MAHKEMESİ:İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ: ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı Bakanlığa ait ... Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde şoför ve avans mütemedi olarak hizmet akdi ile çalıştığını,... Sendikası üyesi olduğunu, bu sendika ile davalı Bakanlığın üyesi olduğu, ... ve ...İşverenleri Sendikası arasında toplu iş sözleşmeleri imzalandığını, 2011-2012 yıllarını kapsayan Toplu İş Sözleşmesinde nakit veya nakit yerine geçen kıymet sorumlularına aylık çıplak ücretlerinin %25"i oranında mali sorumluluk tazminatı verilir hükmü bulunduğunu, müvekkilinin 07/10/2011 tarih ve 718 sayılı yazısı ile avans mutemedi olarak görevlendirildiğini, buna göre davacıya toplu iş sözleşmesinin ilgili maddelerine göre mali sorumluluk tazminatı ödenmesi gerekirken kısmen ödeme yapıldığını beyanla bakiye alacağın ödeme tarihlerinden itibaren en yüksek işletme kredi faiziyle hüküm altına alınmasını istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili davacının fiilen şoför kadrosunda çalıştığını, asli görevi şoförlüğün yanında sadece belirli dönemde hastane garajına ait araçların yıllık vergileri ile muayene ve bunun gibi işler için avans mutemedi olarak görevlendirildiğini, görevlendirme süresini kapsayan tüm dönemde değil sadece bu görevi fiilen yaptığı süre için ibraz ettiği belgelere göre mali sorumluluk tazminatı ödemesi yapıldığını, davacının ödenmeyen alacağı bulunmadığını savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
Gerekçe
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Toplu İş Sözleşmesinin 22. maddesi gereğince davacıya şoförlük görevine ek avans mutemedi olarak görevlendirildiği 05.10.2011-02.06.2015 tarihleri arasında mali sorumluluk tazminatı ödenmesinin gerekip gerekmediği hususunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.Mahkemece bilirkişi raporuna göre mali sorumluluğunun bulunduğu kabul edilerek istek hüküm altına alınmış ise de yapılan yargılama hüküm kurmaya elverişli değildir. Davacı dosyaya emsal kararlar sunmuştur. Emsal dosya davacılarının fiilen sadece görevlendirildikleri ve mali sorumluluk tazminatı ödenmesini gerektiren alanlarda (veznedar, anbar sorumlusu, mutemet) kadrolarında çalıştığı anlaşılmaktadır. Davacı avans mutemedi olarak ek görev aldığı işlere dair avans kapatma ve iadesi, v.b belgeler sunmuş işverence belgelerin ait oldukları fiilen görevin yapıldığı aylara ilişkin mali sorumluluk tazminatı davacıya ödenmiştir. Davacının şoför kadrosunda çalıştığı ve fiilen şoförlük yaptığı taraflar arasında uyuşmazlık dışıdır. Bu görevine ek 05.10.2011 tarihli yazı ile avans mutemedi olarak görevlendirilmiştir. Davacının tam olarak ne iş yaptığı belirlenmeli, bu görevine ek olarak avans mutemedi olarak yaptığı işlerin süreklilik arz edip etmediği, gerekirse davalı kurumdan buna dair bilgi ve belgeler getirtilmeli, davacının makbuz kesmesi ayrı, mali sorumlu olması ayrı bir durum olduğundan, davacının yaptığı iş itibari ile hatalı-yanlış iş yapması halinde mali sorumluluğunun bulunup bulunmadığı, ücretinden kesinti yapılıp yapılmadığı, genel olarak hatalı işlem yapılması durumunda kimlerin sorumlu olduğu araştırılmalı, Mahkemece, davacının çalıştığı işyerinde alanında uzman bir bir bilirkişi ile keşif yapılmalı, davacının fiilen yaptığı iş tespit edilmeli, yaptığı işe nazaran Toplu İş Sözleşmesinin 22. maddesi gereğince mali sorumluluk tazminatı gerektirir bir işte çalıştığının tespiti halinde şimdiki gibi dava kabul edilmeli, aksi halde ise davanın reddine karar verilmelidir. Davacı lehine mali sorumluluk tazminatı hakkı doğması için yaptığı işin ünvanı değil, fiili olarak niteliğinin mali sorumluluğu gerektirir mahiyette olması gerekir. Bu yön gözetilmeden eksik inceleme ile sonuca gidilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
3- İşçilik alacaklarında uygulanması gereken faiz konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.4857 sayılı İş Kanununun çeşitli hükümlerinde faiz konusunda düzenlemelere yer verilmiştir. Anılan Yasanın 34 üncü maddesinde, gününde ödemeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faizin uygulanacağı hükmü bulunmaktadır. Maddede sözü edilen ücret geniş anlamda ücret olup, çalışma karşılığı ücretler, ikramiye, pirim, jestiyon ve benzeri ödemelerin yanı sıra, çalışma, hafta tatili ile bayram ve genel tatil ücretleri de bu kapsama dahildir. İşe iade davası ile tespit edilen en çok dört aya kadar boşta geçen süreye ait ücret ve diğer haklar için de aynı faiz oranı uygulanmalıdır.
