Mahkemesi : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
No : 2017/3033-2018/537
Mahkemesi : Mersin 1. İş Mahkemesi
No : 2016/84-2017/151

Dava, 02.03.2012 tarihinden başlamak üzere 2012 - 2015 yıllarına ait 5510 sayılı Kanunun Ek 5"nci maddesi kapsamında sigortalı olduğunun tespiti ile sigortalılığının iptaline ilişkin aksine Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı taraf vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulüne dair karar verilmiştir.
Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, 02.03.2012 tarihinden başlamak üzere 5510 sayılı Kanunun Ek 5"nci maddesi kapsamında prim ödediği ve sigortalılık şartlarını haiz olduğu iddiasıyla 2012 - 2015 yıllarına ait 5510 sayılı Kanunun Ek 5"nci maddesi kapsamında sigortalı olduğunun tespiti ile sigortalılığının iptaline ilişkin Kurum işleminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum, 5510 sayılı Kanunun Geçici 63"üncü maddesi açık hükmüne karşı aykırı davranması sebebi ile sigortalılığının durdurulduğu, davacı 12.10.1999 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden giriş bildirgesine istinaden 01.11.1999 tarihi itibariyle sigortalılığı başlatıldığı, hiç prim ödemesinde bulunmaması sebebiyle 5510 sayılı Kanuna istinaden sigortalılığının durdurulduğu, 01.05.2008 tarihi itibariyle 29.07.2002 tarihi itibari ile de ziraat odası kaydı devam ettiğinden sigortalılığı yeniden başlatıldığı, daha sonra davacının 21.11.2014 tarihinde durdurulan bu sigortalılık dönemine ait borçlarını ödemek için ihya talebinde bulunduğu, belirtilen süreye ait borç tutarı sigortalının kendisine elden tebliğ edildiği ancak herhangi bir ödemede bulunmadığı, davacının 21.07.2015 tarihinde yeniden 5510 sayılı Kanunun 17"nci maddesine istinaden durdurulan sigortalılığı ödemek istediğine dair dilekçe vermesi üzerine çıkan borç tutarı tebliğ edildiği halde yine ödeme yapılmadığı, 01.05.2008 tarihinde yeniden başlatılan sigortalılığı ise 09.03.2012 tarihinde ziraat odasından gelirinin düşük olduğunu gösteren muafiyet belgesine istinaden durdurulduğu, bu sürelerin 6552 sayıl Kanunun 63"ncü maddesine isitaneden bir yıl ve daha fazla süreli borcu olduğundan 30.09.2008 tarihi itibariyle durdurulduğu, işlemlerinin yerinde olduğu savunmasıyla davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi, “Davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine,
A)Davacı hakkında kurum tarafından düzenlenen 03/02/2012 - 09/03/2012 tarihleri arasındaki EK : 5 sigortalılığının iptaline yönelik işlemin iptali talebinin REDDİNE,
B)Davacının 10/03/2012 tarihinden itibaren EK:5 Madde kapsamında sigortalı olduğunun TESPİTİNE," karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacı vekili, davanın tümüyle kabulü gerektiği ve taleplerinin zaten kabul edilen dönemi kapsadığından davanın reddedilen kısmı bulunmadığı; davalı Kurum vekili, davacının başvurusu bulunmaksızın dava açtığı ve Kurum işlemlerinin yerinde olduğu gerekçesiyle, ilk derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi 08.03.2018 gün ve 2017/3033 E.-2018/537 K. sayılı ilamı ile; “1-Davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353"üncü maddesinin 1"inci fıkrasının (b) bendinin 1"inci alt bendi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2- Mersin 1. İş Mahkemesi tarafından verilen 04.07.2017 tarih, 2016/84 Esas ve 2017/151 Karar sayılı kararına yönelik davacı vekilinin istinaf başvurusunun KABULUNE; Anılan kararının Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353"üncü maddesinin 1"inci fıkrasının (b) bendinin 2"nci alt bendi uyarınca KALDIRILMASINA;
3-A- Davanın KABULÜNE; Davacının, 03.02.2012 - 30.07.2015 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanunun Ek 5"inci maddesi kapsamında sigortalı olduğunun TESPİTİ ile söz konusu sigortalılığın iptaline ilişkin Kurum işleminin İPTALİNE” karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, temyiz dilekçesinde özetle; eksik inceleme sonucu verilen kararın istinaf incelemesi ile bozulmasını talep etmişlerdir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
2925 sayılı Kanunun; amacını belirleyen 1. maddesi “Bu kanunun amacı, tarım işlerinde hizmet aktiyle süreksiz olarak çalışanların bu kanunda yazılı şartlarla sosyal güvenliğinin sağlanmasıdır.” hükmünün kapsamını belirleyen 2. maddesinde, “...süreksiz olarak tarım işlerinde hizmet aktiyle çalışanlar istekte bulunmaları kaydıyla bu Kanuna göre sigortalı sayılırlar.” hükmünü, sigortalı sayılmayanları belirleyen 4. maddesinde; “Bu Kanunun uygulanmasında;
a) 18 yaşını doldurmamış olanlar,
b) Sosyal güvenlik kuruluşlarına prim veya kesenek ödemekte olanlar,
c) Dul, yetim aylığı veya Sosyal Sigortalar Kurumu"ndan geçici veya sürekli kısmi işgöremezlik geliri alanlar hariç, sosyal güvenlik kuruluşlarından emeklilik (yaşlılık) veya malullük aylığı ile sürekli tam işgöremezlik geliri almakta olanlar, aylık veya gelir bağlanması için talepte bulunmuş olanlar,
d) 01/07/1976 tarih ve 2022 sayılı Kanuna göre aylık bağlananlar, sigortalı sayılmazlar.” hükmünü, yine anılan Kanunun sigortalılığın sona erme ve kesilme koşullarının düzenlendiği 6. maddesinde ise; “Sigortalı olanlardan;
a) Primlerini gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ait olduğu yılı takip eden yılın Şubat ayı sonuna kadar ödemeyenlerin o yılın 1 Ocak gününden itibaren,
b) Sigortalılıklarına devam etmek istemediklerini Kuruma yazılı olarak bildirenlerin, bu bildirimin Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi izleyen yılbaşından itibaren,
c) Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olarak çalışmaya başlamaları nedeniyle prim veya kesenek kesilmeye başladığı tarihten itibaren, sigortalılıkları sona erer…” düzenlemesine yer verilmiştir.
