MAHKEMESİ : Çayıralan Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 18/02/2014
NUMARASI : 2010/109-2014/32

Ş.. M.. ve müşterekleri ile İ.. M.. ve müşterekleri aralarındaki muhdesatın tespiti davasının reddine dair Çayıralan Asliye Hukuk Mahkemesi"nden verilen 18.02.2014 gün ve 109/32 sayılı hükmün Yargıtay"ca incelenmesi davalılar vekili tarafından süresinde istenilmiş olmakla; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R

Davacı vekili, dava konusu 114 ada 226 parsel sayılı taşınmaz üzerinde yer alan muhdesatın vekil edenine ait olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Davalılar vekili, dava konusu muhdesatın davacıların yakın murisi olan S.. M.. ve davalılar tarafından ortak yapıldığını açıklayarak davanın reddini savunmuştur. Temyiz dilekçesinde ise, muhdesatın taşınmazın beyanlar hanesinde davacıların yakın murisi olan S.. M.. adına kayıtlı olduğunu, taraflar arasında görülen 2009/87 Esas 2014/106 Karar sayılı ortaklığın giderilmesi davasının kesinleştiğini, bu sebeplerle davanın açılmasında hukuki yararın bulunmadığını bildirmiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmesi üzerine, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, taşınmaz üzerindeki binanın davacı tarafından meydana getirilip getirilmediğinin tespitine ilişkindir.
Bir şeye malik olan kimse, o şeyin bütünleyici parçalarına da malik olur (4721 s.lı TMK 684/1 m). Arazi üzerindeki mülkiyet, kullanılmasında yarar olduğu ölçüde, üstündeki hava ve altındaki arz katmanlarını kapsar. Bu mülkiyet kapsamına, yasal sınırlamalar saklı kalmak üzere kalıcı yapılar, bitkiler ve kaynaklar da girer (TMK 718 m). 22.12.1995 tarih ve 1/3 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da vurgulandığı gibi Eşya Hukukunda, muhdesattan, bir arazi üzerinde kalıcı yapı ve tesisler ile bağ ve bahçe şeklinde dikilen ağaçları anlamak gerekir. Muhdesat, şahsi bir hak olup (TMK 722, 724, 729 m.ler), sahibine arazi mülkiyetinden ayrı bağımsız bir mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak bahşetmez. Taşınmaz üzerindeki kalıcı yapı, ağaç gibi bütünleyici parça niteliğindeki muhdesatların taşınmazın arzından ayrı bir mülkiyetinin varlığından söz edilemez. Açıklanan bu ilke ve esaslara göre, kural olarak muhdesatın arz malikinden başkasına aidiyetinin tespiti istenemez.
Tespit davası, kendine özgü davalardan olup dava sonucunda istihsal edilecek ilamın icra ve infaz kabiliyeti bulunmamaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da bu davaların uygulama alanı sınırlıdır. Bilindiği üzere, tespit davalarının görülebilmesi için güncel hukuki yararın bulunması(6100 s.lı HMK 106/2 m) ve dava sonuçlanıncaya kadar da güncelliğini kaybetmemesi gerekir. Tespit davaları eda davalarının öncüsüdür, bu nedenle eda davası açılmasının mümkün olduğu hallerde, tespit davası açılmasında hukuki yararın bulunmadığı kabul edilmektedir. Hukuki yararının bulunması dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülebileceği gibi, hakim tarafından da re"sen gözetilir. Hukuki yararın bulunmadığının tespiti halinde davanın, dava şartı yokluğu gerekçesiyle usulden reddine karar verilmelidir (HMK 114/1-h, 115 m.).
Öğretide ve Yargıtay"ın devamlılık gösteren uygulamalarında, taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi istisnai durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu kabul edilmektedir.
Somut olaya gelince; dava konusu 114 ada, 226 parsel sayılı taşınmazın beyanlar hanesinde söz konusu yapının davacıların yakın murisi S.. M.. adına kayıtlı olduğu anlaşıldığı gibi, Dairemizce yapılan temyiz incelemesi tarihinde de taraflar arasında görülen 2009/87 Esas, 2014/106 Karar sayılı ortaklığın giderilmesi davası kesinleşmiş olduğundan, eldeki muhdesatın tespiti davasının görülmesinde güncel hukuki yarar bulunmamaktadır. Davanın açıklanan bu nedenle reddine karar verilmesi gerekirken kabulü doğru olmamıştır.
SONUÇ: Davalı vekilinin temyiz itirazları yukarıda açıklanan sebeple, yerinde olduğundan kabulüyle hükmün 6100 sayılı HMK"nun Geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı HUMK"nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK"nun 388/4. (HMK m.297/ç) ve HUMK"nun 440/I maddeleri gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine ve 25,20 TL peşin harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, 08.10.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.