9. Hukuk Dairesi 2016/1764 E. , 2016/22698 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA :Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve yasal sonuçlarına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkilinin davalı işyerinde 14/11/2011 tarihinden 07/05/2013 tarihine kadar çalıştığını, ... Sendikası"na üye olması nedeniyle iş akdine sendikal nedenle son verildiğini, müvekkilinin iş akdinin feshine ilişkin olarak işe iade ve sendikal tazminatları için ... İş Mahkemesinin 2013/159 Esas ve 2013/319 Karar sayılı dosyası ile davanın açıldığını, ve müvekkilinin işe iade ve sendikal tazminatlarına hükmedildiğini, ... İş Mahkemesi"nin kararının Yargıtay tarafından onandıktan sonra yasal süresi içerisinde müvekkilinin işe başlatılması için davalı işyerine başvuruda bulunulduğunu, davalı tarafından müvekkilinin 08/08/2014 tarihinde yeniden işe başlatıldığını ancak sendikaya üye olması ve sendikal faaliyetlerin devam etmesi ile daha önce kazanılmış bir davanın söz konusu olması nedeniyle müvekkiline baskı yapıldığını, davacının işinin tüm sorumluluklarını eksiksiz yerine getirdiğini ancak iş sözleşmesine 09/09/2014 tarihinde son verildiğini ancak müvekkilinin iş akdinin asıl nedeninin sendikaya üye olduğunu beyan ederek haksız dayanaksız yapılan feshin iptali ile müvekkilinin işe iadesini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, davacının iş yerinde huzursuzluk çıkarmaya ve kuralları ihlal etmeye başladığını, davacının iş akdinin sendikal sebeple feshedildiği iddiası hem asılsız olduğunu, hem de hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, müvekkil şirkette sendikalı çalışanın sadece davacı olmadığını, ilgili kurumlardan bu bilgiler celp edildiğinde pek çok sendikalı çalışanlarının olduğunu görüleceğini, müvekkili olduğu şirketin davacının işe iade kararı doğrultusunda iş başı yapma talebinde bulunduğunda davacının sendikalı olduğunu zaten bildiğini, kendisine sendikalı olmama gibi bir şart koşulmadığını, buna rağmen davacıyı önce işe alıp, sonra sendikal sebeple iş akdini feshetmesi hem gerçek dışı olduğunu, hem de hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, davacının bobin masura kesme bölümünde çalışırken sigara içmeye başladığını ve ustabaşı ...’ın uyarasını da dikkate almayarak bobin masura kesme bölümünde sigara içmeye devam ettiğini, bobin masura kesme bölümü yanıcı ve parlayıcı malzemelerin bulunduğu bir bölüm olduğu için yangın riski ve buna bağlı olarak cana ve mala zarar gelme riskinin çok yüksek olduğunu, davacının sigara içme ısrarı ustabaşı ve işveren vekili tarafından tutanak altına alındığını, davacıdan savunma istendiğini ancak davacı savunma istemi yazısını almakta imtina ettiğini ve savunma vermediğini, işyerini ve iş güvenliğini tehlikeye düşüren davacının iş sözleşmesinin 4857 s.lı K.nun 25/II maddesi gereğince feshedildiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece iş sözleşmesinin geçerli nedenle feshedildiğinin ispat külfetinin davalı işveren üzerinde olduğu, davacının işyerinde sigara içilmemesi gereken yerde sigara içerek işyeri güvenliğini tehlikeye soktuğu iddiası karşısında davacı ve davalı tanık ...’in beyanlarından anlaşıldığı üzere işyerinde sigara içilmeyen alanların belirli olmadığı gibi işyeri içindeki uygulamaya göre eylemi yapan işçinin öncelikle uyarıldığının anlaşıldığı, davacı işçinin bu hususta feshe konu eylemi yaptığına ilişkin tek davalı tanığının beyanına itibar edilemeyeceği, davalının geçerli nedenle iş akdinin sonlandırıldığı iddiasının ispat edilemediği, davacı tanıklarının beyanlarından işveren temsilcileri tarafından işçilerin sendikaya üyeliklerinin istenmediği, sendikal faaliyette bulunanların tespit edilerek ilk etapta işten çıkartıldığı, diğerlerinin sendikadan istifası için toplantı ve konuşmalar yapıldığı ayrıca davacının sendika üyesi olmayan işçiler ile eşit haklara sahip olmadığı, iş yerinde baskılara maruz kaldığı, feshin sendikal nedene dayandığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
4857 sayılı İş Kanunu"nun 20/2 maddesi uyarınca “feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir”. İşveren ispat yükünü yerine getirirken, öncelikle feshin biçimsel koşullarına uyduğunu, daha sonra, içerik yönünden fesih nedenlerinin geçerli (veya haklı) olduğunu kanıtlayacaktır. Dairemizin kararlılık kazanan uygulaması bu yöndedir. (04.04.2008 gün ve 2007/29752 Esas, 2008/7448 Karar sayılı ilamımız).
