BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2021/213 Esas 2022/472 Karar Sayılı İlamı
Esas No: 2021/213
Karar No: 2022/472
Karar Tarihi: 23.06.2022
BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 4. Asliye Ticaret Mahkemesi 2021/213 Esas 2022/472 Karar Sayılı İlamı
T.C.
İSTANBUL
4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/213 Esas
KARAR NO : 2022/472
DAVA : İtirazın İptali (Cezai şart alacağı)
DAVA TARİHİ : 17/03/2021
KARAR TARİHİ : 23/06/2022
Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili tarafından mahkememize verilen dava dilekçesinde özetle; Müvekkili ile davalı arasında 21-24 Kasım 2018 tarihleri arasında ...'de düzenlenen ... ilişkin sözleşme akdedildiğini, davalının sözleşme gereğince fuar katılımcılarından tahsil ettiği fuar katılım, stant, reklam ve sair hizmetlere ilişkin tahsil ettiği tutarın %50 sine tekabül eden kısmı müvekkiline ödemekle yükümlü olduğunu, müvekkili tarafından davalının 08/01/2019 tarihli hesap mutabakat mailine göre 31/12/2018 tarihinde ilgili sözleşmenin 9.1 ve 9.2 maddelerinden doğan alacak için 31/12/2018 tarih ve ... sayılı 5.886.703,17 TL, 31/12/2018 tarih ve ... sayılı 649.000,00 TL ve 31/12/2018 ve ... sayılı 88.500,00 TL olmak üzere toplam 6.624.203,17 TL fatura bedeli kesildiğini, davalı tarafından söz konusu faturaya süresi içinde itiraz edilmediğini, davalının 31/12/2018 tarihi itibarı ile yaptığı ödemeler takas-mahsup edildikten sonra bakiye 1.575.355,62 TL borcu olduğunu, davalının bu tutarı ödemekle yükümlü olduğunu, ödeme yapılmaması üzerine müvekkili tarafından ... 20. Noterliğinin ... tarih ve ... yevmiye sayılı ihtarnamesini göndererek 18/03/2019 tarihindeki güncel bakiye borcu olan 517.140,07 Tutarındaki bakiye muaccel borç, ilgili sözleşmenin 9.8 maddesi gereği fuar nedeniyle müvekkilinin hak ve alacağı olan 6.624.203,17 TL nin %1 üzerinden hesaplanan günlük cezai şart bedeline istinaden toplam 5.100.636,31 TL tutarındaki cezai şart ve ilgili sözleşmenin 13.1 maddesi gereği 500.000,00 Euro cezai şart bedeli talep ettiklerini, ilgili ihtarın muhataba 20/03/2019 tarihinde tebliğ edildiği, davalının verilen süre içinde ödeme yapmadığından temerrüde düştüğünü, davalının cezai şart bedelini ödememiş olmasına rağmen ve kendisi ile herhangi bir sözleşme olmaksızın 2020 yılında kendisi ile müvekkil fuar yapacakmış gibi TOBB a başvuruda bulunduğunu, bunun üzerine müvekkili tarafından davalıya yeni bir ihtarname çekerek marka hakkı ihlaline son verilmesini ve cezai şart bedelini ödemesi için ihtarname gönderdiğini, verilen kesin süre içinde cezai şartı ödemediğinden 2. Defa temerrüde düştüğünü, ödeme yapılmaması üzerine 500.000,00 Euro cezai şart bedelinin tahsili için ... 30 İcra Müdürlüğünün... sayılı dosyası ile takip başlattıklarını, davalının haksız itirazı üzerine takibin durduğunu, davalı tarafın itirazlarının haksız olduğunu beyan ederek TBK 212/2 ve TBK 117.maddeler ile ilgili sözleşmenin 9.1,9.2,9.8,13.1 baddeleri gereği kesin vade mahiyetindeki süre içinde fuardan elde edilen gelirden müvekkiline düşün hakkı süresinde ödemeyerek davalının temerrüde düştüğünü, TBK 179 ve 180 maddeleri gereği sözleşmenin 13.1 maddesinde kararlaştırılan 500.000,00 Euro cezai şart bedelinin tahsiline ilişkin ... 30.İcra Müdürlüğünün... esas sayılı dosyasına borcun esasına ve ferilerine yönelik yapılan tüm itirazın iptali ile takibin devamına, davalının ilgili sözleşmede öngörülen kesin vadi içinde ödemelerini yapmayarak temerrüde düştüğünü bildiğinden 2 defa gönderilen noter ihtarnamesi ile uyarıldığından 9.1 ve 9.2 maddeler gereği tahakkuk eden borçlarının bakiyesini düzensiz ve parça parça da olsa ödeyerek borcunun olduğunu ve 9.8 gereği kesin hesap sonrası ödeme yapması gerektiğini bildiği eylemi olarak ikrar ettiğinden İİK 67 gereği %20 den aşağı olmamak üzere icra inkar ve kötü niyet tazminatına mahkum edilmesine karar verilerek yargılama gideri ve vekalet ücretinin davalı üzerine bırakılmasını talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili Cevabında :
