MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 11/05/2016 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve tescil talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine dair verilen 13/06/2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
_ K A R A R _
Dava, tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Davacı vekili, ... Merkez ... Köyü sınırları içerisinde bulunan köy tüzel kişiliğine ait taşınmazların parsellenip köy halkına bedel karşılığında dağıtımının yapıldığını, dava konusu... 104 ada 6 parsel sayılı taşınmazın davalıya verildiği, satışı yapılan bu yere 3367 sayılı yasa gereğince 5 yıl içerisinde yapı izni alıp inşaat yapması gerekirken yapılmadığını, bu nedenle amacı dışında kullanıldığını belirterek dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile ... Köy Tüzel Kişiliği adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, süresi içinde gider avansı yatırılmadığı gerekçesiyle davanın HMK’nın 115/2. maddesi gereği dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) 114/g maddesinde "gider avansı" dava şartı olarak düzenlenmiştir.
Dava şartları, mahkemenin davanın esası hakkında yargılamanın devamı için gerekli olan şartlardır. Diğer bir anlatımla; dava şartları, dava açılabilmesi için değil mahkemenin davanın esasına girebilmesi için aranan kamu düzeni ile ilgili zorunlu koşullardır.
Hukuk Muhakemeleri Kanununun 115/2 maddedeki kurala göre ise “Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder”. Düzenleme gereğince, eksik olan bir dava şartı, belirli bir süre verilerek giderilebilecek ise, hakim tarafından eksikliğin giderilmesi için kesin süre verilmesi gerekir. Bu süre içinde dava şartı eksikliği tamamlanmaz ise dava, dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddedilmelidir.
Hukuk Muhakemeleri Kanununun 120. maddesinde gider avansı düzenlenmiştir.
Buna göre “Davacı, yargılama harçları ile her yıl Adalet Bakanlığınca çıkarılacak gider avansı tarifesinde belirlenecek olan tutarı, dava açarken mahkeme veznesine yatırmak zorundadır. Avansın yeterli olmadığının dava sırasında anlaşılması hâlinde, mahkemece, bu eksikliğin tamamlanması için davacıya iki haftalık kesin süre verilir”.
30.09.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Gider Avansı Tarifesinin 1. maddesinde tarifenin amacının dava açılırken mahkeme veznesine yatırılacak olan gider avansının miktarı ile avansın ödenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemek olduğu açıklanmıştır.
Bölge Adliye Ve Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Cumhuriyet Başsavcılıkları İdarî ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğinin davaların birleştirilmesi ve ayrılmasında yapılacak işlemler başlıklı 219. maddesi; (1) Birleştirilmelerine karar verilmiş olan davaların esas kayıtlarında bu durum belirtilir. Başka bir dava ile birleştirilmesine karar verilen davanın karar numarası birleştirme kararına yazılır ve bu durum mahkemece verilen son kararda gösterilir.
(2) Bir davada ayırma kararı verilirse ayrılan dava veya davalar o mahkemenin esasına ayrıca kaydedilir ve eski kayıt ile yeni kayıt birbiriyle ilişkilendirilir. İlk kayıt o dosyada kalan kısma münhasır olur. Ayrılan davanın dosyası ilk dosyada bu kısımlara ait yazıların tamamının onaylı suretleri konularak yeniden oluşturulur. Ayrılan davalar bakımından daha önce tek karar ve ilâm harcı alınmış ise her biri için ayrıca harç alınır; daha önce alınan harç ayrılmış davaları da kapsıyorsa yeniden harç alınmaz. Ayrılıp yeni esas numarası alan her dava için başvuru harcı alınır.
(3) Ayırma işlemleri için yapılan masraflar ile ayrılan dosyanın duruşma gününün tebliği için gerekli olan masraf ana dosyanın gider avansından karşılanır. Gerektiğinde gider avansı tamamlattırılır.” hükmünü içermektedir.
Somut olaya gelince; ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2016/300 Esas sayılı dosyasında, davacı ... Tüzel Kişiliği tarafından birden fazla kişi aleyhine gösterilen dava değeri üzerinden peşin harç ile alınması gereken gider avansını da yatırarak tapu iptali ve tescil istemli dava açılmıştır. Mahkemece 12.05.2016 tarihli tensip tutanağı ile davalılar ... ile ... hakkında açılan davanın tefriki ile başka bir esasa kaydına karar verilmiştir. 18.05.2016 tarihli tensip tutanağı ile davacı vekiline, toplam 150,00TL gider avansı, 85.40 peşin harç ile 27,70 başvuru harcını yatırması için iki haftalık kesin süre verilmiş bu süre içinde eksiklik giderilmediği takdirde davanın HMK"nin 115/2 maddesi gereği dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddedileceği ihtaratını içeren muhtıra çıkarılmış, gider avansı ile harçların süresi içinde yatırılmadığı gerekçesiyle mahkemece dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmiş ise de, varılan sonuç dosya kapsamına uygun değildir. Belirtmek gerekir ki, keşif yapılarak taşınmazın harca esas değeri henüz tespit edilmemiştir. Ayrıca, ana dosyada yatırılan harç ve gider avansı da dikkate alınmaksızın karar verilmiştir. Bu şekilde eksik incelemeye dayanılarak, HMK’nın 30. maddesinde düzenlenen usul ekonomisi ilkesini ihlal edecek mahiyette karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 23.02.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.