BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 17. Asliye Ticaret Mahkemesi 2018/32 Esas 2022/429 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
17. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
(DENİZCİLİK İHTİSAS MAHKEMESİ SIFATIYLA)

ESAS NO : 2018/32
KARAR NO : 2022/429

DAVA : İtirazın İptali (Gemi Ve Yük Alacaklılığından Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 24/09/2016
KARAR TARİHİ : 28/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Gemi Ve Yük Alacaklılığından Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Dava dışı ...A.Ş tarafından ... tanıtıcı numaralı konteynerin çekilmemesinden kaynaklı olarak müvekkil şirketten demoraj alacağı talep edildiği, yapılan yargılama sonucunda ... 17. Asliye Ticaret Mahkemesinin ... E. Ve ... K. Sayılı ilamı ile davanın kabulüne karar verildiği, dava dışı ... A.Ş tarafından bu ilam ... 26. İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı dosyası ile; icra takibe konulduğu, müvekkil firma tarafından dosyaya 9.911,40 USD+7644,42 TL karşılığı olmak üzere toplam 25.500,00 TL ödeme yapıldığı, ancak sözkonusu yükün taşıtanı müvekkil şirket olsa da yük sahibi ... A.Ş.olduğu, yargılama esnasında ... A.Ş. ye gerekli ihbarlar yapıldığ, icra dosyasına yapılan ödeme ile rücu talebi yapıldığı, .... 35. İcra müdürlüğü'nün ...Esas sayılı dosyasından ilamsız icra takibine konulduğu, ancak borçlu şirket tarafından borca itiraz edilerek, takibin durmasına sebebiyet verdiği, bu nedenlerle itirazın iptali ile takibin devamına, %20'den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; TTK'nun 171.maddesi gereğince sürestarya parasının borçlusu taşıtan olup, müvekkil şirketin yükün sahibi olması bu sorumluluğu ortadan kaldırmayacağı, el koyma kararı gereğince söz konusu emtianın teslim alınması hukuken mümkün olmadığı, bu nedenle meydana gelen zarardan müvekkil şirketin sorumlu tutulmasının mümkün olmadığı, ... Sulh Ceza Mahkemesi'nce verilen el koyma kararı konteynerin teslimine engel olmadığı, davacı tarafça bu hususa ilişkin hiçbir başvuruda bulunulmadığı, kabul anlamına gelmemekle birlikte davacı tarafın sebebiyet verdiği zarar kalemleri olan yargılama giderleri ve vekalet ücretinin müvekkil şirketten talep edilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu, rücu alacakları yargılamayı gerektiren alacaklar olduğundan, şartları oluşmayan icra inkar tazminatı talebinin reddi gerektiği, davanın hazineye ihbarını talep etmiştir.
... 8. Asliye Ticaret Mahkemesinin 05/04/2017 tarihli ... Esas ve ...K.sayılı dosyası mahkememize görevsizlikle gelmiş olup, yukarıdaki esas numarasını almıştır.
... 35. İcra Müdürlüğü'nün ...Esas sayılı icra takip dosyasının incelenmesinde; davacı alacaklı tarafından davalı borçlu aleyhine 22/04/2016 tarihinde icra takibine başlandığı, ödeme emrinin davalı borçluya 06/05/2016 tarihinde tebliğ edildiği, davalı borçlunun 06/05/2016 tarihli borca itiraz dilekçesi ile takibin durduğu ve eldeki davanın da 24/09/2016 tarihinde İİK 67 maddesi gereğince yasal 1 yıllık sürede açıldığı anlaşılmıştır.
03/10/2019 havale tarihli bilirkişi raporunda özetle; Derdest dava ile ilgili olarak Hukuki değerlendirme mahkemeye ait olmak üzere taraflar arasındaki uyuşmazlığın genel hükümler bağlamında ele alınması ve bu bağlamda maliki olduğu yükü teslim almamış olmakla davalının alacaklı temerrüdüne düştüğünü ve yükün teslim alınmamasında kusurundan bahsedilemeyeceğini, dava konusu ücret sebebiyle sorumluluğunun bulunmadığını beyan etmişlerdir.
