K  A  R  A  R

Davacı            : G.Ç.

Vekili              :Av. Y.U.Ç.

Davalı             :Torbalı Belediye Başkanlığı

Vekili              : Av. T.K.D.   (Adli Yargıda)

            O  L  A  Y      : Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle; 24.11.2012 tarihinde Torbalı Ayrancılar’da davacının ağır yaralanması ile sonuçlanan trafik kazası meydana geldiğini, karayolunun yan yolu olarak kullanılan ve servis yolu olarak tabir edilen yol üzerinde bulunan yolcu indirme bindirme amaçlı yolcu durağında minibüsün durmasından sonra indiğini, minibüs hareket ettikten sonra davacının minibüsün arkasından ve yaya geçiş şeridinden karşıya geçmek üzere baktığını ve güvenli koşulu saptayarak yürüdüğünü, davacının 10 metrelik yolun 9.30 metrelik kısmını geçtiği esnada Torbalı istikametinden İzmir istikametine doğru gitmekte olan 35 TKN 10 plakalı kamyon şoförünün ağır kusurlu hareketi sonucu davacıya çarptığını ve davacının ağır şekilde yaralanmasına neden olduğunu, araç sürücüsü M.Ü.’ın yola ters yönden girerek kazada ağır kusurlu olduğunu, davalı sürücünün normal seyir hızından daha hızlı olduğunu, davalı belediye açısından kusurun hizmet kusuru olduğunu, servis yolu olarak adlandırılan yan yolun olay yerine yakın olan hiçbir yerinde tek yön tabelasının veya girilmez işaretinin bulunmadığını, ayrıca azami hız tabelasının da bulunmadığını, davalı belediyenin bu şekilde işaretlendirme yapmayarak muhtemel bir kazaya sebebiyet verdiğini, olay sonrası tutulan trafik kazası tespit tutanağındaki kusur tespitinin hatalı ve hukuka aykırı olduğunu, kaza nedeniyle davacının iki bacağı ve bir kolunun kırıldığını, yatağa bağımlı kaldığını, yaklaşık olarak 10 ameliyat olduğunu, davacının kazadan önce aylık gelirinin yaklaşık 1.200,00 TL dolayında olduğunu, kaza nedeniyle maaşının 2/3’lük kısmının ödendiğini, gelir kaybının 4.400,00 TL olduğunu, tedavi giderleri olarak 2.600,00 TL zararının olduğunu ve kazanın davacıya büyük azap verdiğini, halen sakat kalma ihtimalinin olduğunu belirterek 100.000,00 TL manevi tazminat ve 7.000 TL maddi tazminatın ödenmesi istemiyle M.Ü., O.O. ve Torbalı Belediye Başkanlığı aleyhine adli yargıda dava açmıştır.

            Torbalı 1. Asliye Hukuk Mahkemesi 20.03.2014 gün ve E:2013/750 esas sayılı kararı ile davalı Torbalı Belediye Başkanlığı yönünden tefrik kararı verilmiş ve Torbalı Belediye Başkanlığı hakkındaki dava Torbalı 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin E:2014/58 esasına kaydedilmiştir.

            TORBALI 1. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ: 09.04.2014 gün ve E:2014/58 K:2014/138 sayılı kararında; “… Davalının işlem ve eylemleri kamusal niteliktedir. Dava konusu olayda, davalı Torbalı Belediyesine husumet yöneltilerek, kazanın meydana geldiği yola tabela ve işaret koyulması gerekirken bu hususun yapılmadığı ileri sürülmüştür. Görevin hiç veya gereği gibi yerine getirilmemesi hizmet kusuru niteliğindedir. İdarenin hizmet kusurundan doğan zararlardan dolayı İdari Yargılama Usulü Yasası’nın 2/1-b maddesi gereğince ilgili idareye karşı idari yargı yerinde tam yargı davası açılması gerekir. Belirtilen nedenle, İdare Mahkemeleri’nin görevli olmasından dolayı yargı yolu bakımından mahkemenin görevsizliğine…” şeklindeki gerekçesi ile verilen görevsizlik kararı temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.

Davacı vekili bu kez aynı istemle idari yargı yerinde dava açmıştır.

