Mahkemesi :İş Mahkemesi
No : 2013/794-2016/257

Dava, yersiz ve fazladan tahsil edilen primlerin iadesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; davacı şirketin ilk işyeri bildirgesinin verildiği 01.02.2000 tarihinde, tehlike sınıfı 2030 işkolu kodu ile boya vernik ve benzeri kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun imalatı olarak tescil edildiği, Gebze Ticaret Odası tarafından 05.12.2012 tarihli davacı firmaya gönderilen yazı ile tehlike sınıfının 2823 büro makinaları ve ekipmanları iş kolu olduğunun bildirildiği, bu bildirim üzerine davacı firma tarafından 27.02.2013 tarihli dilekçe ile Kuruma başvurarak tehlike sınıfı işkolu kodunun değiştirilmesini talep ettiği,bu talep üzerine davacı işyerinin tehlike sınıfının belirlenmesi için Kurum tarafından denetim ve tespit yapıldığı,tehlike sınıfı işkolu kodunun 2823 olarak tespit edildiği ve tescil tarihinden itibaren uygulanması gerektiği yönünde rapor düzenlendiği,denetmen raporuna istinaden Kurum tarafından tehlike sınıfının değişmesinden dolayı 01.05.2005 tarihinden itibaren fark prim tahakkuku yapıldığı ve davacının %5 teşvik prim indiriminden yararlandırılmadığı anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun 75"nci maddesi;
"Yapılan işin 74 üncü maddede belirtilen tarifeye göre hangi tehlike sınıf ve derecesine girdiği ve ödenecek iş kazalariyle meslek hastalıkları sigortası primi oranı Kurumca belli edilerek işverene yazı ile bildirilir.
İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önleyecek tedbirler hakkındaki mevzuat hükümlerine uygun bulunmadığı tesbit edilen işler, Kurumca daha yüksek primli derecelere konulabilir.
Kurum, tesbit edilmiş bulunan tehlike sınıf ve derecesini, yaptıracağı incelemelere dayanarak kendiliğinden veya işverenin isteği üzerine değiştirebilir.
Kurumca yapılacak değişikliklere ilişkin kararın takvim yılından en az bir ay önce isverene ve işveren tarafından değişiklik isteğinin de takvim yılından en az iki ay ön­ce Kuruma bildirilmesi şarttır.
Böylece, karara bağlanacak değişiklikler, yukarıdaki fıkrada yazılı karar veya istekten sonraki takvim yılı başında yürürlüğe girer.
İşveren, tehlike sınıf ve derecesiyle prim oranı hakkında Kurumca yapılacak yazılı bildiriyi aldıktan sonra bir ay içinde Çalışma Bakanlığına itirazda bulunabilir. Bakanlık, bu itirazı inceleyerek 3 ay içinde vereceği kararı ilgiliye bildirir.
İtiraz primlerin ödenmesini geciktirmez.
İşveren bu madde gereğince tehlike sınıf ve derecesine karşı Çalışma Bakanlığına yahut bu Bakanlığın vereceği karar üzerine Danıştaya başvurursa, bu kanunun 81"inci maddesinin uygulanmasında İcra ve İflas Kanununun ilgili maddesinde yazılı bir yıllık süre, birinci halde Bakanlık kararının iptal süresi sonunda, ikinci halde ise Danıştay kararının kesinleştiği tarihten başlar."ve 5510 sayılı Kanunun 83"ncü maddesi;"
Kısa vadeli sigorta kolları primi, yapılan işin iş kazası ve meslek hastalığı bakımından gösterdiği tehlikenin ağırlığına göre tespit edilir. İş kolları tehlikenin ağırlığına göre sınıflara, bu sınıflar da özel iş şartlarına ve tehlikeyi önlemek için alınmış olan tedbirlere göre derecelere ayrılır. Hangi iş kollarının hangi tehlike sınıfına girdiği, tehlike sınıf ve derecesine ait prim oranlarının ve tehlike derecelerinin belirlenmesinde uygulanacak esaslar, ilgili bakanlıkların görüşleri de alınarak Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulacak bir tarife ile tespit edilir. Prim tarifesi gerekli görülürse aynı usûlle değiştirilebilir.
