MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili, davalı kooperatifin üyesi olan müvekkiline kur"a sonucu düşen bağımsız bölümün satılması nedeniyle bu dairenin verilmediğini ileri sürerek, kur"ada isabet eden daire yerine başka bir dairenin verilmesini, bu olmadığı takdirde fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla ödemiş olduğu aidatlardan 10.500,00 TL’nin, ıslah dilekçesiyle de toplam 30.600,00 TL’nin ödeme günlerinden itibaren işleyecek en yüksek mevduat faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacının kooperatife aidatlarını düzenli olarak ödemediğini, davacının ne kadar aidat ödediğinin tespit edilmesi gerektiğini, ortaklığı devir dışında bir sebeple sona eren ortağın kooperatiften daire istemesinin mümkün olmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davacının kur"a ile kendisine isabet eden dairenin bedelini tahsilini talep etmesinin haklı olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile 30.600,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verildiği, kararın dairemizin 17.01.2012 tarih ve 2011/4179 Esas, 2012/114 Karar sayılı ilamıyla kooperatif ile ortağı arasındaki uyuşmazlıklara bakmaya yetkili mahkemenin kooperatif merkezinin bulunduğu yer mahkemesi olduğu, bu yetkinin kesin ve kamu düzenine ilişkin olduğu, dosyadaki bilgilere göre, davalı kooperatifin merkezi ... olduğu belirtilerek mahkemece bu yön üzerinde durulup, yetki konusunun çözülmesi gerekirken uyuşmazlığın esasına girilerek karar verilmesi doğru görülmediğinden bahisle bozulması üzerine mahkemece bozmaya uyularak, yetkisizlik kararı verildiği yetkili mahkemece yapılan yargılamada davacının kur"a ile kendisine isabet eden dairenin bedelini tahsilini talep etmesinin haklı olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile 30.600,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Yapı kooperatiflerinin asıl amacı, ortakların edimlerinin yerine getirmeleri karşılığında anasözleşmeye uygun, konut ya da işyeri teslim etmektir. Herhangi bir nedenle konut ya da işyeri tahsisi imkansızlığı ortaya çıktığında ortağın uygun bir tazminat isteme hakkı bulunmaktadır. Yerleşik Yargıtay kararlarında tazminatın ne şekilde hesaplanacağı aşağıdaki şekilde formüle edilmiştir:
1- Önce, ortaklara tahsis edilen konut veya işyerinin dava tarihi itibariyle rayiç değeri saptanmalıdır.
2- Davalı kooperatife normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın ödemelerinin, ödeme yaptıkları tarihler itibariyle toplam ödemeleri dava tarihine kadar (... Artış ortalama rakamları esas alınarak) taşınarak, güncel değeri bulunmalıdır.
3- Bundan sonra, yukarıda (1) numaralı bentte bulunan değerden (2) numaralı bentte bulunan değer çıkarılarak kooperatife normal ödeme yapan bir ortağın, bu ödemelerine karşı ne miktarda yararlanma elde ettikleri ortaya çıkarılmalıdır.
4- Bunu takiben, davacı eksik ödeme yapan ortağın ödentileri (2) numaralı bentteki ilkelere göre dava tarihine taşınarak eksik ödeme miktarı da güncelleştirilmelidir.
5- Bu hesaplamalardan sonra, normal ödentilerini gerçekleştiren bir ortağın yukarıda (2) numaralı bentte bulunan ödemelerinin güncel değeri karşılığı, yine yukarıda (3) numaralı bentte bulunan bir yararlanmayı sağladığına göre, davacının (4) numaralı bentte eksik ödemelerinin güncel değerinin ne miktarda yarar sağlaması gerektiği, orantı kurallarına göre belirlenmelidir. Yani sonuç olarak, (4) numaralı bentte bulunan miktar, (3)numaralı bentte bulunan değerle çarpıldıktan sonra bulunan miktarın (2) numaralı bentte bulunan miktara bölünmesi sonucu bulunacak miktara (4) numaralı bentte bulunan davacı ödemelerinin güncel değerinin ilave edilmesi sonucu bulunacak miktar, davacı ortağın bu davada kooperatiften talep etmesi mümkün olan zarar miktarını belirleyecek ve mahkemece (talep de değerlendirilerek) bu miktara hükmedilecektir.
Somut olayda, mahkemece yapılan inceleme ve araştırma yeterli değildir. Mahkeme tarafından, öncelikle davacının davalı kooperatifin üyesi olup olmadığı, üyesi ise üyeliğinin niteliği kooperatif konusunda uzman bilirkişi kurulu aracılığıyla kooperatif kayıt ve belgeleri üzerinde yapılacak incelemeyle belirlenmeli; kooperatif üyesi olduğu tespit edilirse, üye kalmakta devam eden davacının ödediği bedelleri geri istemeye hakkının olmadığı ancak kendisine kooperatif tarafından taşınmaz verilmeyen üyeler için yukarıda açıklandığı şekilde hesaplanacak tazminatı talep edebileceği göz önünde tutulmalıdır. Bu nedenle, mahkemece, açıklanan ilkeler doğrultusunda uzman bilirkişi kurulundan rapor alınarak sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde eksik incelemeye dayalı olarak hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 26.03.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.