21. Hukuk Dairesi 2014/1009 E. , 2015/1184 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davacı ve davalılardan Kurum ile K.....Tekstil Konferksiyon Sanayi Ve Tic. A.Ş. vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının Nisan/2007-Haziran/2011 tarihleri arası eksik bildirilen sürelerin tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, yazılı olduğu şekilde istemin kısmen kabulüne karar verilmiş ise de, bu sonuca eksik araştırma sonucu varılmıştır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddeleri gereği bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir. Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır.Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilmeyen sigortalılar, çalışmalarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse bu çalışmaların Kurumca dikkate alınacağı belirtilmiştir. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı, kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli, daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu, niteliği, başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Öte yandan HMK 26. (HUMK. nun 74) maddesi gereğince hakim, kural olarak iki tarafın iddia ve savunmaları ile bağlı olup talepten fazlasına hüküm veremez.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacı dava dilekçesinde 1998-1/11/2011 tarihleri arasında kesintisiz olarak davalı K...Tekstil AŞ"de çalıştığını beyan ettiği, davacı adına uyuşmazlık konusu olan Nisan/2007-26/11/2011 tarihleri arası dönemde dava dışı 5 farklı
işyerinden kısmi bildirim yapıldığı ve bu işyerlerinden birinin Afyonkarahisar ilinde olduğu, talep edilen dönemde davalı K.... Tekstil AŞ tarafından bildirim yapılmadığı, davacı adına 07/07/2011 tarihli işe giriş bildirgesinin internet üzerinden davalı K... Tekstil AŞ tarafından Kurumu verildiği, 07/07/2011-26/11/2011 tarihleri arasıda davalı Kimo Tekstil AŞ tarafından Kuruma kısmi bildirim yapıldığı, davacı tarafından gösterilen tanıkların fiili çalışmayı doğruladıkları ancak bazı tanıkların davalı işverenle aralarında dava bulunduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davacı 1998-01/11/2011 tarihleri arası K....Tekstil AŞ"de kesintisiz çalıştığını belirterek, Nisan/2007-Haziran/2011 tarihleri arası eksik bildirilen sürelerin tespiti talep ettiği, talep edilen bu dönemde davalı tarafından herhangi bir bildirim yapılmadığı ancak bu dönemde dava dışı 5 farklı işyerinden bildirim yapıldığı halde bildirim yapılan bu işyerleri ile davalı K..... Tekstil AŞ" arasında fiili veya hukuki bağlantı bulunup bulunmadığının araştırılmadığı, dönem bordrolarının getirtilmediği, dinlenen tanıklar davacının çalıştığını belirtmişler ise de, tanıkların bordrolu olup olmadıklarının anlaşılamadığı, dolayısıyla tüm bu hususlar dikkate alınmadan yazılı şekilde sonuca gidilmesi hatalı olmuştur.
Yapılacak iş;
1-) Öncelikle uyuşmazlık konusu olan Nisan/2007-Haziran/2011 tarihleri arası dönemde davacı adına bildirim yapılan işyerleri ile davalı K....tekstil AŞ arasında fiili veya hukuki bağlantı bulunup bulunmadığını araştırmak,
2-) Yine uyuşmazlık konusu olan Nisan/2007-Haziran/2011 tarihleri arası dönemi kapsayacak şekilde K....ekstil AŞ tarafından verilen dönem bordrolarını Kurumdan istemek, bordro tanıklarını resen tespit edip dinlemek, gerekirse Kurum, vergi dairesi, belediye ve emniyet müdürlüğü gibi kamu kurumları aracılığıyla tespit edilecek komşu işyerlerinin işverenleri veya bu işverenlerin resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlarının beyanlarına başvurmak, komşu işyeri tanıklarının çalışma süresini tereddütsüz belirlemek amacıyla gerek görüldüğü takdirde hizmet döküm cetvellerini getirtmek, ayrıca gerek görüldüğü takdirde uyuşmazlık konusu dönemde davacı adına bildirim yapılan işyerlerinin dönem bordrolarını getirtip bordro tanıklarını tespit ederek beyanlarına başvurmak ve davanın nitelikçe kamu düzenini ilgilendirdiği göz önünde bulundurulup araştırma genişletilerek tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Kabule görede davacı Nisan/2007-Haziran/2011 tarihleri arası dönemdeki eksik sürelerin tespitini talep ettiği halde, taleple bağlı kalınmayıp 07/07/2011-26/11/2011 tarihleri arası döneme hükmedilmeside hatalı olmuştur.
O halde tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacı ve davalılardan kurum ile K... Tekstil Konf. San. Ve Tic. A.Ş."ne iadesine
26/01/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.