21. Hukuk Dairesi 2015/8085 E. , 2016/2610 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının 15.08.2005 – 20.02.2006, 19.05.2007 – 05.07.2008 ve 10.03.2010 – 27.02.2011 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, davacının 15.08.2005 - 19.02.2006 tarihleri arasında 185 gün, 01.06.2007-30.10.2007 tarihleri arasında 150 gün, 21.12.2007 - 05.07.2008 tarihleri arasında 195 gün, 10.03.2010-12.04.2010 tarihleri arasında 33 gün ve 16.08.2010 - 21.02.2011 tarihleri arasında 186 gün asgari ücret ile çalıştığı şeklinde karar verilmiş ise de bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davalı işverenin 11.11.2004 tarihinden itibaren ruhsatlı olan 1090539 sicil numaralı işyerinin 15.07.2008 tarihinde 506 sayılı Kanun kapsamına alındığı, bu işyerinden davacı adına bildirim olmadığı, ihtilaflı dönemde davacı adına 01.11.2007 – 20.12.2007 tarihleri arasında davadışı Pembe Kaşıkçı adına tescilli 1082148 sicil numaralı işyerinden, 10.02.2009 – 30.06.2009 tarihleri arasında davadışı ... Elek. …. Ltd. Şti. adına tescilli 1063567 sicil numaralı işyerinden, 02.02.2010 – 03.02.2010 tarihleri arasında davadışı ... adına tescilli 1044467 sicil numaralı işyerinden, 13.04.2010 – 15.08.2010 tarihleri arasında da davadışı ... adına tescilli 1097578 sicil numaralı inşaat işyerinden çalışmaların Kuruma bildirildiği, davacının 20.02.2006 – 20.05.2007 tarihleri arasında askerlik yaptığı görülmüştür.
Somut olayda, ihtilaflı dönemde, davacı adına başka işyerlerinden bildirilen çalışmaların gerçek olup olmadığı, buna bağlı olarak davacının çalışmalarında kesinti olup olmadığı ve bu nedenle hak düşürücü sürenin gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılmadığı, davacı ve davalı tanıkların beyanları çelişkili olmasına rağmen resen tanık araştırılarak dinlenilmediği ve tanık beyanları arasındaki çelişkinin giderilmediği, buna göre Mahkemece eksik inceleme ve araştırma ile hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
Yapılacak iş;
a) İhtilaflı dönemde davacı adına başka yerlerden bildirilen çalışmaların gerçek çalışma olup olmadığını araştırmak, bu kapsamda çalışma bildirilen işyerlerinin, çalışma bildirilen döneme ilişkin dönem bordrolarını getirtmek, bu işyerlerinin yetkilileri ile dönem bordrolarında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak, davacının bu işyerlerindeki çalışmalarının gerçek olup olmadığı yönünde bunların bilgilerine başvurmak, bu işyerlerine ait bordrolarda adı geçen kişilerin adreslerinin tespit edilememesi veya beyanları ile yetinilmediği takdirde, ... Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak,
b) Davacının bu işyerlerinden bildirilen çalışmalarının gerçek çalışma olmadığının anlaşılması halinde bu işyerlerindeki çalışmaların iptali yoluna gidilmesi, bu kapsamda bu işyerlerinin işverenlerinin davaya dahil edilmesinin sağlanması,
c) Çalışmaların gerçek çalışma olması halinde ise; davacının çalışmalarındaki kesinti durumuna göre hak düşürücü süresinin gerçekleşip gerçekleşmediğini tartışmak,
d) Davacı ve davalı tanıklarının beyanları ile yetinmeyerek, davacının davalı işyerindeki çalışmalarının süresini ve şeklini araştırmak, davalı işyerinin 15.07.2008 tarihinden önceki dönemler yönünden bordrolarının olmaması nedeniyle ... Güvenlik Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle davalı işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı yönünde yöntemince beyanlarını almak ve sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacı ve ..."e iadesine, 23.02.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.