İşçi fesihte sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı iddiasında bulunacaktır. İspat yükü ise işverendedir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia etmesi durumunda, bu iddiasını ispatla yükümlüdür (m. 20/f.2). 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 25/6 maddesi uyarınca da “İş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiği iddiası ile açılacak davada, feshin nedenini ispat yükümlülüğü işverene aittir. Feshin işverenin ileri sürdüğü nedene dayanmadığını iddia eden işçi, feshin sendikal nedene dayandığını ispatla yükümlüdür”.
İşçinin feshin başka bir sebebe dayandığını iddia etmesi ve bunu ispatlaması, işverenin geçerli fesihle ispat yükünü ortadan kaldırmaz. (Dairemizin 01.12.2008 gün ve 2008/6294 Esas, 2008/32601 Karar sayılı ilamı).
Somut uyuşmazlıkta davacının iş sözleşmesi işyerinde sözlü uyarıya rağmen sigara içmeyi sürdürdüğü, bu nedenle iş güvenliğini tehlikeye düşürdüğü gerekçesiyle haklı nedenle feshedilmiştir. Dinlenen taraf tanık beyanları dikkate alındığında sigara içtiği halde iş sözleşmeleri feshedilmeyen işçilerin bulunduğu, davacının ilk sigara içme eylemi üzerine iş sözleşmesinin feshedildiği, feshin geçerli nedene dayanmadığı anlaşıldığından feshin geçersizliğine karar verilmesi yerindedir.
Öncelikle kabule göre davacı iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğini iddia etmiş, mahkemece de feshin sendikal nedene dayandığı kabul edilerek davacının işe başvuru ve başlatılmama şartına bağlı olarak 1 yıllık ücret tutarında tazminata hükmedilmiştir. Öncelikle fesih tarihi itibariyle 6356 sayılı Kanun yürürlükte olup, Kanun’un 25/5. maddesine göre feshin sendikal nedene dayandığı kabul ediliyorsa tazminat işçinin işe başvurusu, işe başlatılıp başlatılmama şartına bağlı olmaksızın belirlenmelidir. Bu açıdan mahkemece yazılı şekilde karar verilmesi kanuna aykırıdır.
Diğer taraftan dosya içeriğine göre feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı uyuşmazlık konusudur.
Davacı sendikaya 06.05.2013 tarihinde üye olmuştur, üye olmasını müteakip iş sözleşmesi 07.05.2013 tarihinde feshedilmiş, açtığı işe iade davası sonucunda iş sözleşmesinin sendikal nedene dayandığı kabul edilmiş ardından işe başvurusu sonucunda 07.08.2014 tarihinde işe başlatılmıştır. Davacı işe başlatıldıktan yaklaşık 1 ay sonra ilk fıkrada yer alan gerekçeyle iş sözleşmesi feshedilmiştir. Davacı dava dilekçesinde iş sözleşmesinin sendikaya üye olması nedeniyle feshin sendikal nedene dayandığını iddia ederek bu davayı açmıştır. Yargılama sırasında davacının üyesi olduğu sendikaya yazı yazılmış gelen cevapta davacının 16.04.2014 tarihinde işkolu değişikliğinden dolayı üyeliğinin düştüğü bildirilmiştir. Bu yazı cevabı dikkate alındığında davacının fesih tarihinde sendika üyesi olmadığı görülmektedir. Yine davacı ile birlikte 2013 yılında iş sözleşmesi sendikal nedenle feshedilen işçilerin işe iade davası açtıkları ve iş sözleşmelerinin sendikal nedenle feshedildiğine karar verildiği, bu işçilerin de işe iade edildikleri, davacı ve tanığı ... dışında bu işçilerin halen çalışmaya devam ettikleri anlaşılmaktadır. Dosyadaki bu bilgi ve belgeler karşısında davacının iş sözleşmesinin sendikal nedenle feshedildiğinin kabulü hatalı değerlendirmeye dayanmaktadır.
4857 sayılı İş Yasasının 20/3 maddesi uyarınca Dairemizce aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM:
Yukarda açıklanan gerekçe ile;
1. Mahkemenin kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. Feshin GEÇERSİZLİĞİNE ve davacının İŞE İADESİNE,
3. Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işverence süresi içinde işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi, fesih nedeni dikkate alınarak takdiren davacının 4 aylık brüt ücreti tutarında BELİRLENMESİNE,
4. Davacı işçinin işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalıdan tahsilinin GEREKTİĞİNE,
5. Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6. Davacının yaptığı 180,00. TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7. Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre belirlenen 1.800,00 TL ücreti vekaletin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
8. Peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine,
Kesin olarak oybirliği ile 22.12.2016 günü karar verildi.