Adli İşlem - Icra Müdürlüğünce Verilen Kararların Niteliği - Konusu Kalmayan Şikayet - Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2007/12-601 Esas 2007/695 Karar Sayılı İlamı

Hukuk Genel Kurulu 2007/12-601 E., 2007/695 K.

Hukuk Genel Kurulu 2007/12-601 E., 2007/695 K.

• ADLİ İŞLEM
• İCRA MÜDÜRLÜĞÜNCE VERİLEN KARARLARIN NİTELİĞİ
• KONUSU KALMAYAN ŞİKAYET

• 2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 167 ]
• 1086 S. HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU(MÜLGA) [ Madde 429 ]

"İçtihat Metni"

Taraflar arasındaki "şikayet" davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 11.İcra Hukuk Mahkemesince konusu kalmayan şikayet hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair verilen 15.11.2005 gün ve 2005/1339-1743 sayılı kararın incelenmesi taraf vekillerince istenilmesi üzerine,Yargıtay 12.Hukuk Dairesinin 06.03.2006 gün ve 2006/1545-4317 sayılı ilamı ile;

(....İcra Müdürlüğünce verilmiş bir karardan daha sonra kendiliğinden dönülerek, ilk kararın aksine olan ikinci bir karar verilemez. Bu husus şikayete konu edildiği takdirde Hakim denetiminden geçerek sonuçta doğru olan kararın onaylanması halinde İcra Müdürünün rucu kararı sonuca etkili olmayacağından bu eksiklik Dairemiz süregelen içtihatlarından da açıklandığı üzere bozma nedeni yapılmamaktadır.

Bu durumda Mahkemece İcra Müdürünün şikayete konu kararının esası incelenerek oluşacak sonuca göre bir karar vermek gerekirken konusu kalmayan şikayet hakkında karar verilmesine yer olmadığına şeklinde karar verilmesi isabetsiz olduğundan mahkeme kararının bozulması gerekmiştir....) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Karşı taraf /alacaklı banka vekili

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

İstek, icra müdürlüğü işlemini şikâyete ilişkindir.

İstanbul 10.İcra Müdürlüğünün 2005/1956 sayılı dosyasında; alacaklı banka tarafından şikayetçi/borçlu E...... A.Ş. aleyhine 08.06.2005 tarihinde ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takibe girişilmiş; alacaklı vekilinin talebi üzerine icra müdürlüğünce 16.06.2005 günlü karar gereği Kayseri-Melikgazi İcra Müdürlüğüne yazılan talimat üzerine 28.07.2005 tarihli haciz tutanağı düzenlenmiştir. Ardından borçlunun hacze konu fabrikasının kiracısı durumundaki şirket vekilince 01.08.2005 günü talepte bulunularak 16.06.2005 tarihli müdürlük kararının düzeltilmesi istenmiştir.

İcra Müdürlüğü, 16.06.2005 tarihli kararını, üçüncü kişinin bu talebi üzerine eldeki şikayetin yapıldığı gün -01.08.2005 tarihinde- kendiliğinden değiştirmiş; verdiği yeni kararı ise "yeniden düzenleme" şeklinde adlandırmıştır.

Şikayetçi/borçlu E...... A.Ş eldeki şikayetinde; icra müdürlüğünün 16.06.2005 tarihli kararının ve bu karara dayanılarak yazılan talimatın iptalini istemiştir.

İcra mahkemesi; şikayete konu 16.06.2005 tarihli müdürlük kararının icra müdürlüğünce geri alınarak yerine 01.08.2005 tarihli kararın verildiği, şikayetin konusuz kaldığı gerekçesiyle "konusu kalmayan şikayet hakkında karar verilmesine yer olmadığına" karar vermiştir.

Taraf vekillerinin temyizi üzerine Özel Dairece; İcra Müdürlüğünce verilmiş bir karardan daha sonra kendiliğinden dönülerek, ilk kararın aksine olan ikinci bir karar verilemeyeceği; bu hususun şikayete konu edildiği takdirde Hakim denetiminden geçerek sonuçta doğru olan kararın onaylanması halinde İcra Müdürünün rücu kararı sonuca etkili olmayacağından bu eksikliğin bozma nedeni yapılmadığı, bu durumda Mahkemece İcra Müdürünün şikayete konu kararının esası incelenerek oluşacak sonuca göre bir karar vermek gerektiği, gerekçesiyle karar bozulmuştur.

Mahkeme aynı gerekçeyle önceki kararında direnmiş; hükmü karşı taraf/banka vekili temyiz etmiştir.

Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; İcra Müdürlüğünce verilmiş bir karardan daha sonra kendiliğinden dönülerek, ilk kararın aksine olan ikinci bir karar verilmesinin mümkün olup, olmadığı noktasında toplanmaktadır.

İcra dairelerinin sorumlu amiri durumundaki icra müdürlükleri icra işlerinde birinci derecede görevlidir ve yaptıkları işlemlerin bazılarında hiçbir takdir yetkisi yokken, bazı işlemlerinde ise takdir yetkisi tanınmıştır. Takdir yetkisi tanınan hallerde takdir yetkisini kullanırken, ilgililerin menfaatini en iyi şekilde gözetmek zorundadır.

Ayrıca, kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin kendisine verdiği görevleri yapıp yapmama konusunda serbestiye sahip olmayıp; kendisine yapılan her talep hakkında olumlu veya olumsuz bir işlemde bulunmak; karar vermek zorundadır. Yine, süreye tabi işleri süresinde, olmayanları da uygun bir sürede yapmak zorundadır.

İcra müdürlükleri birer adli memur olup, yaptıkları işlemler de "adli işlem"dir ve icra müdürlüklerince tutulan tutanaklar alenilik özelliği taşıdığı gibi ispat gücüne de sahiptir.

Kısacası, icra müdürlüklerince tutulan tutanaklar aksi sabit oluncaya kadar geçerlidir. İcra daireleri icra hakimliklerinin daimi gözetimi ve denetimi altında olup, işlemlerine karşı icra hakimliklerine şikayet yoluna başvurulur. Şikayet, icra dairelerinin icra hukukuna aykırı olan ve hadiseye uygun bulunmayan işlemlerinin iptali ve düzeltilmesini veya yerine getirilmeyen veya sebepsiz sürüncemede bırakılan bir hakkın yerine getirilmesini sağlamak için kabul edilmiş bir kanun yoludur.

Açıklandığı üzere, adli işlem niteliğindeki icra müdürlüğü işlem ve kararlarına karşı İcra ve İflas Kanunu şikayet kurumunu düzenlenmiş ve müdürlük kararlarının değiştirilme ya da iptalini şikayet yoluyla başvuru halinde İcra Hakimliğinin kararıyla olanaklı kılmıştır.

Durum bu olunca, icra müdürlüklerinin verdikleri kararlardan kendiliklerinden dönerek yeni bir karar vermeleri kural olarak mümkün olmayıp; mahkemenin buna ilişkin direnme gerekçesi yerinde değildir.

Nitekim, bu ilke aynı müdürlük kararlarının şikayeti ile ilgili olarak verilen Hukuk Genel Kurulu"nun 11.04.2007 gün ve 2007/12-166 esas-2007/197 karar, 11.04.2007 gün ve 2007/12-231 esas, 2007/196 karar sayılı ilamlarına da vurgulanmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Hukuk Genel Kurulu"nca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.

SONUÇ : Karşı taraf alacaklı banka vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında ve yukarıda gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının geri verilmesine 03.10.2007 gününde, oybirliği ile karar verildi.