İZMİR 6. İDARE MAHKEMESİ: 02.12.2015 gün ve E:2015/364 K:2015/90 sayılı kararında; “…2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14.maddesinin 3/a bendinde; dava dilekçelerinin görev ve yetki yönünden inceleneceği, 15.maddesinin l/a bendinde ise; adli ve askeri yargının görevli olduğu konularda açılan davaların reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 1. maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; 10. maddesinde, yapım ve bakımdan sorumlu olduğu yollan trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmanın, gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmanın Belediye Trafik birimlerinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

Öte yandan, 2918 sayılı Yasanın 19.01.2011 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değişik 110. maddesinde “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır. Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir”; Geçici 2. maddesinde de “Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde; açılmış bulunan davalara uygulanmaz” denilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, davacının İzmir’den Torbalıya giden bir minibüs ile Ayrancılar Kasabasına geldiği, kasabanın içinden geçen ve servis yolu olarak tabir edilen yol üzerindeki yolcu durağında inip yaya geçiş şeridinden karşıya geçerken 35 TKN 10 plakalı aracın kendisine çarptığı ve çarpma sonucu ağır yaralandığı, servis yolu olarak adlandırılan yolun hiçbir yerinde tek yön ve azami hız tabelası ile girilmez işareti bulunmadığı gibi yaya geçişini düzenleyen işaret, ışık ve levhaların da bulunmadığı, dolayısıyla yaralanmasına sebep olan olayda idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle 7.000,00 TL maddi, 100.000,00 TL manevi tazminatın tazmini istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

2918 sayılı Yasanın 110. maddesinin 1. fıkrasının birinci ve ikinci cümlelerinin Anayasaya aykırı olduğu iddiasıyla ve iptali istemiyle idare mahkemelerince yapılan başvuruyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, 08.12.2011 gün ve E:2011/124, K:2011/160 sayı ile 08.11.2012 gün ve E:2012/118, K:2012/170 sayılı kararları ile; “2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 110. maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanundan doğan sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceği öngörülmektedir. İtiraz başvurusunda bulunan mahkeme ise idare mahkemesi olup davaya bakmakta görevli ve yetkili mahkeme değildir. Başvurunun Mahkeme’nin yetkisizliği nedeniyle reddi gerekir.” kararına varmıştır.

Bu durumda, 2918 sayılı Yasanın 19.01.2011 tarihinde yürürlüğe giren 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesinin yukarıda anılan kararları ve konuya ilişkin Uyuşmazlık Mahkemesi kararları göz önünde bulundurulduğunda, bahsi geçen Kanun maddesinin karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev yetki ve sorumlulukları ile çalışma usullerini kapsadığı, olayda; davacının yaralanmasına sebep olan kazanın karayolundaki eksikliklerden (tek yön, azami hız tabelası ile girilmez işaretinin bulunmamasından ve yaya geçişini düzenleyen işaret, ışık ve levhaların bulunmamasından) kaynaklandığı ve bu durumun trafik güvenliği ve denetimi kapsamında bulunduğu anlaşıldığından, davasının görüm ve çözümünde adli vargının görevli olduğu sonucuna varılmıştır.

Nitekim Uyuşmazlık Mahkemesi"nin 01.07.2013 tarih ve E:2013/987, K: 2013/1148 sayılı kararı da bu yöndedir.

Ayrıca, 2247 sayılı Uyuşmazlık Mahkemesi"nin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanun"un 15. maddesinde "Olumsuz görev uyuşmazlıklarında dava dosyaları, son görevsizlik kararını veren yargı merciince, bu kararın kesinleşmesinden sonra, ceza davalarında doğrudan doğruya diğer davalarda ise taraflardan birinin istemi üzerine, ilk görevsizlik kararını veren yargı merciine ait dava dosyası da temin edilerek Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilir ve görevli yargı merciinin belirlenmesi istenir." hükmüne yer verildiğinden ve Torbalı Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2014/585 Esas sayılı dava dosyasında idari yargının görevli olduğu gerekçesiyle verdiği görevsizliğe ilişkin ret kararından sonra Mahkememizin iş bu kararıyla da görevsizlik kararı verildiğinden, tarafların Mahkememiz kararının kesinleşmesinden sonra görevli yargı merciinin belirlenmesi istemiyle dosyanın Uyuşmazlık Mahkemesine gönderilmesini isteyebileceklerinde duraksamaya yer bulunmamaktadır…” şeklindeki gerekçe ile davanın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 15/1-a maddesi hükmü uyarınca görev yönünden reddine karar vermiş ve verilen karar kesinleşmiştir.

Davacı vekili idari ve adli yargı yerlerince verilmiş olan görevsizlik kararları nedeniyle oluştuğunu ileri sürdüğü olumsuz görev uyuşmazlığının giderilmesi istemiyle başvuruda bulunmuştur.

