21. Hukuk Dairesi 2015/3135 E. , 2015/7561 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
Dava, davacının davalı işyeri nezdinde 07/06/2001-16/07/2007 tarihleri arasındaki çalışmasının en son aylık 1.250 TL olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ispat edilemeyen davanın reddine dair kurulmuş olan ilk hüküm, davacı tarafın temyiz başvurusu neticesi Dairemizin 2011/4959 – 2012/22716 E.K. No lu ilamı ile bozulmuş, bozma ilamına karşı Mahkemece “uyma” kararı verilerek yapılan yargılama neticesi yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Uyuşmazlık, somut olayda nitelikli işte çalıştığı iddiasında bulunan davacının prime esas gerçek kazancının ispatı konusunda, Mahkemece yapılan inceleme ve araştırmanın hükme yeterli bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri kapsamında hizmet tespitine yönelik davalarda, davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliği dikkate alınarak, ücretin ve davalı ... Güvenlik Kurumu’na, davalı işveren tarafından ödenen ve ödenmesi gereken primlerin miktarının belirlenebilmesi amacıyla, prime esas kazancın tespitinde, gerçek ücretin esas alınması koşuldur.
Öte yandan, nitelikli ve tecrübeli bir işçinin, yaptığı işin özelliğine göre asgari ücret üzerinden ücret alması, hayatın olağan akışına aykırıdır. Bu durumun belirlenmesi halinde, işveren tarafından asgari ücret üzerinden düzenlenen belgelerin aksinin kanıtlanamayacağı düşünülemez.
Davacı işçi, davalı işyerinde nitelikli işçi ( ihracat müdürü ) olarak çalıştığını ileri sürmektedir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinden; 07/06/2001- 16/07/2007 tarihleri arasında davalı işyerince davacı adına Kurum"a kesintisiz ve tam olarak hizmet bildiriminde bulunulduğu, prime esas kazancın ise asgari ücret üzerinden Kurum"a bildirildiği, 2004/1-2007/7 dönem bordrolarının getirtilmiş olduğu, yapılan ücret araştırmaları neticesi İstanbul Ticaret Odası tarafından “ihracat departmanında çalışan işçinin asgari ücret düzeyinde ücret alacağı”hususunun, Türkiye Örme,Giyim, Sanayii İşçileri Sendikası tarafından ise “tekstil firmasında “İhracat Müdürü” olarak çalışan bir işçinin emsal ücretinin 2.400.00 Türk Lirası olabileceği”nin bildirildiği, alınan bilirkişi raporunun dosyaya sunulduğu, bozma ilamı sonrası bordrolu davacı tanıklarının dinlenmiş olduğu anlaşılmaktadır.
Somut olayda; Mahkemece her ne kadar Dairemizin 10/12/2012 günlü bozma ilamına uyulmasına karar verilmiş ise de yapılan yargılamada işyerinin kapsam ve büyüklüğünün araştırılmadığı, yetersiz tanık beyanları ile sonuca gidildiği anlaşılmakla davacının davalı işyerinde nitelikli işçi pozisyonunda çalıştığı iddiasının şüpheden uzak olarak belirlenmeden yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olmuştur. Mahkemece bozma kararı gerekleri yerine getirilmemiş olup 09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca bozma kararına uyan Mahkeme artık bozma kararı gereğince işlem yapmak ve hüküm vermek zorundadır.
Mahkemece yapılacak iş, Sosyal Güvenlik Kurumundan davacının sicil dosyası ile işyerine ilişkin dönem bordrolarını getirtmek, yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile işyerinin kapsam ve kapasitesini belirlemek, gerektiğinde işverenin bordrolarında kayıtlı diğer işçilerin beyanına başvurmak, işverenin yaptığı bildirimler ile çalışan işçilerin niteliklerini de karşılaştırarak, işverenin çalıştırdığı işçilerin kıdem ve pozisyonuna göre gerçek ücreti üzerinden bildirilip bildirilmediği üzerinde durmak, davacının asgari ücret ile çalışması olağan olmayan nitelikli bir işçi olup olmadığını, nitelikli bir işte çalıştırılıp çalıştırılmadığını belirlemek, asgari ücretle çalışmasının olağan olmadığı belirlendiği takdirde, işverenin aynı pozisyondaki işçilere ödediği ücretlerin gerçeğe uygun olup olmadığını değerlendirmek, bu bildirimlerin gerçeğe uygun olduğunun belirlenmesi halinde, bu ücretleri esas almak, aksi takdirde benzer işi yapan işyerlerinden, gerektiğinde ilgili meslek odasından emsal ücret araştırması yaparak, tüm deliller birlikte değerlendirilerek elde edilecek sonuca göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 08/04/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.