Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi


Dava, rücûan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde; asıl davanın ... İnş. Müh. Turz. Tic. San. Ltd. Şti. yönünden kısmen kabulüne, ... İnş. Turz. Yat. İşl. San. Tic. A.Ş. yönünden husumet yokluğundan reddine, birleşen davanın; ... ...Kulübü A.Ş. yönünden kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı Kurum ve davalılardan ... İnş. Müh. Turz. Tic. San. Ltd. Şti ve ... ...Kulübü A.Ş. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, 02.07.2004 tarihli iş kazası sonucu sürekli iş göremez hale gelen sigortalıya bağlanan sürekli iş göremezlik geliri, ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ve yapılan hastane masraflarının tahsili istemine ilişkindir. Davanın yasal dayanağı olay tarihinde yürürlükte bulunan 506 sayılı Kanunu"nun 26. maddesidir.
506 sayılı Kanunun 87. maddesi hükmünde tanımlandığı üzere taşeron; bir işte ya da bir işin bölüm veya eklentilerinde asıl işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran 3. kişidir.
Asıl işveren taşeron ilişkisinin varlığı için öncelikle işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına devredilen iş dolayısıyla sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenlerde asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.
Aracı sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise, asıl işverenden istenilen işin, asıl iş yada işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.
Mahkemece uyulan bozma ilamımızda, “ ...Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişi tarafından 31.07.2007 tarihli düzenlenen raporla; ... Bölge Müdürlüğünde ... sicil nosu ile kayıtlı ... İnşaat Turizm İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş. - ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. Sirene... otel inşaatı işçilik taşeronluğu ünvanlı işyerinde denetim yapıldığı, bu işyeri ile ilgili işyeri bildirgesinin 15.02.2005 tarihinde Kuruma verildiği, bu bildirgeye göre işyerinin kanun kapsam tarihinin 11.01.2005 tarihi olarak belirtildiği, kazalı sigortalının geçirdiği iş kazası ile ilgili bildirim yapılmadığı, işyerinin 04.12.2003 tarihinde faaliyete geçtiği tespitlerinin yapıldığı anlaşılmaktadır.
Kurum müfettişi tarafından ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti."nin işvereni olduğu 1055189-07 sicil nolu Sirene... otel işyerinde teftiş yapıldığı ve bu işyerinden, kazalı sigortalının 30.06.2004 tarihinde bildirimlerinin yapılmaya başlandığı anlaşılmaktadır.
Dosya kapsamından; yukarıda belirtilen farklı iki rapor değerlendirilerek, kaza ile bu işyerlerinin bağlantısı ve raporlar kapsamında, ... İnşaat Turizm İşletmeleri San. ve Tic. A.Ş. - ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. arasında asıl - alt işveren ilişkisinin irdelenmediği anlaşılmaktadır.
Mahkemece, yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, öncelikle dosyaya sunulan tüm sözleşmeler ve ilgili belgelerle birlikte tarafların sunacağı deliller ve yukarıda belirtilen denetim raporları birlikte değerlendirilerek, ... İnşaat Turizm İşletmeleri San. ve Tic A.Ş. - ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. ve ... ...Kulübü A.Ş. arasındaki hukuki ilişki, bir başka ifade ile, asıl işveren-taşeron ilişkisi olup olmadığı belirlenmelidir.
Kabule göre de ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. dışındaki davalılar hakkındaki davalar reddedildiğine göre ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti.’nin kusuru yeniden belirlenmeden diğer davalıların kusurundan da sorumlu tutulması yerinde olmamıştır.
Yukarıda belirtilen hususlar değerlendirilerek, davaya konu iş kazasının meydana gelmesinde oluşa uygun sorumluluğun tartışıldığı, konusunda ve işçi sağlığı iş güvenliği alanında uzman bilirkişi kurulundan kusur raporu alınmalı, mevcut raporlar arasında çelişki oluşması halinde giderilmeli, böylelikle kusur oran ve aidiyetleri usulünce belirlenmeli ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.….” hususları belirtilmiş olup,bozma ilamı gerekleri tam olarak yerine getirilmeden karar verilmiştir.
Bozma sonrası yapılan yargılamada,düzenlenen kusur raporunda davalı ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti."nin %70, davalı ... Kulübü A.Ş"nin %20, kazalı sigortalının %10 kusurlu olduğu tespit edilmiş, davalı ... İnş. Tic. A.Ş. ile olay arasında ilişki tespit edilememiş,Kurum zararının davalıların kusuru oranında davalılardan tahsili yönünde hüküm kurulmuştur.
