Mahkemesi :İş Mahkemesi
No : 2008/717-2015/525

Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı Kurum vekili ile davalılardan ... Gemi İnş.A.Ş. (eski unvanı ... Gemi İnş.San.A.Ş.) vekili tarafından tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, 18.06.2005 tarihli kaza sonucu sürekli iş göremez durumuna giren kazalıya bağlanan ilk peşin sermaye değerli gelir ile ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ve yapılan tedavi masrafları nedeniyle oluşan kurum zararının rücuan tahsili istemine ilişkin olup, davanın yasal dayanağı, kaza tarihi itibariyle rücu alacağını düzenleyen 506 sayılı Yasanın 26 ve 10. maddeleridir.
506 sayılı Yasa"nın 26. maddesine göre sorumluluk, kusur sorumluluğu ilkesine dayanmaktadır. 506 sayılı Yasa"nın 26/1. maddesinde, “kastı, işçilerin sağlığını koruma ve iş güvenliği ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı hareketi ya da suç sayılabilir bir eyleminin varlığı halinde işverenin rücû alacağından sorumluluğu” olanağı tanınmıştır. Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise “İş kazası veya meslek hastalığı, üçüncü bir kişinin kasıt veya kusuru yüzünden olmuşsa, Kurumca bütün sigorta yardımları yapılmakla beraber zarara sebep olan üçüncü kişilere ve şayet kusuru varsa bunları çalıştıranlara Borçlar Kanunu hükümlerine göre rücu edilir.” hükmü getirilmiştir.
506 sayılı Kanun"un 10. maddesine dayalı tazmin sorumluluğu halinde ise; aynı Kanun"un 26. maddesine ilişkin davalardaki tazmin sorumluluğundaki gibi sosyal yardım zammı da dahil olmak üzere hak sahiplerine bağlanan gelirlerin ilk peşin sermaye değeri ile yapılan masraf ve ödemeler toplamının tazmin sorumlularının kusurlarının karşılığı miktarla sınırlanması kuralının kıyas yoluyla uygulanması gerektiği, ancak 10. maddenin öngördüğü sorumluluk halinin 26. maddeye oranla farklı ve daha ağır bir sorumluluk halini öngörmüş olması nedeniyle işverenin, 506 sayılı Kanun"un 9 ve 10. maddesi kapsamındaki sorumluluk sınırını oluşturan miktar belirlenirken, iş kazasında işverenin kabul edilmesi gereken %100 oranında kusurundan, BK. 43, 44. maddeleri uyarınca sigortalının müterafik kusurunun %50"sinden az olmayacak şekilde bir hakkaniyet indirim yapılmak suretiyle hesaplama yapılması, Yargıtay’ın konuya ilişkin yerleşik içtihatlarının gereğidir. Ayrıca davanın Borçlar Kanunu"nun 51. maddesinde düzenlenen teselsül hükümleri doğrultusunda açıldığı hallerde; birlikte sorumlu olanların müşterek kusurla hareket etmemiş olmaları nedeniyle, kusurlu üçüncü kişinin, 506 sayılı Kanun"un 26/2. maddesine uygun olarak, kusur sorumluluğu dahilinde belirlenen sosyal yardım zammı da dahil olmak üzere ilk peşin değer ile masraf ve ödeme toplamından sorumlu olacağı, münhasıran 10. maddeden kaynaklanan sorumluluğun ise işverene ait olacağı; tüm kusurun üçüncü kişide olması veya olayın tümüyle kaçınılmazlık sonucu ortaya çıkması halinde dahi işverenin 10. madde uyarınca ve yukarıda belirlenen ilkeler doğrultusunda oluşan Kurum zararının takdir edilecek bir oranıyla sorumlu tutulması zorunluluğu göz önünde tutulmalıdır.
Somut olayda, davalı ... Gemi İnş.San.A.Ş., ... gemisinin bakım ve onarımını üstlenmiş olup bu kapsamda sac ve kaynak işlerinin yapımını üstlenen davalılar ... ve ... ise aralarında kazalı Adem İldim’in de bulunduğu sigortasız çalıştırdığı işçilerle davalı ... Gemi İnş.San.A.Ş’nin tersanesinde yer sıkıntısı yaşanması nedeniyle son iki gün komşu tersane dava dışı ... Denizcilik A.Ş.’ye ait tersanede işlerini bitirmeleri akabinde tamir ve bakım işlerinde kullanılan ve davalı taşeronlara ait olan iş makinaları ve malzemeler yine onlara ait bir yere götürülmek üzere davalı taşeronlar tarafından kiralanan sürücüsünün ise davalı ... olduğu bir kamyonete yüklenmiş,kasa kapağı yarı açık vaziyette zincirle kapatılmış halde, bu kamyonete ayrıca ikisi sürücü mahallinde diğer 4 kişi ise kamyonet kasasında makine ve malzemelerin üzerine oturmak ve toplam 6 kişi binmek suretiyle tersaneden ayrılmışlar, yaklaşık 2-3 km yol gidildikten sonra yoldaki bir kasisin araçta sarsıntı yaratması üzerine arka kapağı yarı kapalı vaziyette tutan zincir koparak kapak açılmış,kamyonetteki malzemelerle birlikte kapağa yakın vaziyette olan kazalı da düşmüş ve aşağı düşen malzeme parçalarının çarpması ile sol elmacık kemiğinin kırılmış ve sol gözü görme kabiliyetini kaybetmiştir.
Mahkemece, söz konusu iş kazası nedeniyle, davalı asıl işveren ... Gemi İnş.San.A.Ş’nin sorumluluğu irdelenirken, olayın gerçekleştiği sırada asıl işveren sıfatının devam edip etmediği hususu araştırılmalıdır. Zira, ... gemisinin bakım ve onarım işini üstlenerek sac ve kaynak işlerini davalılar ... ve ...’a veren ... Gemi İnş.San.A.Ş, geminin bakım ve onarım işlerinin yapımı sırasında asıl işverendir. Ancak, kazanın oluşuna göre, alt işverenler olan ... ve ... kendilerine verilen işlerin tümünü bitirerek malzemelerini de toplamak suretiyle işyerinden ayrılmışlarsa, ... Gemi İnş.San.A.Ş’nin asıl işveren sıfatı sona ermiş olacağından tersaneden tamamen ayrıldıktan sonra yolda meydana gelen iş kazası nedeniyle sorumlu tutulması mümkün olmayacaktır. Söz konusu geminin bakım onarımında davalı alt işverenlerin yüklendikleri iş tamamen henüz bitmemişse, bu defa da alt işverenlerin kendi ulaşımları nedeniyle bir kaza gelmiş olması nedeniyle baskın kusur alt işverenlerde olup bu durumda da asıl işverenlik sıfatı devam eden ... Gemi İnş.San.A.Ş’nin kusuru belirlenirken asıl işveren olarak alt işverenlerin ulaşımında alması gereken önlemlerin neler olması gerekeceğinin somut olarak ortaya konulması gerekecektir.
Buna göre mahkemece, yukarıda belirtilen açıklamalar ışığında, maddi olgulara göre olayın oluşu tereddütsüz belirlenip, tüm delillerle birlikte değerlendirilerek, alanında uzman bilirkişilerden oluşa ve mevzuata uygun şekilde yeniden rapor alınıp, irdelenerek, varılacak sonucuna göre karar verilmelidir.
O halde, davacı Kurum vekili ile davalılardan ... Gemi İnş.A.Ş vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı ... Gemi İnş.A.Ş."ye iadesine, 09.10.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.