BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı isteminin özeti:
Davacının 18/05/2005-13/03/2015 tarihleri arasında yurt dışı hizmet akdi ile davalı şirketlerin Rusya"da bulunan şantiyelerinde iş güvenlik gözetmeni olarak çalıştığını, 1.600,00 USD ücret ile çalışırken iş akdinin davalılar tarafından haksız ve bildirimsiz feshedildiğini, şantiyede her gün 07:00-20:00 saatleri arasında Pazar ve dini milli bayram ayrımı olmaksızın çalıştığını dini bayramlarda birer gün ve 1 Ocak günü izin kullandığını, bunun dışında izin kullanmadığını, ücret dışında günde üç öğün yemek ve barınma yardımı sağlandığını, davalı şirketler arasında organik bağ olduğunu ve her iki şirketin sorumlu olduğunu, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, 1000 USD kıdem tazminatı, 1000 USD ihbar tazminatı, 100,00 USD ubgt alacağı, 2000 USD fazla çalışma alacağı, 100,00 USD hafta tatili ücreti alacağı, 100 USD yıllık ücretli izin alacağının en yüksek banka faizi ile birlikte davalılardan müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalılar cevabının özeti:
Davalı ... vekili; şirketin 22/09/2008 tarihinde kurulduğunu, oysa davacının 2005 yılında çalışmaya başladığını iddia ettiğini, müvekkili şirkette çalışmasının bulunmadığını, davanın husumetten reddi gerektiğini, zamanaşımı itirazında bulunduklarını, davacının ancak çalıştığı ülke mevzuatına göre sosyal haklardan faydalanabileceğini iddia ettiği ücretin fahiş olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... cevap dilekçesinde; Davacının İşkur hizmet sözleşmesi ile belirli süreli istihdam edildiğini, işçilik alacaklarının Rusya Federasyonu kanunlarına tabi olduğunu, müvekkili şirketin Rusya federasyonu kanunlarına göre kurulduğunu yabancı şirkette çalışan davacının ancak çalıştığı ülke mevzuatına göre sosyal haklardan faydalanabileceğini, iddia ettiği ücretin fahiş olduğunu beyan ederek davanın reddine karar verilmesini istemiştir
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, fazla mesai ve hafta tatili ücret taleplerinin reddi ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı taraflar istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:
Kıdem ve ihbar tazminatı hesabına esas alınan giydirilmiş brüt ücrete yemek ve barınma ücretinin de dahil edilmesi gerektiği, Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşmiş emsal nitelikteki dosyalarda yurt dışındaki şantiyelerde çalışan işçilere aylık 150,00 USD yemek ve barınma yardımı yapıldığı kabul edilerek giydirilmiş ücret belirlenmiş olmakla, iş bu dosyada da 150,00 USD esas alınarak davacının giydirilmiş brüt ücreti belirlenmesi gerektiğinden davacının bu yöne ilişkin istinaf başvurusu yerinde görülmüştür. Davacının brüt ücreti 2238,00 USD olup 150 USD yemek ve barınma gideri eklenmesi ile giydirilmiş brüt ücreti 2388,00 USD olarak belirlenmiştir. Davacının ücreti ilgili tarihteki kıdem tazminatı tavanını aştığı ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda kıdem tazminatının tavan esas alınarak hesaplandığı anlaşıldığından, işçinin kıdem tazminatı alacağında bir değişiklik yapılmamıştır. İhbar tazminatı yönünden resen yapılan hesaplamada; davacının 8 haftalık ihbar öneli karşılığı 2388,00 USD /30 X7 X8 = 4457,60 USD ihbar tazminatına hak kazanacağı anlaşılmış, taleple bağlı olarak ıslah edilen 4.177,60 TL ihbar tazminatına hükmedilerek davalı ... vekilinin istinaf başvurusu yerinde olmadığından reddine, davacı vekilinin istinaf başvurusunun barınma ve yemek giderleri yönünden kabulü ile HMK 353-(1)b)2 maddesi gereğince mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilerek düzelterek yeniden esas hakkında hüküm kurulmuştur.
Temyiz Başvurusu:
Kararı, davalılar temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Davacının ücretinin brüt tutarının nasıl tespit edilmesi gerektiği taraflar arasında uyuşmazlık konusudur.
Somut uyuşmazlıkta, davacı davalı şirketin Rusya da bulunan şantiyesinde iş güvenlik gözetmeni olarak çalışmıştır. Yurt dışında çalışan işçinin, yurt içinde çalışan işçiler gibi brüt ücretinin belirlenmesi mümkün değildir. Bu noktada özellikle davacı işçinin 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 86. maddesinde düzenlenen topluluk sigortasından yararlanıp yararlanmadığı ile 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 6. madde hükümleri de dikkate alınarak isteğe bağlı sigortalılık durumunun ne olduğu belirleyici olacaktır. Mahkemece, bu hususlar açıklığa kavuşturulmadan davacının brüt ücretinin yazılı şekilde tespit edilmesi hatalı olmuştur.
3- Davacının yıllık ücretli izinlerini kullanıp kullanmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanununun 59.maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada, sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı nedene dayanıp dayanmadığının önemi bulunmamaktadır.
Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir.
Akdin feshi halinde kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücret, işçinin kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Böylece, iş sözleşmesinin feshinde kullanılmayan yıllık ücretli izin hakkı izin alacağına dönüşür. Bu nedenle zamanaşımı da iş sözleşmesinin feshinden itibaren işlemeye başlar.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 31. maddesinde, hakimin davayı aydınlatma ödevi düzenlenmiş olup, madde uyarınca, hakim uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabileceği, soru sorabileceği ve delil gösterilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir.
Somut olayda, davacı dava dilekçesinde yıllık ücretli izin kullanmadığını iddia etmiştir. Mahkeme tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının çalıştığı süre boyunca yıllık ücretli izin kullanmadığı varsayılarak, yıllık ücretli izin hesabı yapılmıştır.
Davacının, altı yıla yakın olan hizmet süresince hiç yıllık izin kullanmadığı iddiası hayatın olağan akışına aykırıdır. Bazı ücret bordrolarında izin parası olarak belirtilen ödemeler mevcuttur. (Örn: 2010/Aralık, 2011/Aralık, 2012/Aralık, 2014/Haziran, 2014/Aralık gibi) Mahkemece davanın aydınlatılması ödevi çerçevesinde davacının bu konudaki beyanları da alınarak sonucuna göre yıllık ücretli izin alacağı hesaplanması gerekirken, belirtilen hususlar yerine getirilmeden yazılı şekilde eksik inceleme ile verilmiş olan karar usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 21.05.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.