İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 03/06/2014
NUMARASI :
DAVACI : R.. G..
DAVALI : N.. T..
DAVA TÜRÜ : Tapu İptali ve Tescil, Tazminat

R.. G.. ile N.. T.. aralarındaki tapu iptali ve tescil, tazminat davasının kabulüne dair Ankara 18. Asliye Hukuk Mahkemesi"nden verilen 03.06.2014 gün ve ... sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davalı vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:



Davacı vekili, ... ada ... parsel sayılı taşınmazın tarafların mirasbırakanı adına kayıtlı olduğunu, davacının ... yılında davalının bu taşınmazdaki miras payını 10.000 TL"ye satın aldığını, taşınmazın imar uygulamasıyla ... ada ..., ... ada ... ve ... ada ... parsel numarasını aldığını açıklayarak davalının bu taşınmazlardaki paylarının iptali ile vekil edeni adına tesciline; bu mümkün olmadığı takdirde davalıya düşen payın bedelinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, davacının dayandığı satış sözleşmesinin geçersiz olduğunu, bedel yönünden sözleşmenin zamanaşımına uğradığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, taraflar arasında yapılan 1976 tarihli sözleşmenin miras payının devri niteliğinde olduğu, sözleşmenin geçerli olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, dava konusu ... ada .., ... ada ... ve ... ada ... parsel sayılı taşınmazlardaki davalı payının iptaliyle davacı adına tesciline karar verilmesi üzerine; hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava konusu taşınmazlar kök mirasbırakan K. H."den intikal etmiştir. Kök mirasbırakan K. H. hicri 1317 tarihinde ölmüş, onun mirasçısı olan davacının annesi S. ise 1997 yılında ölmüştür. Davacının dayandığı devir (satış senedi) 1976 yılında düzenlendiğine göre, senedin düzenlendiği tarihte annesi sağ olup davacının tapu kayıt maliki K. H."in mirasçısı olma durumu henüz mevcut değildir. Bu nedenle davacının dayandığı senede miras payının devri sözleşmesi niteliği verilemez. Dayanılan senet, tapuya kayıtlı taşınmazın resmi nitelikte olmayan adi senetle satışına ilişkindir. Tapulu taşınmazların haricen satışı geçersiz olduğundan iptal ve tescile ilişkin talebin reddine karar verilmesi gerekirken, davanın dayanağı olan harici satış sözleşmesinin hatalı nitelendirilmesiyle davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır.
Ancak, davacı vekili, iptal ve tescile ilişkin isteğinin kabul edilmemesi halinde ödediği bedel yönünden tazminat talebinde bulunmaktadır. Kural olarak, 10.07.1940 tarih ve 2/77 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme ve 07.06.1939 tarih, 1936/... Esas, 1939/... Karar

-//-
sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarına göre harici satışın hüküm ifade etmemesi durumunda taraflar verdiklerini geri alabilirler. Bilindiği üzere geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerlerin eksiksiz iadesi denkleştirici adalet düşüncesine dayanır. Denkleştirici adalet ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri vermek zorunda olduğunu ve eski hale getirmede mal varlığında artış olan tarafın yükümlülüğünün bulunduğunu ifade eder.
Ülkemizde yaşanan ve uzun yıllar boyu yüksek oranlarda seyreden enflasyon nedeni ile belli bir miktar paranın verildiği tarihteki alım gücü ile aynı miktar paranın aradan geçen zamana bağlı olarak iade günündeki alım gücünün farklı ve çok daha az olduğu bir gerçektir. Hukuken geçersiz sözleşmeler tasfiye edilirken, denkleştirici adalet kuralı göz ardı edilmemelidir. Davacının harici satış nedeniyle davalı yana bedel ödediğinin kanıtlanması halinde harici satış bedelinin denkleştirici adalet ilkesine göre tazmini gerekir.
O halde mahkemece yapılacak iş, sözleşmede nakten ödendiği belirtilen satış bedeli tutarının, ödeme tarihinden itibaren belirlenen tefe-üfe endeksleri ile altın ve döviz fiyatları, memur maaş kat sayıları ve benzeri ekonomik etkenler gözetilerek satış tarihinden dava tarihine kadar uyarlamanın yapılması, isteğin ve fazlaya ilişkin hakların gözönünde tutulması, bu yönde tüm deliller toplandıktan sonra dosyanın tomarı ile birlikte bir mali müşavir, bir bankacı ve bir mülk sahibinden oluşan bilirkişi kuruluna verilmek suretiyle yapılan açıklamalar doğrultusunda geçersiz sözleşmeye dayalı alacağın uyarlanması sonucu miktarın belirlenmesi, uzman bilirkişilerden tarafların ve Yargıtay"ın denetimine açık gerekçeli rapor sunulmasının istenmesi, ondan sonra bedel konusunda olumlu veya olumsuz bir karar verilmesi gerekir.
SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazları yukarıda açıklanan nedenlerle yerinde olduğundan kabulüyle, usul ve yasaya uygun bulunmayan hükmün 6100 sayılı HMK"nun Geçici 3.maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, HUMK"nun 388/4. (HMK m.297/ç) ve HUMK"un 440/1 maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine ve 3.315,00 TL peşin harcın istek halinde davalıya iadesine 12.10.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.