Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2015/3426 Esas 2015/7160 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalılar ... ve diğerleri aleyhine 23/06/2003 gününde verilen dilekçe ile tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın reddine dair verilen 12/06/2014 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, görevlerini savsaklayan davalıların, geçersiz belgeler ile gübre destekleme primi ödemeleri nedeniyle uğranılan zararın ödetilmesi istemine ilişkindir. Mahkemece bozmaya uyularak davanın reddine karar verilmiş, karar davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Davacı vekili, ... Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı"nın yaptığı inceleme sonucunda; dava dışı iki şirkete 1997-1998 yıllarında gerçek mal hareketine dayanmayan kimyevi gübre faturalarına dayalı olarak haksız destekleme ödemesi yapıldığının tespit edildiğini, haksız destekleme ödeme evraklarını bu konudaki Bakanlar Kurulu Kararları ve bakanlık genelgeleri doğrultusunda incelemeyen ve özen göstermeyerek onaylayan, bayii denetimlerini belirlenen usullere uygun yapmayan ve yapılmasını sağlamayan davalıların hazine zararının oluşmasına sebep olduklarını belirterek oluşan hazine zararının yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, ödeme sırasında banka tarafından güvence mektubu alınmamış olması nedeniyle davalıların zarardan sorumlu olmayacakları gerekçesiyle davanın reddine dair verilen karar; Dairemizin 17/01/2011 gün ve 2010/756 esas, 2011/147 Karar sayılı ilamı ile satıcı firma yanında, gübre alıcısı çiftçilerin gerçek gübre gereksinimlerini de denetlemekle görevli bulunan davalılar, yaptıkları görevin gereği olarak ödeme yapılması sırasında nelere dikkat etmeleri gerektiğini bilmek zorundadırlar. Buna rağmen yeterli inceleme ve kontrolleri yapmamış veya yapılmasını sağlamamış olmaları davalıların kusurunu oluşturur ve bundan doğan zarardan sorumlu tutulmalarını gerektireceği belirtilmiştir.
Ancak, dosya içeriğinden davacı idarenin, dava konusu ödeme uygulamasının işleyişini izlemek konusundaki düzenleme eksikliğinin bulunması, gübre bayilerinin denetim yöntemi hakkında davalılara belli bir eğitim verilmeden, bir bölümü uzmanlık alanları dışında kalan konularda da inceleme yapmalarının beklenmesi, davalıların görev alanlarının genişliği ve çalışanların yetersizliği ödemeyi yapan banka şubesinin uygulama kapsamında ödemeden önce alması gereken güvence mektubunu almamış veya alınmış bir güvence mektubu varsa bundan zararın karşılanmamış olması gibi nedenlerin de zararın doğmasında ve artmasında etkili olduğu anlaşıldığından, tüm bu nedenler birlikte değerlendirilerek, gerçekleşen zarardan Borçlar Yasası"nın 43 ve 44. maddeleri gereğince uygun bir indirim yapılmalıdır gerekçesi ile bozulmuştur.
Mahkemece bozmaya uyulduğu belirtilmiş ise de bozma ilamının gereği yerine getirilmemiştir. Bozma kararında davalıların kusurlu olup doğan zarardan sorumlu tutulmaları ancak bu miktardan hakkaniyet indirimi yapılması gerektiği belirtildiği halde mahkemece davalıların kusursuz oldukları gerekçesi ile davanın tümden reddine karar verilmesi doğru olmamış, kararın açıklanan nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda gösterilen nedenlerle BOZULMASINA 02/06/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.