BAM Hukuk Mahkemeleri Diyarbakır Asliye Ticaret Mahkemesi 2022/360 Esas 2022/1911 Karar Sayılı İlamı

T.C.
DİYARBAKIR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM :
KATİP :
DAVACI :
VEKİLİ :

DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 08/03/2022
KARAR TARİHİ : 12/05/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili, müvekkilinin muhasebe kayıt işlemlerin, e-defter, yevmiye defteri, defteri kebirlerin tutulması saklanması ve diğer tüm mali müşavirlik hizmetlerinin serbest muhasebeci mali müşavir ..... tarafından yerine getirildiğini, arşiv kayıtlarının da muhasebe işlemlerini yerine getiren muhasebeci tarafından elektronik olarak muhafaza edildiğini, müvekkilinin e-defter ve beratlarının saklanmış olduğu bilgisayarın siber saldırıya maruz kaldığını ve virüs bulaştığını, virüs bulaşan sabit diskteki verilerin yeninden kurtarılması amacı ile veri kurtarma merkezine sabit disk gönderildiğini ancak verilerin kurtarılamadığını, verilerin kurtarılmasının mümkün olmadığına ve verileri silinen mükellef listesini içerir sabit sürücüden veri kurtarma raporu düzenlendiğini, siber saldırı sonucu müvekkilin 2021 yılına ait e-defter ve berat kayıtlarının zayi olduğunu ileri sürerek zayi belgesi verilmesini istemiştir.
Davacı vekili tarafından dosyaya sunulan Gelir İdaresi Başkanlığı Elektronik Defter ve Belge Yönetim Müdürlüğü'ne sunulmak üzere düzenlenen ...../2022 tarihli sabit sürücüden veri kurtarma raporu ve vergi kurtarma raporunda bahsedilen kayıp mükellefler listesi incelenmiş, Diyarbakır Vergi Dairesi Başkanlığına müzekkere yazılarak davacının e-defter uygulamasına ne zaman dahil olduğu, 2021 yılına ait e-defter ve berat kayıtlarının ikincil kopyalarının bulunup bulunmadığı, davacı tarafından belirtilen dönemlere ilişkin e-defter ve beratlarının temini için başvuru yapılıp yapılmadığı sorulmuş ve ilgili kayıtların gönderilmesi istenilmiştir.
Gelir İdaresi Başkanlığı Elektronik Defter ve Belge Yönetim Müdürlüğü'ne sunulmak üzere düzenlenen ..../2022 tarihli sabit sürücüden veri kurtarma raporunda; ..... vergi numaralı ..... Serbest Muhasebeci Mali Müşavir tarafından getirilen şirket cihazına bağlı sabit diskteki verilerinin kurtarılmasına dair kontroller yapılmış olup verilerin tekrar geri getirilememesini sağlayan yazılımlar ile verilerin tamamının kurtarılamayacak şekilde siber saldırıya maruz kaldığının belirlendiği, “Crypto Virüsü” olarak adlandırılan virüs bulaştırılan, şirket cihazına bağlı Western Digital BLUE ...... model ...... seri numaralı sabit sürücüdeki dosyaların uzantısı ile birlikte yeniden yapılandınp “.encrypted” şekline şifreli bir yapıya çevirerek dosya yapısının bozulmasına sebep olduğu, verilerin kurtarılamaz hale getirilmesine sebep olan crypto virüsü diye bilinen bu fidye yazılımının sebep olduğu ve kayıtlı müşterilerin tüm muhasebe kayıtlarına ve e-defter dosyalarına ulaşılamadığı, kayıp mükelleflerin bilgilerinin ekte yer aldığı, sonuç olarak, kuruma getirilen şirket cihazı içinde yer alan ..... seri numaralı sürücüde işlem yapılmış olup veriler kurtarılamayacak format yapısında olduğundan kaynaklı kurtarılamadığı belirtilmiştir.
Veri Kurtarma raporunda, ek olarak düzenlendiği belirtilen kayıp mükellef listesi incelendiğinde; listede davacının adının da yer aldığı anlaşılmaktadır.