6111 sayılı Kanunun 01.03.2011 günü yürürlüğe giren 51. maddesiyle 5510 sayılı Kanuna eklenen Ek 5. maddede, 4. madde ile isteğe bağlı sigortalılık hükümleri ve 506 sayılı Kanunun geçici 20. maddesi kapsamında sigortalı olmayan, kendi sigortalılıklarından dolayı bu kanunlara göre gelir veya aylık almayan ve 18 yaşını doldurmuş olanlardan; tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların istemde bulundukları tarihten itibaren sigortalı sayılacakları, bu madde kapsamındaki sigortalılığın; 4/1-(b)-(4) maddesi dâhil olmak üzere 4. maddeye dayanılarak sigortalı olarak çalışmaya başlayanların çalışmaya başladıkları tarihten, sigortalılıklarını sona erdirme talebinde bulunanların talep tarihinden, prim borcu bulunanlardan talepte bulunanların primi ödenmiş son günden, gelir ya da aylık talebinde bulunanların aylığa hak kazanmış olmak koşuluyla talep tarihinden ve ölen sigortalının ölüm tarihinden itibaren sona ereceği, bu madde kapsamındaki sigortalıların 4. madde kapsamında çalışmaları durumunda, bu madde kapsamındaki sigortalılıklarının sona ereceği, 4. madde kapsamındaki çalışmanın sona ermesi halinde, bu madde kapsamındaki çalışmasının devam etmesi kaydıyla çalışmanın sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren bu madde kapsamındaki sigortalılıklarının kendiliğinden başlayacağı açıklanmıştır.
Davaya konu olayda ise,davacının 01/11/1999 tarihinden itibaren 2926 sayılı Kanun kapsamında zorunlu Tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğubu sigortalılığının, prim ödemediğinden dolayı aynı gün itibariyle EK:19 kapsamında durdurulduğu ve 29/07/2002 tarihinde başlayan Ziraat Odası kaydına istinaden 01/05/2008 tarihinde yeniden başlatıldığı, ihya borçlanması isteklerine rağmen EK:17 ihya borçlanma primlerini ödememesi nedeniyle sigortalılığının durdurulduğu ve sonrasında 6645 Sayılı Yasanın 56. Maddesiyle eklenen 5510 Sayılı Yasanın geçici 63. maddesi doğrultusunda sigortalılığının 30/09/2008 tarihi itibariyle durdurulduğu, 5510 Sayılı Yasanın 8/i Maddesi gereğince davacının gelir düşüklüğü nedeniyle muafiyet belgesini verdiği 09/03/2012 tarihinden itibaren de zorunlu Tarım Bağ-Kur sigortalılığının sona erdirildiği,dolayısıyla davacının EK:19 ve geçici 63. Maddeleri gereği durdurulmuş dahi olsa 01/11/1999 - 09/03/2012 tarihleri arasında 4/1-b Alt 4. bent kapsamında devam eden zorunlu Tarım Bağ-Kur sigortalılığı olduğu,bu nedenle zorunlu sigortalılığının sona erdiği tarih olan 09.03.2012 tarihini takip eden gün olan 10.03.2012 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanunun Ek 5. maddesi kapsamındaki sigortalılığının başlaması gerektiği gözetilerek yapılacak yargılama sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Ne var ki, bu konuların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hüküm bozulmamalı, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun geçici 3. maddesi yollamasıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 438. maddesi gereğince düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen hükmün tamamen silinerek yerine,
1- Davacı Kurum vekili ile davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353"üncü maddesinin 1"inci fıkrasının (b) bendinin 1"inci alt bendi uyarınca ayrı ayrı ESASTAN REDDİNE,
2-Davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine,
A)Davacı hakkında kurum tarafından düzenlenen 03/02/2012 - 09/03/2012 tarihleri arasındaki EK: 5 sigortalılığının iptaline yönelik işlemin iptali talebinin REDDİNE,
B)Davacının 10/03/2012 tarihinden itibaren EK:5 Madde kapsamında sigortalı olduğunun TESPİTİNE,
3-Davalı Kurum harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacı tarafından yatırılan 29,20 TL peşin harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacıya iadesine,
4-Davacı tarafından yapılan 490,20 TL yargılama giderinin, davanın kısmen kabul olması nedeniyle kabul edilen kısmı nazara alındığında takdiren; 245,10 TL"nin davalı Kurumdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalı tarafından herhangi bir yargılama gideri yapılmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
6-Davacı lehine takdir edilen 1.980,00 TL vekalet ücretinin davalı Kurumdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı SGK lehine takdir edilen 1.980,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı Kuruma verilmesine,” sözcüklerinin yazılmasına ve hükmün bu şekli ile DÜZELTİLEREK ONANMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesi ile kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 02/10/2019 gününde oybirliği ile karar verildi.