İNCELEME VE GEREKÇE :

Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Serdar ÖZGÜLDÜR’ün Başkanlığında, Üyeler: Ali ÇOLAK, Yusuf Ziyaattin CENİK, Alaittin Ali ÖĞÜŞ, Süleyman Hilmi AYDIN, Mehmet AKBULUT ve Fikret ERES’in katılımlarıyla yapılan 15.02.2016 günlü toplantısında:

l-İLK İNCELEME: Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre; adli ve idari yargı yerleri arasında 2247 sayılı Yasa"nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari ve adli yargı dosyalarının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi"ne gönderildiği ve usule ilişkin işlemlerde herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oy birliği ile karar verildi.

II-ESASIN İNCELENMESİ: Raportör-Hakim Filiz BUDAK’ın, davanın çözümünde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Uğurtan ALTUN’un adli yargı, Danıştay Savcısı Yakup BAL’ın ise davada idari yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, trafik kazası nedeniyle meydana gelen maddi ve manevi zararın tazmini istemiyle açılmış tazminat davasına ilişkindir

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 1. maddesinde, Kanunun amacının karayollarında can ve mal güvenliği yönünden trafik düzenini sağlayacak ve trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri belirlemek olduğu; “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanunun trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri bunların uygulamasını ve denetlenmesini ilgili kuruluşları ve bunların görev, yetki ve sorumluluk, çalışma usulleri ile diğer hükümleri kapsadığı ve bu kanunun karayollarında uygulanacağı; 10. maddesinde, yapım ve bakımdan sorumlu olduğu yolları trafik düzeni ve güvenliğini sağlayacak durumda bulundurmanın gerekli görülen kavşaklara ve yerlere trafik ışıklı işaretleri, işaret levhaları koymak ve yer işaretlemeleri yapmanın Belediye Trafik birimlerinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

Öte yandan 2918 sayılı Yasanın 19.1.2011 günlü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6099 sayılı Yasanın 14. maddesiyle değişik 110. maddesinde “İşleteni veya sahibi Devlet ve diğer kamu kuruluşları olan araçların sebebiyet verdiği zararlara ilişkin olanları dahil, bu Kanundan doğan sorumluluk davaları, adli yargıda görülür. Zarar görenin kamu görevlisi olması, bu fıkra hükmünün uygulanmasını önlemez. Hemzemin geçitte meydana gelen tren-trafik kazalarında da bu Kanun hükümleri uygulanır.

Motorlu araç kazalarından dolayı hukuki sorumluluğa ilişkin davalar, sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinden birinde açılabileceği gibi kazanın vuku bulduğu yer mahkemesinde de açılabilir”; Geçici 21. maddesinde de “Bu Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının göreve ilişkin hükmü, yürürlüğe girdiği tarihten önce idari yargıda ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde açılmış bulunan davalara uygulanmaz” denilmiştir.