Vergi Dairesine yazılan müzekkere cevabında, yapılan sistem sorgulaması sonucu davacının e-defter ve berat kayıtlarına rastlanmadığı ancak temini için başvuru yaptığı bildirilmiştir. Başvuruya ilişkin evraklar incelendiğinde, davacının dava açıldıktan ve tensip zaptı düzenlendikten sonra ...../2022 tarihinde 2021 yılına ilişkin e-defter ve berat kayıtlarının temini için başvuruda bulunduğu anlaşılmıştır.
Dava, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu ticari defter ve kayıtların (e-defter kayıtları ve beratlarının) zayi olduğunun tespitine ve TTK’nun 82/7 maddesi uyarınca zayii belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
6102 sayılı TTK'nın 82/7. maddesinde; "Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.” şeklinde düzenleme yapılmakla tacirlere ticari defter ve kayıtlarını saklama ve ibraz hususunda zorunluluk getirilmiştir.
30923 Sayılı Elektronik Genel Defter Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 7.1. maddesinde de "E-defter tutanlar, Vergi Usul Kanununda belirtilen "mücbir sebep" halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir. Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun başkanlığa yazılı olarak bildirilmesi ve başkanlık tarafından istenilen bilgi ve belgelerin (talep edilecek bilgi ve belgeler e-defter uygulama kılavuzunda açıklanır) ibraz edilmesi halinde mükelleflerin zayi olan e-defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-defter ve berat dosyalarının e-defter uygulaması aracılığıyla başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için başkanlık tarafından yazılı izin verilir." hükmünü içermektedir.
Aynı Tebliğin "e-Defter Dosyaları, Berat Dosyaları ve Muhasebe Fişlerinin Muhafaza ve İbrazı" başlıklı 4.4. Maddesinin 1-e bendinde ise" e-Defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-Defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde ..../2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur. e-Defter ve beratların teknik yeterliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta saklama izni verilen özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde muhafaza usulü ile muhafaza edilmesi sürecinde e-Defter uygulamasına dâhil olan mükellefler ve özel entegratörler tarafından uyulması gereken genel, gizlilik ve güvenliğe ilişkin usul ve esaslar, Başkanlık tarafından hazırlanarak edefter.gov.tr adresinde yayımlanan “e-Defter Saklama Kılavuzu”nda açıklanır. e-Defter ve berat dosyalarına ait ikincil kopyalarının bu fıkra uyarınca muhafazası için gerekli yükleme işlemlerinde bu Tebliğin (4.3.4) numaralı fıkrasında belirtilen süreler dikkate alınır." düzenlemesi yer almaktadır.
Somut olayda, siber saldırının gerçekleşmesi sonucu sabit diskteki davacıya ait kayıtların kurtarılamayacağına yönelik veri kurtarma raporu ...../2022 tarihinde düzenlenmiş, dava ise .../2022 tarihinde açılmıştır. Davacının, zayi olduğu belirtilen kayıtların kurtarılamayacağını ...../2022 tarihli rapor ile öğrendiği değerlendirilmiş ve davanın hak düşürücü süre içerisinde açıldığı kabul edilmiştir.
TTK m.82 düzenlenmesi, anılan Tebliğ hükümleri ve dosya kapsamındaki deliller birlikte değerlendirildiğinde; davacının dava konusu e-defter ve beratların ikincil kopyalarının bakanlık sistemine yüklenmesi hususunda gerekli işlemleri yapmadığı, hal böyle olunca, davacının defterlerin saklanması konusunda basiretli bir tacirden beklenen özenin göstermediği, kayıtların özenle korunması ve saklanması gerekmesine rağmen, 3 Sıra No'lu Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğin 4.4.1-e maddesinde öngörülen yükümlülüğü yerine getirmediği, e-Defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının muhafazası hususunda özel entegratör bir firmadan destek almadığı, anlaşılmakla, davanın reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. (Ankara BAM 21.Hukuk Dairesinin 2021/706 Esas- 2021/1479 Karar sayılı kararı ile İstanbul BAM 13. Hukuk Dairesinin 2022/66 Esas-2022/91 Karar sayılı kararları benzer mahiyettedir.)
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70 TL karar ve ilam harcı peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacının yapmış olduğu yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Katip Hakim