Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 2003/5432 Esas 2004/2399 Karar Sayılı İlamı

15. Hukuk Dairesi
Esas No: 2003/5432
Karar No: 2004/2399
Karar Tarihi: 29.4.2004

Yargıtay 15. Hukuk Dairesi 2003/5432 Esas 2004/2399 Karar Sayılı İlamı

Özet:

Davalı, lisansüstü eğitim için yurtdışına gönderildi ancak mecburi hizmetini tamamlamadan görevinden ayrıldığı için davacı 87.644.268 USD ve 86.709.208 TL'nın tahsili için dava açtı. Mahkeme, davalının asıl alacak ve cezai şart tutarına dava tarihlerinden faiz yürüterek 11.036.986.794 TL tahsil kararı verdi. Ancak davaya konu olan sarf belgesiyle davalıya yurt dışında ABD doları cinsinden ödemeler yapıldığı ve taahhütnamede yabancı para ödemelerinin ilişkinin kesildiği tarihteki kur üzerinden karşılığının iade edileceğine dair bir kayıt yer almadığı belirlendi. Mahkeme, mahkeme kararının bozulması gerektiğine karar verdi ve aşağıdaki maddeleri içeren hukuk kanunlarına atıfta bulundu:
- 2004 S. İcra ve İflas Kanunu (Madde 58)
- 657 S. Devlet Memurları Kanunu (Ek Madde 34)
- 818 S. Borçlar Kanunu (Madde 161)

15. Hukuk Dairesi 2003/5432 E., 2004/2399 K.
15. Hukuk Dairesi 2003/5432 E., 2004/2399 K.

2004 S. İCRA VE İFLAS KANUNU [ Madde 58 ]

657 S. DEVLET MEMURLARI KANUNU [ Ek Madde 34 ]

818 S. BORÇLAR KANUNU [ Madde 161 ]

"İçtihat Metni"

Mahalli mahkemesinden verilen hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:

Davada, lisansüstü eğitim amacıyla yurtdışına gönderilen davalının mecburi hizmetini tamamlamadan görevinden ayrılması nedeniyle 87.644.268 USA Doları ve 86.709.208 TL.nın sarf tarihlerinden tahakkuk edecek faizleriyle tahsili istenilmiş, mahkemece, 11.036.986.794 TL.nin asıl alacak ve cezai şart tutarına dava tarihlerinden faiz yürütülmek suretiyle tahsil kararı verilmiştir.

Davalıya yurt dışında bulunduğu sürede ABD Doları cinsinden maaş v.s. ödemeler yapıldığı dosyada mevcut sarf belgesiyle sabittir. Sarf edilen meblağın iadesi taahhüt edildiğine göre gerek yabancı para cinsinden gerek Türk Lirası cinsinden olsun asıl olan ödemenin aynen iadesidir. Ayrıca taahhütnamede yabancı para ödemelerinin ilişiğin kesildiği tarihteki kur üzerinden karşılığının iade edileceğine dair bir kayıt yer almamıştır. Sarf edilen TL. karşılığının %50 fazlasıyla ödeneceği ifadesi yasal nedenledir (İİK. 58/3 md.). Tüm bu olgular gözetildiğinde mahkemece yapılması gereken iş, birbirini teyid eden 19.11.1999 hayale tarihli 1. rapor ile 3.6.2002 tarihli 4. rapordaki hesaplamalar dikkate alınarak, 41.269,22 ABD Doları ve 41.456.490 TL. asıl alacak tutarına sarf tarihlerinden yasal faiz uygulanarak (dövize TC Devlet Bankalarının ABD Dolan cinsinden 1 yıllık vadeli mevduata ödediği faiz) davacının faiz alacağı bilirkişiye hesaplattırıImak, ayrıca 657 sayılı Yasaya eklenen Ek 34. md. ile döviz cinsinden geri ödemelerde cezai şartın tümden kaldırıldığı da gözetilerek BK. 161/son maddesi uyarınca %50 cezai şart tutan 20.634.61 dolardan tenkis oranının takdir ve tayini ile asıl alacak (döviz ve TL. kısmına) ve ceza tutarına dava tarihinden ayrıca faiz uygulanmak suretiyle, dövizin fiili ödeme tarihindeki kur karşılığın tahsiline hüküm kurmaktan ibarettir. Bilirkişi raporuna bağlı kalınarak yazılı şekilde verilen kararın bozulması gerekir.

Sonuç : Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle kararın davacı yararına (BOZULMASINA), ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine, 29.4.2004 gününde oybirliğiyle karar verildi.