Yapılan işin birinci fıkrada belirtilen tarifeye göre hangi tehlike sınıf ve derecesine girdiği ve ödenecek kısa vadeli sigorta kolları primi oranı Kurumca belirlenerek işverene ve 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara tebliğ edilir. İş kazasını ve meslek hastalığını önleyecek tedbirler hakkındaki mevzuat hükümlerine uygun bulunmadığı tespit edilen işler, Kurumca daha yüksek primli derecelere konulabilir.
Kurum, işyerinin tespit edilmiş bulunan tehlike sınıf ve derecesini yaptıracağı incelemelere dayanarak kendiliğinden veya işverenin ya da 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların isteği üzerine değiştirebilir. Kurumca yapılacak değişikliklere ilişkin kararın takvim yılından en az bir ay önce işverene, işveren tarafından değişiklik isteğinin de takvim yılından en az iki ay önce Kuruma bildirilmesi şarttır.
Böylece karara bağlanacak değişiklikler, karar veya istekten sonraki takvim yılı başında yürürlüğe girer.
İşverenler ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlar, tehlike sınıf ve derecesi ile prim oranı hakkında Kurumca yapılacak yazılı bildirimi aldıktan sonra bir ay içinde Kuruma itiraz edebilir. Kurum, bu itirazı inceleyerek en geç üç ay içinde karara bağlayarak sonucunu itiraz edene bildirir. İlgililer, Kurumun kararı üzerine, kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili mahkemeye başvurabilir. Kuruma itiraz edilmesi veya mahkemeye başvurulması, primlerin takip ve tahsilini durdurmaz.
İşverenin veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların itirazı; işyerinin tehlike sınıfı ve derecesi ile kısa vadeli sigorta kolları prim oranının tebliğine ilişkin yazının işverence veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlar tarafından tebellüğünden itibaren bir ay içinde yapılmış ise, değiştirilen iş kolu kodu ve tehlike sınıfı ile tehlike derecesinin hatalı uygulandığı tarihten, bir aylık süre dışında yapılmış ise, itirazın Kurum kayıtlarına intikali tarihini izleyen yılbaşından, üçüncü fıkrada belirtilen sürelerin aşılması durumunda ise, Kurumca yapılacak değişikliğe ilişkin kararın tebliğini izleyen takvim yılı başından geçerli olarak uygulanır.
Bu değişiklik nedeniyle tehlike sınıf ve derecesinin yükselmesi halinde, kararın işverene veya 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara tebliğ edildiği tarih ile yürürlük tarihi arasındaki süreye ilişkin kısa vadeli sigorta kollarına ait prim farkının tebliği tarihini takip eden bir ay içerisinde Kuruma ödenmesi halinde, fark prim için gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz. Aksi takdirde, fark primi 89"uncu madde uyarınca gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil olunur. Tehlike sınıf ve derecesinin düşmesi halinde ise, kısa vadeli sigorta kolları sigortası prim farkı, işverenin varsa borçlarına mahsup edilir, yoksa iade edilir. Bir ay içinde iade edilmesi halinde faiz ödenmez."hükümlerini düzenlemiştr.
İlk işyeri bildirgesinin verildiği tarih itibariyle tehlike sınıfının 2030 olarak Kurum tarafından belirlenmesi ve belirlemeye göre tahakkuk eden primlerin davacı firma tarafından ödenmiş olması sebebiyle tehlike sınıfı değişikliği sebebiyle geçmişe dönük olarak tahakkuk ettirilen ve tahsil edilen fark primlerin iadesine yönelik mahkeme kararı yerindedir.
Davacının teşvikten yararlandırılmama sebebiyle fazladan tahsil edilen primlerin iadesine yönelik talebine gelince;
Prim teşviki ile ilgili işlemleri yapma yetkisi, primi tahsil yetkisi ve ilgili maddedeki şartların varlığı halinde işveren hissesine düşen tutarın belirlenerek Hazineden talep etme yetkisi sadece Kurumda olduğu ve bu halde davalı Kurumun davalı sıfatına sahip olduğu gözetilerek, işin esasına girilerek, 5510 sayılı Yasanın Ek m. 17 hükmüne göre, davacı vekiline Kuruma bu kapsamda başvuru yapması için önel verilmeli, Kurumun davacı şirketin talebini kabul etmesi halinde davanın konusuz kalacağı gözetilmeli, talebin Kurum tarafından reddi halinde ise işin esasına girilerek karar verilmesi gerekmektedir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 21.10.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.