BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 15. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : TESPİT

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen karar, duruşmalı olarak süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiş ise de; işin mahiyeti itibariyle duruşma isteminin reddine, incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verilmiş olmakla; dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:



Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; müvekkilinin ... İli Konak Şubesinde ... müfettişi tarafından yapılan tutanakta, çalışma sürelerinin belgelendirilmediği, günlük çalışma süresinin duyurulmadığı, yıllık 270 saati geçen fazla çalışma yapıldığı, fazla çalışma ücretlerinde hesap ve ödeme yönünden hukuka aykırılıklar bulunduğunun tespit edildiğini ve bu tespitin usul ve yasaya aykırı olduğunun tespiti ile banka uygulamalarının hukuka aykırı olmadığının tespitini istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; davada taraf sıfatlarının bulunmadığını, davanın işçi aleyhine açılması gerektiğini müfettiş raporunun usul ve yasaya uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
İlk Derece Mahkemesince yapılan yargılama neticesinde açılan davanın hukuki yarar yokluğundan ve husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.

İstinaf Başvurusu :
Karara ... davacı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesi tarafından özetle; daya konu müfettiş raporunda işçi ismi belirtilmek suretiyle herhangi bir saptama yapılmadığı ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 92.maddesinde öngörülen unsurlar oluşmadığından kararda yasaya aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu :
Karar süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, 4857 sayılı İş Kanunu"nun 92/3. maddesi kapsamında, işçi alacaklarına dair iş müfettişlerince düzenlenen rapor ve tutanakların içeriğine ilişkin olup, bu hususta açılacak davaların hukuki niteliğinin değerlendirilmesi gerekmektedir.
4857 sayılı Kanun’un 91. maddesinin 2. fıkrasında, “30/1/1950 tarihli ve 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu"nun 10. maddesine istinaden iş sözleşmesi fiilen sona ... işçilerin kanundan...ve toplu iş sözleşmesinden doğan bireysel alacaklarına ilişkin şikayetleri Çalışma ve Sosyal ... bölge müdürlüklerince incelenir” denilmiştir.
4857 sayılı Kanun"un 92. maddesinin 3. fıkrasında ise, “Çalışma hayatını izleme, denetleme ve teftişe yetkili iş müfettişleri ile işçi şikayetlerini incelemekle görevli bölge müdürlüğü memurları tarafından tutulan tutanaklar aksi ispatlanıncaya kadar geçerlidir...müfettişleri tarafından düzenlenen raporların ve tutulan tutanakların işçi alacaklarına ilişkin kısımlarına ... taraflarca otuz gün içerisinde yetkili iş mahkemesine itiraz edilebilir...mahkemesinin kararına ... taraflarca 5521 sayılı Kanun"un 8. maddesine göre kanun yoluna başvurulabilir. Kanun yoluna başvurulması iş mahkemesince hüküm altına alınan işçi alacağının tahsiline engel teşkil etmez.” hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 105 ilâ 113. maddeleri arasında dava çeşitleri düzenlenmiştir. Eda davası davalının, bir şeyi vermeye veya yapmaya yahut yapmamaya mahkûm edilmesinin talep edildiği dava türü olarak tanımlanmış iken, tespit davası, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesinin talep edildiği dava çeşidi olarak açıklanmıştır.
4857 sayılı Kanun’un 92. maddesinin 3. fıkrasına göre iş müfettişi raporlarına ... açılan davalar, işçilerin bireysel başvuruları üzerine iş müfettişi tarafından işçi alacaklarına ilişkin yapılan tespitlere karşıdır. Bu tespite işçi tarafından, yapılan tespitin eksik olduğu ve daha fazla alacağın bulunduğu gerekçesiyle itiraz ediliyorsa dava, eda davası niteliğindedir. Söz konusu tespite, işveren tarafından yapılan tespitin hatalı olduğu ve tamamen ya da kısmen borçlu olunmadığı gerekçesiyle itiraz ediliyorsa dava, menfi tespit davası niteliğindedir. Bu son halde, kanunda özel olarak düzenlenmiş olması sebebiyle, davacı işverenin bu davayı açmakta, kanunun ifadesiyle “hukuken korunmaya değer güncel bir yararı” bulunduğu kabul edilmelidir. Başka bir ifadeyle tespit davaları için ayrıca araştırılan hukuken korunmaya değer güncel bir yarar şartının bu dava açısından mevcut olduğu değerlendirilmelidir.
Görüldüğü üzere...müfettişi raporlarının işçi alacaklarına yönelik kısımlarına ..., işçi ya da işveren tarafından açılacak davalar, yerine göre eda davası yerine göre ise menfi tespit davası özelliği göstermekte olup her halükarda bu davalarda, işçi ve işverenin taraf olarak yer alması gerekmektedir.
Somut olayda...müfettişi tarafından dava... işçi Özge Ay’ın müracaatı üzerine yapılan inceleme neticesinde düzenlenen dava konusu raporda; davalı işyerinde çalışan on iki işçinin 2014, 2015 ve 2016 yıllarında almaya hak kazandıkları fazla çalışma ücret alacaklarının tespit edildiği gözetilmeksizin davada iptali istenen müfettiş raporunda herhangi bir işçinin somut bir alacağı tespit edilmediği gerekçesi ile davanın hukuki yarar yokluğundan reddi isabetli olmamıştır. Davacı işverenin raporda miktarları belirilen fazla çalışma ücretleri yönünden yapılan tespitin hatalı olduğuna ilişkin dava açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunduğu kabul edilmelidir.
Ayrıca dava Çalışma ve Sosyal ... aleyhine açılmış ve Bakanlığa ... görülerek sonuçlandırılmıştır. Yukarıdaki açıklamalar ışığında mahkemece davacıya, davalı işyerinde çalışan ve Bölge Çalışma Müdürlügüne işveren hakkında şikayetçi olan işçi ... davaya dahil etmesi için süre verilmesi ve bu suretle yargılamaya devam olunması gerekirken, taraf teşkili sağlanmadan yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halide ilgiliye iadesine 24.05.2018 günü oybirliği ile kesin olarak karar verildi.