3. Hukuk Dairesi 2017/15609 E. , 2018/7105 K.
"İçtihat Metni"Davacı ... ile davalı ..., Halk Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi aralarındaki alacak davasına dair ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 27/10/2014 günlü ve 2014/80 E - 2014/529 K sayılı hükmün onanması hakkında dairece verilen 06/07/2017 günlü ve 2016/213 E - 2017/11164 K sayılı ilama karşı davacı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir.
Düzeltme isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı vekili, müvekkilinin “M” plakalı minibüs sahibi olduğunu, ... Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Kurulu tarafından 26/10/2007 tarihinde “M” seri plakalı 14+1 oturma kapasiteli minibüslerin yerine 18+9 yolcu kapasiteli otobüslere geçilme kararı alındığını, bu karar sonrasında müvekkili tarafından yeni araç alınarak davalı kooperatif üyeleri tarafından işletilen halk otobüsleri ile aynı anda toplu taşıma hizmeti vermeye başladıklarını, davalı kooperatif üyeleri ile oluşan uyuşmazlıklar neticesinde müvekkilinin de üyesi olduğu ... Minibüsleri Esnaf Odası ile SS 21 No"lu Özel Halk Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi arasında protokoller düzenlendiğini, bu protokoller çerçevesinde müvekkili tarafından davalı ... adına 38.100,00 TL’lik bono keşide edilerek davalılara verildiğini ve bono bedelinin ödendiğini, ancak protokollere rağmen davalı kooperatif üyeleri tarafından açılan dava sonucunda Koordinasyon Kurulu kararının İdare Mahkemesi kararıyla iptal edildiğini ileri sürerek ... Minibüsçüler Esnaf ve Sanatkarlar Odası ile ... Halk Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi arasında akdedilen tüm anlaşma, sözleşme ve protokollerin geçersizliğinin tespiti ile ödediği bedelin ödeme tarihinden itibaren işleyecek faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, .UKOME kararı ile uygulanmaya başlanan kapasite artırımının Otobüscüler Odası Esnafının zararının doğmasına sebebiyet verdiği,taraflarında Oda Başkanları marifetiyle imzaladıkları protokol ve sözleşmeleri kabul ettikleri, sözleşmelerle belirlenen bedellerin ödenmesine rağmen İdare Mahkemesindeki davadan feragat edilmediği, protokol tarihine kadar doğan zararın varlığı sabit ise de tarafların protokol ve sözleşmeleri yapan Esnaf Odası ve kooperatife bağlı oldukları, sözleşmeleri kabullendikleri ve sözleşme gereği edimlerini ifa ettikleri, bu aşamada var olan zararın giderilmesi karşısında sözleşmenin
geçersizliğinin ileri sürülemeyeceği, bu zarar karşılığı olarak ödenen bedelin iadesinin mümkün olmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş, hükmün davacı vekili tarafından temyizi üzerine Dairemizin 06.07.2017 gün ve 2016/213 Esas-2017/11164 Karar sayılı ilamı ile kararının onanmasına karar verilmiş, bu karara karşı ise davacı vekili tarafından karar düzeltme yoluna gidilmiştir.
Bu kez yeniden yapılan inceleme;
1-) Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer karar düzeltme isteminin reddi gerekmiştir.
2-) Dava, davacının üyesi olduğu dava dışı ... Minibüsleri Esnaf Odası ile davalı SS.21 nolu Özel Halk Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi arasında düzenlen sözleşme ve protokollerin geçersizliğine dayalı olarak geçersiz sözleşmeler uyarınca ödenen bono bedelinin istirdatı istemine ilişkin olup, mahkemece, zarar karşılığı olarak ödenen bedelin iadesinin mümkün olmadığından bahisle dava reddedilmiştir. Ancak, dosya kapsamından, ... Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Kurulu tarafından 26/10/2007 tarihinde “M” seri plakalı 14+1 oturma kapasiteli minibüslerin yerine 18+9 yolcu kapasiteli otobüslere geçilme kararı alındığı, bu karar sonrasında davacı tarafından yeni araç alınarak davalı kooperatif üyeleri tarafından işletilen halk otobüsleri ile aynı anda toplu taşıma hizmeti verilmeye başlandığı, ancak Koordinasyon Kurulu’nun almış olduğu bu karara karşı 2011 yılında davalı kooperatif üyeleri tarafından iptal davası açıldığı, bunun üzerine davacının da üyesi olduğu dava dışı ... Minibüsleri Esnaf Odası ile davalı SS.21 nolu Özel Halk Otobüsleri Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi arasında bir dizi sözleşme ve protokoller düzenlendiği, davacının da bu protokoller gereğince 38.100,00 TL bedelli bonoyu davalı kooperatifin üyesi olan davalı ... adına düzenleyerek davalı kooperatife verdiği, ... Minibüsleri Esnaf Odası Başkanı davalı ... ile davalı kooperatif yetkilisi Nadir Karatoy arasında düzenlenen 28.05.2011 tarihli tutanak ile davacı tarafından düzenlenen bononun davalı kooperatife teslim edildiği, daha sonra vadesi gelen bonoların davalı kooperatife ödenerek bonoların kooperatiften geri alındığı anlaşılmaktadır. O halde, dava konusu bononun dosya arasında bulunan sözleşme ve protokoller çerçevesinde davacı tarafından keşide edildiği, bononun yine protokoller gereğince davalı kooperatife verildiği ve bono bedelinin ödendiği sabit olduğundan davacının bono bedelini lehtara ödenmesi için davalı kooperatife ödeme yaptığının kabulü gerekir.
Bu durumda, davacının da içerisinde olduğu minibüsçülerin araçlarının kapasitesinin artırımına ve dava konusu bononun davacı tarafından keşide edilmesine dayanak yapılan 2007 tarihli UKOME genel kurulu kararının mahkemece iptal edilmesi karşısında, iptal kararına rağmen anılan UKOME kararının fiilen uygulamasının devam edip etmediği, davalı kooperatif üyesinin 2007 tarihli UKOME kararının alınmasından iptal edilinceye kadarki geçen süre zarfında zarara uğrayıp uğramadığı, uğramışsa ne miktar zarara uğradığı, bu bağlamda bononun keşide edilme nedeninin ortadan kalkıp kalkmadığı ya da ne oranda ortadan kalktığı hususları mahkemece yeterince irdelenip iptal edilen UKOME kararı yerine alınan yeni karar dahi dayanak sözleşme ve protokoller ile birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken denetlenebilir yeterli dayanağı da gösterilmeden yazılı şekilde davanın reddedilmesi doğru görülmemiştir.
Ne var ki, mahkeme kararının bu gerekçe ile bozulması gerekirken, bu husus gözden kaçırılarak zuhulen onandığı yeniden yapılan inceleme sonucunda anlaşıldığından, davacıların bu yöne ilişen karar düzeltme isteminin kabulüne karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacı tarafın sair karar düzeltme isteminin reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle HUMK"nun 440. maddesi gereğince davacı tarafın karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 06.07.2017 gün ve 2016/213 Esas-2017/11164 Karar sayılı onama ilamının kaldırılarak hükmün davacı yararına BOZULMASINA, evvelce alınan temyiz harçları ile peşin alınan karar düzeltme harçlarının istek halinde davacılara iadesine, 26.06.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.