Ücretin toplu iş sözleşmesinden kaynaklanması halinde 2822 sayılı Yasanın 61 inci maddesi uyarınca, uygulanması gereken faiz en yüksek işletme kredisi faizidir.
Ücret alacağının 1475 sayılı Yasa döneminde doğması durumunda, 10.6.2003 tarihine kadar yasal faiz, bu tarih sonrası ücretler bakımından ise bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faize karar verilmelidir.İşçinin faiz konusundaki talebini “yasal faiz” olarak adlandırmış olması 4857 sayılı Yasanın 34 üncü maddesinin uygulanmasına engel olmayıp, işçinin bu talebinin bahsi geçen özel faize yönelik olduğunun değerlendirilmesi gerekir. Ücret alacağı bakımından faize hak kazanmak için kural olarak işveren temerrüde düşürülmelidir. Ancak, bireysel ya da toplu iş sözleşmesinde açıkça bir ödeme günü kararlaştırılmış ise, belirlenen ödeme tarihi sonrasında faiz işlemeye başlar.
Ücret alacağı için özel banka-kamu bankası ayrımı yapılmaksızın mevduata uygulanan en yüksek faiz oranının belirlenmesi gerekir. Yasada, “uygulanan en yüksek faiz” sözcüklerine yer verildiğinden, söz konusu faiz oranının uygulanıp uygulanmadığı mahkemece kendiliğinden denetlenmelidir. Bankaların belli dönemlerde T.C. Merkez Bankasına uygulayabileceklerini bildirdikleri faiz oranı fiilen uygulanmadıkça ücret yönünden dikkate alınmamalıdır.Bankaların uyguladıkları faiz oranları bir ya da birkaç aylık veya bir yıllık vadelerle belirlenmektedir. Bunlardan en uzun vade bir yıl olup, en yüksek faiz oranı da bir yıllık mevduata uygulanmaktadır. Bu durumda ücret alacağı için uygulanması gereken faiz, ödeme gününün kararlaştırıldığı ya da temerrüdün gerçekleştiği zamanda bankalarca bir yıllık mevduata uygulanan en yüksek faiz oranıdır. Aynı alacak için ikinci yılın başlangıcındaki en yüksek banka mevduat faizinin belirlenerek uygulanması, gecikme daha da uzunsa takip eden yıllar için de aynı yönteme başvurulması gerekir. Yıl içinde artan ve eksilen faiz oranları dikkate alınmaz. Yıllar itibarıyla faiz oranları değişebileceğinden kararda faiz oranının gösterilmemesi gerekir.Somut olayda; davacı işyerinde avans mutemedi olarak görevlendirildiğini, bu nedenle Toplu İş Sözleşmesi 52. maddesine göre aylık ücretini % 25 zamlı olarak ödenmesi gerektiğini ve bu nedenle mali sorumluluk tazminatı ile bu alacağa Toplu İş Sözleşmesinin 34. maddesi gereğince sonraki ayın 1.gününden itibaren faiz yürütülmesini talep etmiştir.Toplu İş Sözleşmesi"nin Ücretin Ödenmesi başlıklı (sonraki toplu iş sözleşmelerinde 34.madde) 54.maddesinde, aylık ücretin ödeme tarihi her ayın sonu olarak açıkça belirtilmiştir. Toplu İş Sözleşmesinde mali sorumluluk tazminatının ödeme tarihi ve vadesi kesin olarak belirtilmemiştir. Davalı dava tarihinden önce temerrüte düşülmediğinden dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi gerekir. Davacının mutemetlik yapması nedeniyle Toplu İş Sözleşmesinden kaynaklanan % 25 lik fark alacak, aylık ücret niteliğinde bir alacak değil, Toplu İş Sözleşmesinden kaynaklanan bir fark alacaktır.Davalı işveren davadan önce de temerrüde düşürülmemiştir. Böyle olunca dava konusu alacağa dava ve ıslah tarihlerinden itibaren faiz yürütülmesi gerekirken yazılı şekilde her ay ödenen aylık ücretler için Toplu İş Sözleşmesinde öngörülen tarihlerden itibaren faize karar verilmesi hatalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, 21.01.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.