Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2012/14351 Esas 2012/32193 Karar Sayılı İlamı

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için  Tetkik Hakimi  tarafından  düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
İİK’nun 82/12 maddesi gereğince, borçlunun “haline münasip” evi haczedilemez. Bir meskenin borçlunun haline uygun olup olmadığı adı geçenin haciz anındaki sosyal durumuna ve borçlu ile ailesinin ihtiyaçlarına göre belirlenir. Buradaki “aile” terimi, geniş anlamda olup, borçlu ile birlikte aynı çatı altında yaşayan, bakmakla yükümlü olduğu kişileri kapsar. İcra mahkemesince, borçlunun sözü edilenlerle birlikte barınması için zorunlu olan haline münasip meskeni temin etmesi için gerekli bedel bilirkişilere tespit ettirildikten sonra, haczedilen yerin kıymeti bundan fazla ise satılmasına karar verilmeli ve satış bedelinden yukarıda nitelikleri belirlenen mesken için gerekli olan miktar borçluya bırakılmalı, kalanı alacaklıya ödenmelidir.
Bu kıstasları aşan nitelik ve evsaftaki yerlerle, makul ölçüleri geçen oda ve salonu kapsayan ve ikamet için zorunlu öğeleri içeren bir meskenin dışındaki yerler, maddede öngörülen amaca aykırıdır. Borçlunun görev ve sıfatı, kendisinin yukarıda belirlenenden daha görkemli bir meskende ikamet etmesini gerektirmez.
Öte yandan, paylı taşınmazlarda, her paydaşın meskeniyet şikayetinde bulunma hakkı vardır. Bu halde, iddia, pay oranı esas alınarak çözümlenmelidir. Bir başka deyişle, İİK"nun 82.maddesi hükmüne göre haczedilmezlik şikayetinde bulunan müştekinin sosyal durumuna göre inceleme yapılıp paya isabet eden değerden haline uygun bir mesken edinip edinemeyeceği araştırılarak sonuca gidilmesi icap eder.
Somut olayda mahallinde yapılan keşif sonucu düzenlenen bilirkişi raporunda, taşınmaz üzerinde beş daireli bir binanın bulunduğu ve borçlunun kullandığı bina girişi sağ tarafta kalan dairenin değerinin 36.792,00 TL, arsanın 1/5 değerinin 38.340,00 TL toplam 75.132,00 TL edeceği ve borçlunun haline münasip bir evi aynı yer veya benzer bir yerde 75.132,00 TL bedelle alabileceği belirtilmiştir.
Haczedilmezlik şikayetine konu taşınmazın tapu kaydının incelenmesinde taşınmazın arsa vasfında olup, borçlunun 1/5 oranında hissedar olduğu ve kat irtifakı tesis edilmediği görülmüştür.Bu durumda bilirkişi tarafından taşınmazın tamamının (bina ve arsa) değerinin belirlenerek bu değer üzerinden borçlunun 1/5 oranındaki hissesine düşen miktarın hesaplanması gerekirken, fiili duruma göre borçlunun oturduğu dairenin ve arsa değerinin
 1/5"inin esas alınması doğru olmamıştır. Ayrıca borçlunun mutlaka meskeniyet şikayetinde bulunduğu yerde veya o yere yakın yerde oturması şart değildir. Borçlunun İstanbul"un daha mütevazi bir semtinde haline münasip evi alabileceği değerin  belirlenmemesi doğru değildir. Bu nedenlerle anılan rapor hüküm kurmaya elverişli değildir. 
Mahkemece yapılacak iş yukarıda yapılan açıklama doğrultusunda borçlunun taşınmazın tamamındaki (bina ve arsa) hissesinin değeri ile İstanbul"un daha mütevazı bir semtinde haline münasip evi alabileceği değerin yukarıdaki kurallara göre belirlenmesi ve sonucuna göre karar verilmesinden ibarettir. Eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ  : Alacaklının  temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08/11/2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.