Davalı vekili mahkememize vermiş olduğu cevap dilekçesinde özetle; davacı tarafın dilekçesinde belirttiği fuarın 21-24 Kasım 2018 tarihinde sorunsuz bir şekilde gerçekleştiğini, ayrıca davacı yanın da kabul ve beyanında olduğu üzere sözleşme konusu yükümlülüklerin taraflarca yerine getirildiğini, bu nedenle taraflar arasında sözleşme konusu edimlere ilişkin herhangi bir borç alacak ilişkisi bulunmadığını, taraflar arasında yapılan sözleşmede çok açık bir şekilde cezai şart maddesinin işlerlik kazanabilmesinin sözleşme konusu edimlerin kısmen veya tamamen ifa edilmeme koşuluna bağlandığını, ancak dava konusu uyuşmazlıkta müvekkili şirketin sözleşmeden kaynaklanan tüm yükümlülüklerini davacının kabul ve beyanında da olduğu üzere yerine getirdiğini, davacı tarafın iş bu durumu kabul etmekle birlikte gecikme iddiasıyla iş bu davayı ikame ettiğini, ancak geç ifa ademi ifa olmadığını, ayrıca sözleşme uyarınca talep edilen cezai şartın sözleşmeye konulma amacının ...Organizasyonunun 21-24 Kasım 2018 tarihinde mücbir sebepler dışında taraflardan kaynaklı bir nedenle düzenlenmeme ihtimaline ilişkin olduğunu, söz konusu fuarın sorunsuz bir şekilde süresinde gerçekleşmiş olduğundan cezai şart talebi bu açıdan da haksız olduğunu beyan ederek davanın reddine, asıl alacağın %20 sinden az olmamak üzere davacının haksız takip tazminatına mahkum edilmesine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER;
İcra dosyası, taraflar arasında imzalanan sözleşme, ihtarnameler, bilirkişi raporu, tarafların dayandıkları ve dosya içeriğinde mevcut diğer deliller ile taraf açıklamaları.
GEREKÇE :
Dava, cezai şart alacağı istemine ilişkindir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 179. ve devamı maddelerinde düzenlenen cezai şart, sözleşmenin hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi halinde borçlunun belirli bir miktar para ödeme taahhüdüdür. Anılan maddenin 1. fıkrasında seçimlik şart, 2. fıkrasında ise ifaya eklenen şart düzenlenmiştir. Seçimlik şartın düzenlendiği Borçlar Kanunu'nun 179. maddesinin 1. fıkrasında "Bir sözleşmenin hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi durumu için bir cezai şart kararlaştırılmışsa, aksi sözleşmeden anlaşılmadıkça alacaklı, ya borcun ya da cezanın ifasını isteyebilir." hükmü mevcut olup, madde metninden de açıkça anlaşıldığı üzere sözleşme hiç ya da gereği gibi yerine getirilmediği takdirde aksine kararlaştırma yoksa alacaklı ya edimin ifasını ya da cezai şartın ödenmesini isteyebilir. İkisini bir arada talep etmesi mümkün değildir.
Davacı taraf cezai şartın ifaya eklenen cezai şart olduğunu ve davalının sözleşmeye göre süresinde ödemede bulunmadığı böylelikle sözleşmeyi ihlal ettiğini ileri sürmüştür. Davalının sözleşme ile belirlenen tarihlerde ödeme yapmayarak sözleşmeyi bu yönüyle ihlal ettiği, fuarın yapıldığı ve gecikmeli de olsa ödemelerin yapıldığı uyuşmazlık konusu değildir.
Uyuşmazlık; taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 13.1 maddesinde kararlaştırılan cezai şartın ifaya eklenen cezai şart mı, seçimlik cezai şart mı olduğu noktasında toplanmaktadır.
Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 13.1. maddesinde “İTF, işbu sözleşmenin 11. maddesinde belirtilen durumlar dışında herhangi bir sebepten dolayı kendisine yüklenen edimleri kısmen veya tamamen ifa edemezse veya etmezse, yahut söz konusu fuarı gerçekleştirmekten vazgeçerse veya herhangi bir hukuki veya özel bir sebepten dolayı fuarın gerçekleşme şart ve imkanlarını oluşturamazsa, ...’a başkaca hiçbir ihbar ve ihtara gerek kalmaksızın nakden ve defaten 500.000,00 Euro(beşyüzbinavro) Cezai şart bedelini, talep tarihinden itibaren 3 gün süre içinde ödeyeceğini, bu tutarın fahiş ve abartılı olmadığını, sözleşmenin sair hükümlerinde ayrıca öngörülen cezai şart tutarlarının da bu maddede öngörülen cezai şart ile birlikte istenebileceğini, sözleşmenin diğer hükümlerinde özel bir cezai şart öngörülmemiş ise cezai şarta atıf yapan her hükmün bu maddede öngörülen cezai şart olduğunu, ödemediği her gün için ayrıca günlük cezai ŞART bedelinin %1’i oranında gecikme tazminatı ödemeye gayri kabili rücu olarak kabul, beyan ve taahhüt etmektedir.” hükmüne yer verilmiştir.