18/04/2022 havale tarihli ek bilirkişi raporunda özetle; Tarafların, özellikle davacının işbu itiraz dilekçesinde ileri sürüdüğü hususların 03.10.2019 tarihinde teslim edilen kök raporlarında irdelendiğini ve özetle davalının navlun sözleşmesinin tarafı olmadığını, bu sebeple taraflar arasındaki ilişkinin genel hükümlere ve bu bağlamda 818 sayılı BK m. 90 (6098 sayılı TBK m. 106) kapsamında alacaklının temerrüdü hükümlerine göre değerlendirilmesi gerektiğini, bu kapsamda davalı açısından alacaklısı olduğu edimin kendisine sunulmamış olması sebebiyle yükü teslim almamakta kusurundan bahsedilemeyeceğini, bu sebeple netice itibariyle davaya konu konteyner demurajından sorumluluğundan da bahsedilemeyeceği kanaatine varıldığını, bu yöndeki tespit ve değerlendirmelerinde değişiklik yapmayı gerektirir yeni bir bilgi ve belgenin dosyada mevcut olmaması karşısında, kök rapordaki kanaatlerinin aynen devam ettiğini beyan etmişlerdir.
Mahkememize ait 2014/537 Esas sayılı dosya ile yine mahkememize ait 2014/1328 Esas sayılı dosyaların incelenmek üzere dosya arasına alındığı anlaşılmıştır. 2014/1328 Esas sayılı dosya incelenmesinde; dava dışı ... AŞ tarafından eldeki dosya davalısı Vodafone aleyhine sürastarya alacağının tahsili talebi için dava açıldığı, mahkemece pasif husumet ehliyeti yokluğu nedeni ile davanın reddine dair verilen kararın Yargıtay 11 Hukuk Dairesi'nin 06/03/2019 tarih 2017/5102 Esas ve 2019/1854 Karar sayılı ilamı ile onanmış olduğu anlaşılmıştır. Mahkememizin 2014/537 Esas sayılı dosya incelenmesinde; dava dışı ...AŞ tarafından eldeki dosya davacısı .... Ltd. Şti aleyhine demuraj alacağının tahsili talebi için dava açıldığı, mahkemece davanın kabulü ile 7.000 USD'nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesi uyarınca devlet bankalarının USD de ile açılmış 1 yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı üzerinden işleyecek faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine dair verilen kararın Yargıtay 11 Hukuk Dairesi'nin 21/04/2015 tarih 2015/984 Esas ve 2015/5606 Karar sayılı ilamı ile onanmış olduğu anlaşılmıştır. Eldeki davanın ise mahkememizin 2014/537 E. Ve 2014/299 K. Sayılı ilamı üzerine davacı tarafından Turkon firmasına yapılan ödemenin rücuen davalıdan tahsili istemine ilişkin olduğu anlaşılmıştır.
Dünya deniz ticareti ve hukukuna girmiş bulunan, konteyner demurajı özünde, konteyner işgaliye bedeli olmakla; konteyner üzerinde tasarruf hakkı bulunan kişi (Davacı), gönderilenin (alıcı) belli bir süre içinde konteyneri iade etmesini ister, çünkü konteyner başka taşımalarda kullanacaktır. Bu sebeple konteynerin gönderilen tarafından iadesi için genellikle belli serbest süreler ve bunun aşılması halinde aşamalı olarak yeni süreler kararlaştırılmakta, bu süreler için, artan oranlara göre ödemelerin yapılması istenmektedir. Söz konusu ücret dolu olarak gelen konteynerlerin gemiden tahliye edildiği gün ile içerisindeki eşyanın konteynerden boşaltılıp, taşıyanın deposuna iade edildiği güne kadar geçen süre, belirlenmiş gün sayısından fazla ise taşıyana ödenen bir ücrettir. Bu ödemelere de, gemilerin gecikmesi hâlinde ödenen "demuraj" teriminden türetilmiş olarak "konteyner demurajı" denilmektedir.
