Bölge Adliye
Mahkemesi : Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi


Dava, hizmet tespitine istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen kararın temyizen incelenmesi davalı vekilince istenilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Davacı, davacı ... Apartmanında kapıcı olarak çalışmaktayken ... Apartmanı için yıkım kararı alınmış olduğu, davacı Ağustos ayı 2014 tarihi içerisinde kapıcılıktan ayrıldığı, 05.09.2014 tarihinde ... Apartmanının yıkım işini alan davalı ... Özel Sağlık Hizmetleri İnş. Turz. Tic. ve San. Ltd. Şirketi davacıyı bekçi olarak işe aldığı, mesaisinin haftanın yedi günü olmak üzere sabah 07:00 ve akşam 19:00"a kadar öğle tatili olmadan çalıştığı, davacı 13.01.2015 tarihinde kalp krizi geçirdiği Mersin Devlet Hastanesinde Anjio olduğu bu tarihte sigorta girişinin hiç yapılmadığının, 15.05.2015 tarihinde maaşları ve sosyal hakları ödenmediğinden dolayı iş yerinden ayrıldığı, fazla çalışma ücretlerinin ve diğer sosyal haklarının hiç birini alamadığını, bu nedenlerle davacının davalı işyerinde çalıştığı ve sigortalı gösterilmediği günler için sigortalılığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir
II-CEVAP:
Davalı işveren vekili cevap dilekçesinde, davacının çalıştığını iddia ettiği dönemde ortada bir işyerinin olmadığını, binanın yıkıldığını, davacının, davalı şirket ile hiç bir ilgisinin olmadığını, davacının ... apartmanının önceki çalışanı olduğu, yıkılmış binada bekçilik yapmasının söz konusu olmadığını beyan ederek açılan davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
“1-HÜKÜM: Gerekçesi Yukarıda Açıklandığı Üzere;
1-Davanın KABULÜNE, davacının 05/09/2014-29/05/2015 tarihleri arasında davalı şirkette kesintisiz ve asgari ücretle çalıştığının tespitine,” dair hüküm kurulmuştur.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacı istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, vergide kayıtlı olduğu sürelerde hizmetinin tespiti gerektiğini belirterek kararın istinaf incelemesi ile kaldırılmasını, davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Hüküm:
1- Davalı ile fer"i müdahil Kurumun istinaf başvurularının Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 353"üncü maddesinin 1"inci fıkrasının b bendinin 1"inci alt bendi uyarınca AYRI AYRI ESASTAN REDDİNE,” dair karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı fer’i müdahil ve işveren vekili İstinaf mahkeesince verilen kararın eksik araştırma olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
İnceleme konusu davada, davacı, davalı işverene ait iş yerinde 05.09.2014-15.05.2015 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı sigortalı olarak çalıştığını belirterek hizmetinin tespitini istemiş, Mahkemece; davanın kabulüne karar verilmiştir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu"nun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanun"un 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, "sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez." Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re"sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Bu tür davalarda mahkemece yapılacak iş, davacıyla ilgili varsa tüm belge ve kayıtlar işverenden istenilmeli, çalışmanın gerçekleştiği ileri sürülen işyerinin Kurum nezdinde bulunan dosyası, işverence hazırlanması gerekli ücret ödeme bordroları, puantaj kayıtları ve diğer kayıtlar getirtilmeli, dönemsel sigorta primleri bordrosuyla veya aylık prim ve hizmet belgesiyle bildirimleri yapılan sigortalılar tanık sıfatıyla dinlenilmeli, Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, aynı çevrede faaliyet yürüten ve davacının çalışmasını bilebilecek durumda olan tarafsız nitelikte başka işverenler ve bordrolu çalışanlar yöntemince saptanarak tanık sıfatıyla dinlenilmeli, işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının varlığı araştırılarak celbedilmeli ve işçilik hakları davasında dinlenen tanıkların anlatımları ile bu dosyada bilgi ve görgüsüne başvurulan tanıkların anlatımları karşılaştırılmalı, varsa çelişki giderilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, işin mevsimlik olduğu anlaşılırsa dönemleri belirlenmeli, bu dönemde davacı ile işveren arasındaki sözleşmenin askıda olduğu ve mevsimlik dönemlerde hak düşürücü sürenin işlemeyeceği gözönünde bulundurulmalı; böylelikle; çalışmanın varlığı, başlangıç ve bitiş tarihleri, mevsimlik mi, sürekli mi olduğu, yapılan işin kapsam ve niteliği de nazara alındığında kısmi çalışma mümkün olduğundan kısmi ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılmalıdır.
1-Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, öncelikle, davacının 15.05.2015 tarihine kadar çalıştığının tespitini talep etmesi karşısında, 29.05.2015 tarihine kadar tespit kararı verilerek, talebin aşıldığına dikkat edilmeksizin hüküm kurulması yerinde görülmemiştir.
2-01.01.2015 tarihi sonrası (15.05.2015 tarihine kadar) için verilen tespit kararı yerinde görülmüş ise de; bu tarih öncesi yönünden yapılan araştırma yetersiz olup, söz konusu dönem yönünden daha detaylı araştırma yapılmalı, bu kapsamda, işyerine komşu işyeri tanıkları tespit edilip (çalışma kayıtları getirtilerek) komşu işveren kayıtları da ikmal edilmek suretiyle tanıkların beyanlarına başvurularak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı şirkete iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 17.09.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.