Davacı, iş kazası sonucu maluliyetinden doğan maddi ve manevi tazminatın ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle, 200.000,00 TL maddi ve manevi tazminatın yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi taraf vekillerince istenilmesi ve davalılardan vekilince de duruşma talep edilmesi üzerine, dosya incelenerek, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 15/12/2015 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalılardan vekili Avukat ile karşı taraf vekili geldiler. Diğer davalı adına gelen olmadı. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gün Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü ve eksikliğin ikmali açısından geri çevrilmesine karar verilen dava dosyası yeniden Dairemize gelmiş ve 15/01/2016 tarihinde esasa kaydedilmiş olmakla dosya üzerinde yeniden yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki karar tesbit edildi.

K A R A R


1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre, davacının tüm davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava 10.09.2009 tarihinde meydana gelen trafik iş kazası sonucu % 35 oranındaki sürekli iş göremezlik nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece maddi tazminat isteminin kabulüne, manevi tazminat isteminin ise kısmen kabulüne karar verilmiş ve bu karar süresinde davacı ve davalı taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Dava konusu olayla ilgili olarak birden çok kusur incelemesi bulunmakla birlikte 23.02.2012 günlü ilk bilirkişi raporunda zararlandırıcı olay nedeniyle davalıların toplam olarak %70 kazalının ise %30 oranında kusurlu bulunduğu belirtildiği, bu rapora karşı davalı tarafça itirazda bulunulduğu, 07.05.2012 tarihli celsede davacı vekili tarafından kusur bilirkişi raporunun mahkemenin takdirine bırakıldığı, diğer bir deyişle itirazda bulunulmadığı, duruşma zaptının incelenmesinden anlaşılmaktadır. Davalı tarafın itirazı ile yapılan incelemeler sonunda, 04.12.2012 günlü kusur bilirkişi raporu ile çelişki giderici rapor olarak en son düzenlenen 05.01.2015 günlü kusur bilirkişi raporlarında davacının kusurunun %20 olduğu, kusurun kalanın ise kalanın davalılar ile dava dışı üçüncü kişilere ait bulunduğuna ilişkin değerlendirme hükme esas alınmıştır. Uyuşmazlık tazminatın belirlenmesi sırasında, kazalının kusur nedeniyle indirime gidilirken davacının itiraz etmediği 23.02.2012 günlü rapordaki %30 oranında mı yoksa davalı taraf itirazları sonunda düzenlenen raporlarda belirlenen %20 oranında mı indirime gidilmesi gerektiği, giderek davalı taraf yönünden usuli kazanılmış hak oluşup oluşmadığı noktasında toplanmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümü, “usuli kazanılmış hak” kavramının açıklanmasını ve açıklanan olgular karşısında somut olay ve taraflar yönünden gerçekleşip gerçekleşmediğinin irdelenmesini gerekli kılmaktadır.
Hukuk Muhakemeleri Kanununda “usuli kazanılmış hak” kavramına ilişkin açık bir hüküm bulunmamaktadır.
Bu kurum, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez, ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada, mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Kazanılmış haklar Hukuk Devleti kavramının temelini oluşturan en önemli unsurlardandır. Kazanılmış hakları ortadan kaldırıcı nitelikte sonuçlara yol açan yorumlar Anayasanın 2. maddesinde açıklanan "Türkiye Cumhuriyeti sosyal bir hukuk devletidir" hükmüne aykırılık oluşturacağı gibi toplumsal kararlılığı, hukuksal güvenceyi ortadan kaldırır, belirsizlik ortamına neden olur ve kabul edilemez.
Yargıtay içtihatları ile kabul edilen “usuli kazanılmış hak” olgusunun, bir çok hukuk kuralında olduğu gibi yine Yargıtay içtihatları ile geliştirilmiş istisnaları bulunmaktadır:
Mahkemenin bozmaya uymasından sonra yeni bir içtihadı birleştirme kararı (9.5.1960 gün ve 21/9 sayılı YİBK) ya da geçmişe etkili bir yeni kanun çıkması karşısında, Yargıtay bozma ilamına uyulmuş olmakla oluşan usuli kazanılmış hak hukukça değer taşımayacaktır.
Benzer şekilde; uygulanması gereken bir kanun hükmü, hüküm kesinleşmeden önce Anayasa Mahkemesi’nce iptaline karar verilirse, usuli kazanılmış hakka göre değil, Anayasa Mahkemesinin iptal kararından sonra oluşan yeni duruma göre karar verilebilecektir. (HGK.nun 21.01.2004 gün, 2004/10-44 E, 19 K.)
Bu sayılanların dışında ayrıca; görev konusu, hak düşürücü süre, kesin hüküm itirazı, harç ve maddi hataya dayanan bozma kararlarına uyulmasında olduğu gibi kamu düzeni ile ilgili konularda usuli kazanılmış haktan söz edilemez. (Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü-6. Baskı, cilt 5, 2001)
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada, ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün ve 2006/4-519-527 sayılı, 31.05.2006 gün ve 2006/10-307-337 sayılı ve 10.05.2006 gün ve 2006/4-230-288 sayılı ilamı).
Somut olayda, davacının %30, davalıların ise %70 oranında kusurlu bulunduğuna ilişkin kusur bilirkişi raporuna davacı vekili itiraz etmemiş ve böylece itiraz etmediği kusur oranı davalı yararına usuli kazanılmış hak oluşmuştur.

Hal böyle olunca davalı tarafın itirazı üzerine yapılan inceleme sonunda, davacının %20 oranında kusurlu bulunduğuna ilişkin değerlendirmenin maddi tazminatın belirlenmesinde hükme esas alınması davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hakkın ihlali niteliğinde olup bozma nedenidir.
Yapılacak iş 05.01.2015 günlü hesap bilirkişi raporundaki diğer doneler değişmeksizin yalnızca davacının %30 oranında kusurlu bulunduğunun kabulü ile şimdiki gibi maddi tazminatı belirlemek usuli kazanılmış haklar dikkate alınarak sonucuna göre bir karar verilmekten ibarettir.
Mahkemece takdir olunan manevi tazminat miktarı davacının %30 oranında kusurlu bulunduğu durumda bile somut olaya uygun bulunduğundan, manevi tazminat bozma nedeni yapılmamıştır.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgulara aykırı biçimde davalı yararına oluşan usuli kazanılmış hak ihlal edilerek maddi tazminata karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenle BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalıların sair temyiz itirazlarının ilerde incelenmesine, davalılardan yararına takdir edilen 1.350.00TL duruşma Avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine, temyiz harcının istek halinde davalılara iadesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davacıya yükletilmesine, 29/03/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.