Davalı taraf savunmasında cezai şartın ekonomik olarak mahvına sebep olacağı savunmasında bulunduğundan bu yönden bilirkişi incelemesi yapılmış ve alınan raporda cezai şartın davalının ekonomik olarak mahvına sebep olmayacağı tespitine yer verilmiştir. Mahkememizce cezai şartın seçimlik ceza olduğu kabul edilmiş ise de kanun yollarında farklı bir sonuca ulaşılma ihtimali ve tahkikatın eksiksiz yapılması amacıyla dava doğrudan reddedilmeyerek bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 13.1 maddesinde yer verilen "yahut söz konusu fuarı gerçekleştirmekten vazgeçerse veya herhangi bir hukuki veya özel bir sebepten dolayı fuarın gerçekleşme şart ve imkanlarını oluşturamazsa, ...’a başkaca hiçbir ihbar ve ihtara gerek kalmaksızın nakden ve defaten 500.000,00 Euro(beşyüzbinavro) Cezai şart bedelini," ifadelerinden kararlaştırılan cezai şartın seçimlik ceza olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu ifadelerden açıkça fuarın gerçekleşme şart ve imkanlarının ortadan kalkması halinde cezai şart ödeneceği belirtilmiştir. Maddede cezai şartı yanında ayrıca aynen ifanında istenebileceğine bir ifade de yer almamaktadır.
13.1 maddesinin başlangıcında "işbu sözleşmenin 11. maddesinde belirtilen durumlar dışında herhangi bir sebepten dolayı kendisine yüklenen edimleri kısmen veya tamamen ifa edemezse veya etmezse, yahut" cümlesine yer verilmiş ve davacıda bu ifadeye dayanarak cezai şartın ifaya eklenen cezai şart olduğunu ileri sürmüştür. Sözleşmenin anılan maddesinin devamı ve madde bir bütün olarak değerlendirildiğin de ifa ile birlekte cezai şartın da istenebileceğine dair bir açıklık bulunmamakla bunun ifaya eklenen cezai şart olmadığı anlaşılmıştır. Davacının dayandığı ceza hükmü davalının sözleşmeye uymaması veya vazgeçmesi halinde 500.000,00 Euro(beşyüzbinavro) ödeneceği hükmü olup bu ceza koşulu uymama yönünden seçimlik ceza, vazgeçme yönünden dönme cezası niteliğindedir. Davalı ödemelerini süresinde yapmadığından sözleşme uyarınca dayandığı ceza hükmü uymama hali için kararlaştırılan seçimlik ceza niteliğindedir.
Sözleşmenin 13.1 maddesinde kararlaştırılan cezai şartın seçimlik ceza olması, TBK md.179/1 uyarınca sözleşme hiç ya da gereği gibi yerine getirilmediği takdirde aksine kararlaştırma yoksa alacaklı ya edimin ifasını ya da cezai şartın ödenmesini isteyebilecek olması, somut olayda süresinden sonrada olsa ödemelerin ve fuarın (edimin) yapılmış olması nedenleriyle artık seçimlik cezai şart talep edilemeyeceğinden davanın reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM Yukarıda gerekçesi açıklandığı üzere;
1-)Davanın Reddine,
2-)Davacı tarafından yatırılan 41.938,77 TL Peşin harçtan 80,70 TL karar ve ilam harcının mahsubu ile 41.858,07 TL harcın karar kesinleştiğinde talep halinde davacı tarafa iadesine,
3-) Arabuluculuk ücreti olan 1.320,00 TL nin davacıdan alınarak HAZİNEYE İRAD KAYDINA,
4-)Davalı vekilleri lehine 123.425,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine,
5-)Davalı tarafça yatırılan 8,50 TL Yargılama bedelinin davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine;
6-)Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı taraf üzerinde bırakılmasına,
7-)Taraflarca yatırılan ve artan gider avansının karar kesinleştiğinde bakiye kısmının yatıran tarafa iadesine,
Dair, .taraf vekillerinin yüzüne karşı verilen karara karşı, gerekçeli kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde mahkememize veya başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesine verilecek istinaf dilekçesi ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 23/06/2022
Başkan
(e-imza)
Üye
(e-imza)
Üye
(e-imza)
Katip
(e-imza)
