Taraflar arasındaki "şufa (önalım) " davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Polatlı 2.Asliye Hukuk Mahkemesince davanın reddine dair verilen 2.12.2004 gün ve 1999/8-674 sayılı kararın incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 6.Hukuk Dairesinin 9.5.2005 gün ve 2005/3104-4629 sayılı ilamı ile; (...Davacılar vekili, dava dilekçesinde, dava konusu edilen payın ilişkin bulunduğu 681 No"lu parselin paydaşlarından Satıa T......."nun taşınmazdaki payını davalıya satmasına rağmen tapuda yapılan işlemin trampa olarak gösterildiğini, davalının 777 No"lu parselinden on dönüm yer vermesine karşılık dava konusu taşınmazdan altı dönüm yer aldığını, Satıa T......."nun ekonomik durumu zayıf olduğundan payını davalıya sattığını, 24.06.1998 tarihinde yapılan trampadan davacıların 22.02.2000 tarihinde haberdar olduklarını, önalım hakkını kullanmak istediklerini belirterek, davalı adına kayıtlı payın iptali ile davacılar adına tescilini talep etmiştir.

Davalı vekili, müvekkilinin 24.06.1998 tarihinde trampa ile paydaşı olduğu 777 No"lu parselden 1/4 pay vererek, karşılığında dava konusu 681 No"lu parselden 1/6 pay aldığını, daha sonra da 681 No"lu parselden 16.12.1998 tarihinde Hafize İ...... ve Hatice Ç..."in 1/8"er paylarını satın aldığını, satın aldığı paylara ilişkin 12.01.1999 tarihinde önalım davası açıldığını, ancak o davada trampa işleminin dava konusu yapılmadığını, tapuda yapılan ilk temlik öğrenilmeden sonraki pay satışlarına karşı dava açılamayacağını, davacıların ilk işlemden dava açtıkları tarihte haberdar olduklarını, trampa işlemine karşı da önalım hakkının kullanılamayacağını, trampanın muvazaalı yapılmadığını, davanın reddini savunmuştur.

Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla da kullanılabilir hale gelir. Satışın yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan Medeni Kanun"un 658.maddesi hükmüne göre bu hakkın satışa ıttıla tarihinden itibaren bir ay ve herhalde on yıl içinde kullanılması gerekir. Bu süre hak" düşürücü süre olup, sürenin geçirildiği her türlü delille kanıtlanabilir.

Olayımıza gelince; dava konusu edilen payın ilişkin bulunduğu 681 parsel no"lu taşınmazın paydaşlarından Satıa T....... 24.06.1998 tarihinde taşınmazdaki 1/8 payını davalının paydaşı olduğu 777 No"lu parseldeki 1/4 pay ile trampa etmiştir. Bu işleme karşı temliki 22.02.2000 tarihinde öğrendiklerini belirterek, 24.02.2000 tarihinde önalım davası açan davacıların ise 681 No"lu parselde bağımsız payları olmayıp miras bırakanları Mustafa Ç........"nin 1/8 payına dayanmışlardır. Davacıların dayandıkları pay elbirliği halinde mülkiyet hükümlerine tabi olduğundan, önalım hakkının süresinde kullanılıp kullanılmadığı araştırılırken, satışı en son öğrenen mirasçının öğrenme tarihi esas alınarak değerlendirme yapılması gerekir. Davalı daha sonra taşınmazda 23.07.1998 tarihinde Hafize İ......"in ve 16.12.1998 tarihinde Hatice Ç..."in 1/8"er paylarını satın almış ve bu pay satışlarına karşı Mustafa Ç........ mirasçılarından Alaattin ve Sebahattin Ç........ tarafından 13.01.1999 tarihinde önalım davası açılmış ise de, Mustafa Ç........"nin adı geçen mirasçılar dışında işbu davanın davacıları olan beş mirasçısı daha bulunmaktadır. Bu mirasçılar ilk açılan davada taraf olmadıkları gibi davanın süresinde açılmadığını savunan davalının bu konuda dinlettiği tanıkları da davacıların pay temlikini ne zaman öğrendiklerini bilmediklerini beyan etmişlerdir. Bu durumda süre savunması kanıtlanamadığından davanın davacıların bildirdikleri öğrenme tarihine göre süresinde açıldığının kabulü gerekir. Mahkemece Alaattin ve Sebahattin Ç........ tarafından açılan önalım davasının reddine dair verilen karar temyiz edilmemekle kesinleştiğinden, trampa suretiyle pay temlikine yönelik açılan davada işin esası incelenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde süre yönünden davanın reddine karar verilmesi hatalı görüldüğünden hükmün bozulması gerekmiştir. ...) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Davacılar vekili

HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:

Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, davalı Arap Yaşar Yakut"un 681 parsel sayılı taşınmazda Satıa T......."nun 1/8 payını 24.6.1998 tarihinde trampa yoluyla, Hatice Ç..."in 1/8 payını 23.7.1998 tarihinde satış yoluyla ve Hafize İ......"in 1/8 payını 16.12.1998 tarihinde satış yoluyla devraldığı, paydaş Mustafa Ç........ mirasçılarından Alaattin ve Sebahattin"in 13.1.1999 tarihinde açtığı dava ile; 23.7.1998 ve 16.12.1998 tarihli satışlar nedeni ile şufa hakkını kullandığı, davalı vekilinin ise 23.3.1999 tanzim tarihli olup aynı gün mahkemeye sunduğu cevap dilekçesiyle "paydaşlardan Satıa T......."nun 1/8 payını daha önce trampa yolu ile alması nedeniyle taşınmazda paydaş olduğunu ve bu nedenle kendisine karşı şufa hakkının kullanılamayacağını" bildirdiği anlaşılmaktadır.

Öte yandan, tapu sicil müdürlüğünce mahkemeye gönderilen 13.1.1999 tarihli tapu kaydında Arap Yaşar Yakut"un üzerinde 3 pay olduğu, dolayısıyla şufa hakkına konu satışlar dışında bir payın daha bulunulduğu görülmektedir.

Mustafa Ç........"nin diğer mirasçıları 25.6.1999 tarihli dilekçe ile davaya dahil olma talebinde bulunmuşlar, bu şekilde tüm mirasçıların vekili olan avukat 1.7.1999 tarihli celseye katılmıştır.

Açıklanan şekilde trampa aktinden haberdar olmalarına rağmen davacılar, 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinin 658.maddesinde açıklanan 1 aylık süre geçtikten sonra 24.2.2000 tarihinde Satıa T....... tarafından Arap Yaşar Yakut"a yapılan trampa nedeni ile şufa hakkı davası açmışlardır.

Dolayısıyla 24.6.1998 tarihinde yapılan trampa aktinin muvazaalı olduğu iddiasıyla açılan şufa davası; öğrenmeden itibaren 1 aylık süre geçtiğinden, daha sonra yapılan satışlar konusunda ise; davacının trampa akti nedeniyle paydaş olması ve kendisine karşı şufa hakkının kullanılamaması nedeniyle reddi gerekir.

Hal böyle olunca delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, direnme kararı onanmalıdır.

S O N U Ç : Davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile, direnme kararında gösterilen nedenlerden dolayı H.U.M.K.nun 429.maddesi gereğince ONANMASINA, gerekli temyiz ilam harcı peşin alınmış olduğundan başkaca harç alınmasına mahal olmadığına, 7.3.2007 gününde oybirliği ile karar verildi.