Dava dosyalarında mevcut bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda; davacının İzmir’den Torbalıya giden bir minibüs ile Ayrancılar Kasabasına geldiği, kasabanın içinden geçen ve servis yolu olarak tabir edilen yol üzerindeki yolcu durağında inip yaya geçiş şeridinden karşıya geçerken 35 TKN 10 plakalı aracın kendisine çarptığı ve çarpma sonucu ağır yaralandığı, servis yolu olarak adlandırılan yolun hiçbir yerinde tek yön ve azami hız tabelası ile girilmez işareti bulunmadığı gibi yaya geçişini düzenleyen işaret, ışık ve levhaların da bulunmadığı, dolayısıyla yaralanmasına sebep olan olayda idarenin hizmet kusuru bulunduğundan bahisle 7.000,00 TL maddi, 100.000,00 TL manevi tazminatın tazmini istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrasının iptali istemiyle Bursa 3.Asliye Hukuk Mahkemesi ve Batman 2.Asliye Hukuk Mahkemesince yapılan itiraz başvuruları üzerine konuyu inceleyen Anayasa Mahkemesi, şu gerekçesi ile anılan kuralı Anayasaya aykırı görmemiş ve iptal istemini oy birliğiyle reddetmiştir: “… Anayasa Mahkemesi’nin daha önceki kimi kararlarında da belirtildiği üzere, tarihsel gelişime paralel olarak Anayasa’da adli ve idari yargı ayırımına gidilmemiş ve idari uyuşmazlıkların çözümünde idare ve vergi mahkemeleriyle Danıştay yetkili kılınmıştır. Bu nedenle, genel olarak idare hukuku alanına giren konularda idari yargı, özel hukuk alanına giren konularda adli yargı görevli olacaktır. Bu durumda, idari yargının görev alanına giren bir uyuşmazlığın çözümünde adli yargının görevlendirilmesi konusunda kanun koyucunun mutlak bir takdir yetkisinin bulunduğunu söylemek olanaklı değildir. Ancak, idari yargının denetimine bağlı olması gereken idari bir uyuşmazlığın çözümü, haklı neden ve kamu yararının bulunması halinde kanun koyucu tarafından adli yargıya bırakılabilir. İtiraz konusu kural, trafik kazasında zarar görenin asker kişi ya da memur olmasına, aracın askeri hizmete ilişkin olmasına veya olayın hemzemin geçitte meydana gelmesi durumlarına göre farklı yargı kollarında görülmekte olan 2918 sayılı Kanun’dan kaynaklanan tüm sorumluluk davalarının adli yargıda görüleceğini öngörmektedir. İtiraz konusu düzenlemenin gerekçesinde de ifade edildiği gibi, askeri idari yargı, idari yargı veya adli yargı kolları arasında uygulamada var olan yargı yolu belirsizliği giderilerek söz konusu davalarla ilgili olarak yeknesak bir usul belirlenmektedir. Aynı tür davaların aynı yargı yolunda çözümlenmesi sağlanarak davaların görülmesi ve çözümlenmesinin hızlandırıldığı, bu suretle kısa sürede sonuç alınmasının olanaklı kılındığı ve bunun söz konusu davaların adli yargıda görüleceği yolunda getirilen düzenlemenin kamu yararına yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Öte yandan, 2918 sayılı Kanun’da tanımlanan Karayolu şeridi üzerindeki araç trafiğinden kaynaklanan sorumlulukların, özel hukuk alanına girdiği konusunda bir tartışma bulunmamaktadır. İdare tarafından kamu gücünden kaynaklanan bir yetkinin kullanılması söz konusu olmadığı gibi, aynı karayolu üzerinde aynı seyir çizgisinde hareket eden, bu nedenle aynı tür risk üreten araçlar arasında özel-kamu ayırımı yapılmasını gerektiren bir neden de yoktur. Açıklanan nedenlerle, itiraz konusu kural Anayasa’nın 2.,125. ve 155. maddelerine aykırı değildir. İtirazın reddi gerekir…” (Any. Mah.nin 26.12.2013 tarih ve E.2013/68, K.2013/165 sayılı kararı; R.G. 27.3.2014, Sayı: 28954, s.136-147.)

Anayasa’nın 158 inci maddesinin son fıkrasında “ Diğer mahkemelerle, Anayasa Mahkemesi arasındaki görev uyuşmazlıklarında, Anayasa Mahkemesinin kararı esas alınır.” denilmektedir. Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda gerekçesine yer verilen kararı, yasa koyucunun idari yargının görevine giren bir konuyu adli yargının görevine verebileceğine, dolayısiyle 2918 sayılı Kanunun 110 uncu maddesinin birinci fıkrası ile öngörülen, bu Kanun’dan doğan tüm sorumluluk davalarının adli yargıda görülmesi düzenlemesinin Anayasa’ya aykırı bulunmadığına dair olup, esas itibariyle görev konusunda verilmiş bir karardır ve Anayasa’nın 158 inci maddesi uyarınca, başta Mahkememiz olmak üzere diğer yargı organları bakımından da uyulması zorunlu bir karar mesabesindedir.

Bu durumda,  2918 sayılı Yasanın 19.01.2011 tarihinde yürürlüğe giren 110. maddesi ile Anayasa Mahkemesi’nin işaret edilen kararı gözetildiğinde, bahsi geçen Kanun maddesinin karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik düzeninin sağlanarak trafik güvenliğini ilgilendiren tüm konularda alınacak önlemleri kapsadığı ve Kanunun, trafikle ilgili kuralları, şartları, hak ve yükümlülükleri, bunların uygulanmasını ve denetlenmesini, ilgili kuruluşları ve bunların görev yetki ve sorumlulukları ile, çalışma usullerini kapsadığı, dolayısıyla oluşan trafik kazası nedeniyle açılacak sorumluluk davalarının görüm ve çözümünde adli yargının görevli olduğu; meydana gelen zararın tazmini istemiyle açılan bu davanın da adli yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, Torbalı 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.04.2014 gün ve E:2014/58 K:2014/138 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.

S O N U Ç      : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Torbalı 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.04.2014 gün ve E:2014/58 K:2014/138 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA, 15.02.2016 gününde, Üye Süleyman Hilmi AYDIN’ın KARŞI OYU ve OY ÇOKLUĞU İLE KESİN OLARAK karar verildi.

KARŞI OY

            Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 28.9.2015 gün ve E:2015/670, K:2015/671 sayılı kararında belirtmiş olduğum düşünce doğrultusunda sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.15.02.2016

                                             ÜYE

Süleyman Hilmi AYDIN