Konteyner demuraj taleplerinde, talep edenin, iddiasını somut delillere dayandırması gereken ve bu şekilde hukuki olarak eksik olarak değerlendirilebilecek yönlerini minimalize eden bir yaklaşım sergilemesi gerekir. Konteyner demuraj taleplerinde somutlaştırılması gereken yönler aşağıdadır:
Taşıma sözleşmesi: Taşıtan ile gönderilen arasında yapılması gereken ve navlun, demuraj gibi somut verilerin yer aldığı bir sözleşme olabileceği gibi konteyner taşımasının doğası gereği elektronik ortamda yapılan slot/konteyner tahsisi ile, hat işleticisi firmanın gemisine yükleme yapılabilmesi sağlanmaktadır. Bu durumlarda, Konteyner taşımalarında, Konşimento da taşıma sözleşmesi olarak Türk ve uluslararası hukuk (İngiliz hukuku) tarafından kabul edilmiştir. Konşimento, kıymetli evrak olarak addedilip, konşimento üzerinde kayıtlı kurallar, taşıma sözleşmesi ve malı talep eden gönderilen - alıcı için de sözleşme olarak değerlendirilir.
Demuraj birim bedeli ve demuraj hesaplama şekli: Konteyner demuraj birim bedeli ve demuraj sürelerinin nasıl hesaplanacağı ve tarifeler konşimento üzerinde kayıtlı olmalı veya gönderilenin ulaşabileceği bir web adresinde olduğunun bildirilmiş olması gereklidir. Çünkü, borçlandırılan tarafın, demuraj ile ilgili yaptırımları bilmesi gerekir.
Varış ihbarı: Taşıyan veya taşıtan taraf konteynerin teslim limanına varış zamanını ve/veya vardığında gönderilene varış ihbarı göndermek zorundadır. Konteyner demuraj tarifesinin, konşimentoda kayıtlı olmaması halinde, vanş ihbarında bu tarifenin yer alması veya gönderilenin, konteyneri zamanında boşaltıp iade etmemesi sebebi ile demuraj ödeyeceği belirtilmesi halinde, gönderilenin demuraj ödemesi konusunda ihbar edildiği sonucuna ulaşılabilir.
Dava dosyası içerisinde bulunan ... nolu konişmento içeriğinden gönderilenin davacı, taşıyanın dava dışı ... firması olduğu, davaya konu konteynerlerin ... ve ... nolu konteynerler olduğu, konteynerlerin içeriğinin yükleten beyanı ile yüklendiği, sayıldığı ve konteynerlerin değerinin girilmediğine ilişkin kaydın yer aldığı, demuraj kaydının bulunmadığı anlaşılmıştır. 07/05/2010 tarihinde dava dışı Turkon firması taarfından tarafından davacıya varış ihbarının gönderildiği, geminin ve emtianın 09/05/2010 tarihinde limana varacağı, konişmentonun ibraz edilerek ordino alınmasını istedikleri, standart konteyner için demuraj free time 7 gün olduğu, demuraj depozitosunun belirlendiği, ancak demuraj tarifesinin yer almadığı anlaşılmıştır. Ancak mahkememizin 2014/537 E. Ve 2014/299 K. Sayılı ilamının Yargıtay tarafından onanarak kesinleştiği dikkate alındığında, 7.000 USD demuraj bedeli bakımından yukarıda açıklanan tüm şartların gerçekleşmiş olduğu mahkemece kabul edilmiştir.
Taraflar arasında taşımanın yapıldığına ilişkin herhangi bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Her ne kadar konşimento kayıtlarına göre davalının taşıtan sıfatı bulunmamaktaysa da, dosyaya celp edilen Gümrük Müdürlüğü müzekkere cevaplarına göre, uyuşmazlık konusu ... numaralı konteynerin ... 1. Asliye Ceza Mahkemesi'nin 25/03/2011 tarihli ... Esas ve... Karar sayılı ilamınını kesinleşmesi üzerine 18/11/2014 tarihinde davalı firma tarafından verilen vekaletname ile yetkilendirilen ... Gümrük Müşavirliği adına...'a teslim edildiği anlaşılmıştır. Buna göre emtiaların nihai olarak davalı firma tarafından teslim alandığı sabit olmakla, TTK 1203 maddesi "Eşya, taşıtandan başka bir kişiye teslim edilecekse, bu kişi, navlun sözleşmesi veya konişmento ya da diğer bir denizde taşıma senedi uyarınca eşyanın teslimini istediğinde, bu istemin dayandığı sözleşmenin veya konişmentonun yahut diğer bir denizde taşıma senedinin hükümlerine göre ödemeye yetkili kılındığı bütün alacakları ödemekle, kendi hesabına gümrük resmi ödenmiş ve başka giderler yapılmış ise bunları da vermekle ve üstüne düşen diğer bütün borçları yerine getirmekle yükümlü olur." düzenlemesi gereğince davalının davaya konu demuraj bedeli bakımından sorumluluğu bulunduğu mahkemece kabul edilmiştir.
