Bölge Adliye Mahkemesi : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : Van 1. İş Mahkemesi

Dava, 1479 sayılı Yasa kapsamında yaşlılık aylığı tahsisi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I- İSTEM :
Davacı vekili, davacının 01.06.2005 tarihinden itibaren kesilen 1479 sayılı Yasa kapsamındaki yaşlılık aylığının kesilmesi işleminin iptali ile aylığın kesildiği tarih itibariyle yeniden tahsisi, ödenmeyen aylıkların faiziyle tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II- CEVAP:
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; yapılan işlemlerde bir hatanın bulunmadığını beyanla haksız ve yersiz açılan davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III- MAHKEME KARARI:
A- İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece yapılan yargılama sonunda, “... -Davanın KABULÜ ile;
-SGK tarafından davacının yaşlılık aylığının iptaline yönelik işlemin İPTALİNE, Sigortalılık süresinin başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılmasına,
-Sigortalının 25/06/2005 tarihi itibariyle 5498 prim gün sayısı üzerinden davacıya yaşlılık aylığı bağlanmasına,...” karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, kararın istinaf incelemesi ile kaldırılmasını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
B- BAM KARARI
Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince yapılan yargılama sonunda, “...Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, davalı tarafın istinaf başvurusunun esas yönünden reddine dair hüküm kurmak gerekmiştir...” gerekçesi ile “...Yerel mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına yönelik davalı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanun’un 353-(1)-b.1 maddesi gereğince esastan REDDİNE,...” karar verilmiştir.
IV- TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekilince, yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, istinaf kararının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasını talep etmiştir.
V- İLGİLİ HUKUK KURALLARI ve ESASIN İNCELENMESİ :
Dosyanın incelenmesinde, davacının 1479 sayılı Kanunu tabi sigortalılık sürelerine ait tüm prim borcunu 30.06.1998 tarihinde ödemesini takiben 01.07.1998 tarihinden itibaren tarafına davalı Kurum tarafından 1479 sayılı yasa kapsamında yaşlılık aylığı bağlandığı, 04.11.2003 tarihli Kurum müfettiş raporuna istinaden davacının sigortalılığına esas, ... Berberler ve Kahveciler Odasındaki kaydın sahteliği nedeniyle geçersiz olduğu kabul edilerek sigortalılık sürelerinin iptal edildiği, yaşlılık aylığı tahsis koşullarını kaybeden davacının yaşlılık aylığının 01.06.2005 tarihinde kesilerek 01.07.1998-01.06.2005 tarihleri arasında ödenen yaşlılık aylığının faiziyle tahsilinin talep edilmesi üzerine 28.06.2005 tarihinde eldeki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
11.09.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanunun 58. Maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 54. maddede “Mülga 4355 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Esnaf Odaları ve Ticaret Borsaları Kanunu, mülga 5373 sayılı Esnaf Dernekleri ve Esnaf Dernekleri Birlikleri Kanunu ve mülga 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkârlar Kanununa göre; esnaf ve sanatkâr siciline veya odasına ya da her ikisine birden kayıtları bulunmakla birlikte üye kayıtlarının mevzuata uygun olarak yapılmadığının tespit edilmesi üzerine, Kuruma kayıt ve tescili yapılmakla birlikte, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılık süreleri geçersiz sayılarak iptal edilen sigortalılardan 22/3/1985 tarihinden sonraki sürelere ait prim, gecikme zammı ve gecikme cezalarının 31/12/2013 tarihine kadar ödenmiş olması şartıyla 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamındaki sigortalılıkları başlangıç tarihinden itibaren geçerli sayılır.
Maddede belirtildiği üzere, sigortalılık süreleri geçersiz sayılarak iptal edilen sigortalıların sigortalılıklarının geçerli olabilmesi için, birinci şart esnaf ve sanatkâr siciline veya odasına ya da her ikisine birden yapılan kayıtların mevzuata uygun olarak yapılmaması olup, ihtilaf konusu dönemdeki oda kaydını sahtecilik yolu ile elde etmiş sigortalılar yönünden Geçici 54. maddenin uygulanması mümkün değildir.
Mahkemece, davacının sigortalılığına esas oda kaydının sahte olup olmadığına ilişkin inceleme yapılmaksızın, 6552 sayılı Kanunun 58.maddesi ile 5510 sayılı Kanuna eklenen geçici 54.maddesi nazara alınarak sigortalının iptal edilen dönemlere ilişkin primlerini ödediği ve iptal tarihi itibari ile yaşlılık aylığını hak kazandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmesi isabetsiz bulunmuştur.
Bu nedenle davacının ... Berberler ve Kahveciler Odasındaki kaydının sahte olup olmadığına ilişkin usulüne uygun inceleme yapılarak sahtecilik iddiası araştırılmalı, varlığı halinde geçici 54. maddenin uygulanmayacağı gözetilmelidir.
Mahkemece yine davacı sigortalının Geçici 54. madde kapsamında davalı Kurum’a başvurusu yaptırılarak yararlandırılıp-yararlandırılmayacağı belirlenmeli, davalı Kurumun davacının Geçici 54. mad. Kapsamındaki başvurusunu kabulü halinde davanın kabulü gerekeceği gözetilerek bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 01.10.2019 gününde oy birliği ile karar verildi.