmadan, terekenin pasifini belirlemek adına murisin davalılara olan borç miktarları ölüm tarihi itibariyle saptanmadan karar verilmiştir. Ayrıca, murisin malik olduğu bildirilen taşınmazlarla ilgili mahkemece alınan bilirkişi raporunda taşınmazların toplam m2'si eksik yazılarak taşınmazların değerinin eksik belirlendiği tespit edilmiştir. Murisin aktif ve pasifinin tereddüde yer vermiyecek şekilde belirlenmesi gerekir. Mahkemece eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle HMK 373/1. maddesi gereğince Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, temyiz olunan hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatıranlara iadesine, dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE, kararın bir örneğinin ilgili Bölge Adliye Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 29/03/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.