Mahkememizin 2014/537 Esas sayılı dosyası kapsamında alınan bilirkişi kurulunca konişmentoda demuraja ilişkin herhangi bir kayıt bulunmaması ve gönderilen varış ihbarında ilk 7 gün için free time öngörülmüş olduğu belirlenerek, emsal araştırmasında bir adet standart kırklık konteyner için 20/05/2010-13/05/2011 tarihleri arası 27.158,2 USD demuraj ücreti hesaplanmıştır. Her ne kadar davalı vekilince savcılık el koyma kararı gereğince eşyanın teslim alınmasının hukuken mümkün olmadığından bahisle sorumlulukları bulunmadığı savunulmaktaysa da, Yargıtay 11 Hukuk Dairesi'nin 21/04/2015 tarih 2015/984 Esas ve 2015/5606 Karar sayılı onama ilamı ile mahkememizin 2014/537 Esas ve 2014/299 Karar sayılı gerekçesi dikkate alındığında, demuraj oluşmasında davacıya atfedilebilecek bir kusurun bulunmaması nedeni ile davalının her halde demuraj bedelinden sorumlu olacağı mahkemece kabul edilmiştir. Bu noktada davalının bavcılık kararı gereği eşyalarını teslim alamamış olması ayrı bir çekişme konusu olmakla, bu husus, eldeki yargılama bakımından davalı sorumluluğunu ortadan kaldırır bir gerekçe olarak görülmemiştir.
Davaya konu taleplerin bir kısmı ise mahkememizin 2014/537 Esas ve 2014/299 Karar sayılı ilamı gereğice .... 26. İcra Müdürlüğü ...esas sayılı icra takip dosyasına yapılan yargılama giderleri, vekalet ücretleri ile takip masraflarını içermekteyse de, eldeki dosya davacısı taşıyana karşı taşıtan sıfatı ile demuraj bedeli bakımından sorumlu bulunduğundan, bu sorumluluğu kapsamında katlanmak durumunda kaldığı talebe konu masrafları rücuen davalıdan talep edemeyeceği mahkemece kabul edilmiştir.
Açıklanan nedenlerle dosya kapsamında alınan bilirkişi raporlarındaki tespitler mahkemece dosya kapsamı ile uyumlu bulunmadığından, davaya konu emtiların davalı yanca teslim alınması nedeni ile TTK 1203 maddesi gereği demuraj bedeli bakımından davalının sorumluluğu bulunduğu kabulü ile 7.000 USD bakımından davanın kısmen kabulüne dair aşağıdaki hali ile karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM:
1-Davanın KISMEN KABULÜ ile ... 35. İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı icra takip dosyasına yönelik itirazın KISMEN İPTALİNE, takibin 7.000,00 USD asıl alacak bakımından DEVAMINA, asıl alacağa icra takip tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/A maddesi uyarınca USD faizi uygulanmasına, fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,
-Şartlar oluşmadığından icra inkar tazminatı talebinin REDDİNE,
2-Karar harcı olan 1.352,07 TL'den peşin alınan 403,50 TL'nin mahsubu ile bakiye 948,57 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davacının peşin olarak yatırdığı 403,50 TL harcın davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı yargı gider toplamı olan 1.940,60 TL'nin ( 29,20 TL başvurma harcı, 211,40 TL posta gideri ve 1.700,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere) davanın kabul ve reddi oranına göre hesaplanan 1.149,22 TL'sinin davalıdan alınıp davacıya ödenmesine, bakiye giderin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı yargı gider toplamı olan 900,00 TL bilirkişi ücreti, 52,00 TL posta gideri olmak üzere toplam 952,00 TL'nin davanın kabul ve reddi oranına göre hesaplanan 388,22 TL'sinin davacıdan alınıp davalıya ödenmesine, bakiye giderin davalı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı vekili için takdir edilen 5.100,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacı tarafa ödenmesine,
7-Davalı vekili için takdir edilen 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine,
8-Bakiye gider avansının kesinleşmeye müteakip talep halinde taraflara iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzlerine karşı, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine istinaf nezdinde temyizi kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 28/06/2022

Katip
¸e-imzalıdır


Hakim
¸e-imzalıdır