3. Hukuk Dairesi 2016/21628 E. , 2018/8729 K.
"İçtihat Metni"....
Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne dair verilen hükmün, süresi içinde taraflarca temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; .... ait gecekonduyu 16.04.2009 tarihinde kiraladığını, yapının çok eski olması nedeniyle tamirat yaptırıp kullanır hale getirdiğini, ikametgah olarak kullanmakta iken Vakıflar İdaresinin gecekonduyu arsasıyla birlikte üçüncü bir kişiye sattığını, yaptığı faydalı masraflar nedeniyle Vakıflar İdaresinin haksız zenginleştiğini ileri sürerek, gecekonduya kazandırdığı değerin tespiti ile fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla alacağa hükmedilmesine 26.03.2010 satış tarihi itibariyle yasal faiz uygulanmasına karar verilmesini istemiştir.
Davalı; dava konusu taşınmazın......adına kayıtlı olduğunu, davacının 21.11.2005 başlangıç tarihli noter onaylı kira sözleşmesi ile gecekondu olan meskeni kullanmaya başladığını, kira kontratının 19. ve 20.maddeleri gereğince kiracının kiraladığı taşınmazı aldığı şekilde bırakması gerektiği ve kiracı tarafından yapılan ve aksine koşul bulunmayan kepenk, raf, dolap, döşeme, tavan, camekan, kalorifer gibi ilavelerin kira süresinin sonunda bedelsiz olarak idareye bırakılacağının belirtildiğini, idareden izin almadan bölme, duvar, kapı, oda gibi taşınmaz malın esas yapısının kiracı tarafından değiştirilemeyeceğini savunarak, davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; davanın kabulü ile, ilamın infazında 28/09/2015 ve 09/11/2015 havale tarihli bilirkişi raporlarının sonuç kısımlarının gözönüne alınmasına karar verilmiş, hüküm taraflarca temyiz edilmiştir.
Dava; kiracının, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince iadesi istemine ilişkindir.
1)Davalının temyiz itirazları yönünden;
./..
-2-
Kural olarak kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin dava tarihi itibarıyla uygulanması gereken vekâletsiz işgörme ( BK m. 414) ve sebepsiz zenginleşme (BK m. 61 vd.) hükümlerine göre kiraya verenden istenmesi mümkündür. Yerleşik uygulama, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu"nun 527. maddesi ( mülga 818 Sayılı Borçlar Kanunu"nun, 414. maddesi ) kapsamında vekâletsiz iş görme hükümlerine göre kiraya verenden isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir.
Taraflar arasında 20.05.2009 tarihli noter onaylı kira sözleşmesi akdedildiği, 16/04/2009 başlangıç tarihli sözleşmede mukaveleye ekli 41 maddelik genel ve 11 maddelik özel şartların kiracı tarafından kabul edilmiş olduğu, taşınmazın 26.03.2010 tarihinde dava dışı .....devredildiği, davacının eldeki davasının öncelikle yeni malike karşı açtığı,.......27.12.2012 tarih, 2010/207 esas, 2012/651 karar sayılı ilamı ile, davacının talebini önceki malik olan ..... yöneltmesi gerektiği gerekçesiyle, davanın reddolduğu anlaşılmıştır.
Somut uyuşmazlıkta; mahkemece,......Mahkemesi"nin 2010/207 E., sayılı dosyasındaki keşif ile yetinildiği, belirtilen dosyadaki bilirkişi raporunun sonuç kısmında yazan inşai ve levazım değerinin davacı talepleri doğrultusunda hukuken aydınlatılması şeklinde ara kurularak rapor tanzimi için dosyanın aynı bilirkişiye tevdi edildiği görülmüştür.
Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporlarında, imalatların faydalı ve zorunlu masraf olup olmadığı değerlendirilmediği gibi, yapılan imalatların mecurda kaldığına dair tespit bulunmadığından yapılan araştırma ve hükme esas alınan bilirkişi raporları hüküm vermeye yeterli değildir. Bu durumda mahkemece keşif yapılarak, kiracı tarafından yapılan imalatların hangisinin zorunlu ve faydalı masraflar, hangilerinin lüks masraflar olduğunun belirlenmesi, imalatların imal tarihleri itibariyle değerleri, yıpranma durumları, sabit nitelikte olup olmadıkları, davalı kiraya verenin imalatları benimseyip benimsemediği, kira sözleşmesinde kiralananın ne şekilde teslim edildiği hususları ayrıntılı olarak konusunda uzman bilirkişi kurulundan alınacak rapor ile belirlenerek, taraflar arasında akdedilen kira sözleşmesi ve ekinde yer alan genel ve özel şartların üzerinde durularak, faydalı ve zorunlu masraf bedellerinin hüküm altına alınması gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuştur.
Kabule göre de ;
Mahkemece, verilen kararda alacak miktarı hüküm altına alınmaksızın, sadece davanın kabulü denilerek, infazda bilirkişi kök ve ek raporuna atıfta bulunulduğu anlaşılmıştır.
.....
HMK"nun 297/2. maddesi gereğince, "hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir." Buna göre; hüküm fıkrasının tarafların taleplerini karşılayacak şekilde açık ve maddeler halinde, infazda tereddüt yaratmayacak şekilde oluşturulması gerekir.
Bu haliyle, kararın hüküm kısmında, alacak miktarı açıklanmaksızın bilirkişi raporlarına atıf ile yetinilmesi infazda tereddüt yaratabilecek nitelikte olup, doğru görülmemiştir.
2- Davacının faiz istemine ilişkin temyizi yönünden;
Davacı taraf dava dilekçesinde faiz talebinde de bulunmuş ve mahkemece davanın kabulünde hüküm kurulmuş olmasına rağmen, hüküm altına alınan miktar için faize hükmedilmemesi de doğru görülmemiş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
3-)Bozma kapsamına göre, tarafların diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci ve ikinci bentte açıklanan nedenlerle, hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, üçüncü bentte açıklanan nedenlerle bozma kapsamına göre tarafların sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden taraflara iadesine, 6100 sayılı HMK"nun Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK"nun 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 19.09.2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.
.....