Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2015/13932 Esas 2017/4746 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 02.05.2013 gününde verilen dilekçe ile önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 04.06.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R
Dava, önalım hakkına dayalı olarak tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
Davalı vekili, tapuda satış olarak gerçekleştirilen işlemin gerçekte akrabalar arasında yapılmış bir hibe olduğunu bu nedenle önalım hakkının kullanılamayacağını ileri sürerek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; davalı tarafın işlemdeki asıl amacının bağış olduğuna dair beyanının, davalı ile pay satışı yapan kişi arasında akrabalık bağının bulunmaması sebebiyle mirasın temliki için yapılmış bir bağış olduğu kabul edilemeyeceğinden ve yasal şartların oluştuğu gerekçesiyle davanın kabulüne dair karar verilmiştir.
Hükmü davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava konusu 909 parsel sayılı taşınmazın 3/16 payı davalı ... Benli adına kayıtlıdır. 05.04.2013 tarihli akit tablosuna göre 3/16 payın 4.800,00 TL bedelle önceki paydaş ... tarafından davalı ... Benli"ye satışı nedeniyle önalım davası açılmıştır.
Davalı ... Benli önceki paydaş ..."ın eşinin yeğeni olup davalı ... Benli ile önceki paydaş ... arasında akrabalık ilişkisi bulunmaktadır.
Uyuşmazlık akrabalar arasındaki satış işleminin gerçekte hibe olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2013/2268 Esas, 2015/1437 Karar sayılı 27.05.2015 tarihli ilamında da açıklandığı üzere;
Kanuni önalım hakkından sözedebilmek için, paylı mülkiyet hükümlerine tabi bir taşınmazdaki payın üçüncü şahsa satılması halinde önalım hakkı doğar. Önalım hakkının konusu pay satışıdır. Buna göre gerçek bir satışın konusu olmayan ve satım niteliğinde bulunmayan pay temliklerinde yasal önalım hakkı doğmayacaktır. Bu kapsamda temlikin hibe şeklinde olması halinde hibede bir malın bedelsiz olarak üçüncü kişinin mülkiyetine geçirilmesi amaçlandığı ancak satış amaçlanmadığından önalım hakkı kullanılamayacaktır. Zira önalımda, önalım hakkını kullanan kişinin payı satın alana ödemekle yükümlü olduğu bedel hibede mevcut değildir.
Payı satın alan tarafından temlik işleminin satış olarak gösterilmekle birlikte gerçekte hibe olduğu savunmasında bulunulması halinde, diğer bir anlatımla hibe ile temlikin amaçlandığının iddia edildiği hallerde kural olarak payı temlik alan davalı muvazaalı resmi işlemin tarafı olduğundan ve hiç kimse kendi muvazaasına dayanamayacağından muvazaa iddiasının dinlenemeyeceği açıktır.
Somut uyuşmazlıkta davalı akrabalık ilişkisi nedeniyle hibe işleminin görünürde satış işlemi olarak gösterildiği savunmasında bulunarak, 20.03.1957 tarih 1956/12 Esas, 1957/2 Karar İçtihadı Birleştirme kararını iddiasına dayanak yapmıştır.
Anılan İçtihadı Birleştirme kararının hem bağlayıcı olan sonuç kısmında ve hem de açıklayıcı olan gerekçe kısmında özel bir hukuki statüyü ifade eden " "mirasçı" teriminin tek başına kullanılmasından özenle kaçınılmış ve daha geniş olan "akraba" kavramına da yer verilmiştir.
Öte yandan, anılan kararda muvazaa iddiasının mevcudiyeti halinde yol gösterici olarak bu halde akdin amacının tespitinin zorunlu olduğunu, akrabalar arasında yapılan her temlikte somut uyuşmazlığın niteliğine göre temlikin hibe veya miras hukukuyla ilgili amaçlarla yapılmış olup olmadığının yöntemince ispatı aranmalı ve ispatı halinde önalım hakkının kullanılması mümkün olamayacağının gözetilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
Somut olayda; dosyada mevcut tüm kayıt ve bilgilere göre paydaş olan dava dışı... taşınmazdaki payını akrabası olan eşinin yeğeni davalı ... Benli"ye gerçekte hibe olarak devrettiği, taraflar arasında para akışının yapılmadığı, satışın gerçek olmadığı kanıtlanmıştır. O halde satış şeklinde yapılan temlik işleminin gerçekte hibe olduğu ve hibe ile yapılan temlikte önalım hakkı kullanılamayacağı için davanın reddine karar verilmesi gerekirken, mahkemece yazılı gerekçelerle kabul kararı verilmesi usul ve yasaya aykırı olup kararın bozulması gerekmiştir.


SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 06.06.2017 tarihinde oybirliği ile karar verildi.