Davaya konu iş kazası ile ilgili Kurum müfettişi tarafından ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişi tarafından farklı iki rapor düzenlenmiştir.Kurum müfettişi tarafından denetim yapılan işyeri raporda ... sicil nolu işyeri olduğu,bakanlık müfettişi tarafından denetim yapılan işyeri raporda ... olduğu belirtilmiştir.Bakanlık müfettişi tarafından düzenlenen raporda denetim yapılan işyerinin işyeri bildirgesinin 15.02.2005 tarihinde verildiği,işyerinin 11.01.2005 tarihinde kapsama girdiği kayıtlarda gözükse de işyerinin kapsam tarihinden önce 04.12.2003 tarihinde faaliyete geçtiği tespitlerinin yapıldığı,işyerinin ... İnşaat Turizm İşletmeleri San ve Tic. A.Ş - ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. Sirene... otel inşaatı işçilik taşeronluğu ünvanlı işyeri olduğu, Kurum müfettişi tarafından denetim yapılan işyeri ile ilgili olarak maddi tazminat dosyası kapsamında bulunan Kurum içi yazışma belgesinde;işyerinin... A.Ş."nin taşeronu ..."ya ait olduğu, ...Kulübü A.Ş. tarafından hazırlanan işyeri bildirgesinde yapılan işin mahiyetinin... Kulübü inşaatı ve alanı ve sigortalı çalıştırılma başlangıcının 18.07.2000 tarihi olduğu, çalıştırılan sigortalı sayısının 2 olduğu bilgilerinin yer aldığı, yapı ruhsatında, yapının üniteleri olarak; Kulüp binası, cafe-bar, plaj kulüp binası, diskotek-kule, teknik binadan oluştuğu belirtilmiştir.
Davaya konu kaza 02.07.2004 tarihinde otel inşaatının 2 katlı villalar bölümünde meydana gelmiş olup,otel inşaatı ile ilgili davalı ... ile ... ...Kulübü A.Ş. arasında imzalanan 01.01.2004 tarihli sözleşmede sözleşmenin konusu; ...otel inşaatının otel ana bina temel üzeri ve diğer ünitelerinin betonarme işleri olarak belirtilmiştir. Sözleşmede ... teşeron, ... ...Kulübü A.Ş."de işveren olarak ifade edilmiştir.
Mahkemece, şirket ana sözleşmesinde turistik amaçlı tesisler inşaa etmek faaliyet alanı olduğu gerekçesine dayalı olarak ... ...Kulübü A.Ş. asıl işveren kabul edilerek hüküm kurulmuştur. ... İnşaat Turizm İşletmeleri San ve Tic. A.Ş. nin de olayla illiyet bağı tespit edilmediğinden husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkemece,maddi tazminat dosyası ve dosyamız içinde bulunan 01.01.2004 tarihli sözleşme ile inşaatı yapılan otelin yapı ruhsatı ilgili belediyeden talep edilmeli, inşaatı yapan şirketlerle ilgili bilgiler belediyeden talep edilmeli, yukarıda sicil numaraları belirtilen farklı iki işyerinin işyeri dosyaları, işyeri ve işveren bilgileri, asıl veya taşeron işyeri tescillerinin kimler adına kayıtlı oldukları Kurumdan sorulmak suretiyle tespit edilmelidir. ... İnşaat Turizm İşletmeleri San ve Tic. A.Ş. - ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti. Sirene... otel inşaatı işçilik taşeronluğu ünvanlı işyerinin tescilinde asıl-alt işveren ilişkisi mi yoksa ortak girişim ilişkisi mi olduğu, ... ...Kulübü A.Ş ile aralarındaki ilişki, ...otel inşaatının otel ana bina temel üzeri ve diğer ünitelerinin betonarme işleri dışındaki işlerin kimler tarafından yapıldığı, yapılan işlerde ... ...Kulübü A.Ş işçilerinin çalışıp çalışmadıkları irdelenmek suretiyle davalılar arasında asıl işveren ve alt işveren ilişkisi olup olmadığı, her iki işyerinin olayla bağlantıları olup olmadığı irdelenerek sonucuna göre karar verilmelidir.
Kabule göre de Kurum zararının teselsül yerine davalıların kusuru oranında kusuru olan davalılardan tahsiline karar verilmesi de isabetsiz olmuştur.
O hâlde, davacı Kurum ve davalılardan ... İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti ve ... ...Kulübü A.Ş vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ... ...Kulübü Tur. A.Ş. ve No Va İnş. Müh. Tur. Tic. San. Ltd. Şti."ye iadesine, 30.09.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.