T.C.
YARGITAY
23. Hukuk Dairesi

ESAS NO : 2015/8921
KARAR NO : 2015/8635 Y A R G I T A Y İ L A M I


MAHKEMESİ : Asliye Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki genel kurul kararlarının iptali ve üyeliğin tespiti davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili, müvekkilinin davalı kooperatifin üyesi olmasına rağmen 30.08.2012 tarihli genel kurula çağrılmadığını, genel kurula üye olmayan kişilerin katıldığını, kendisine verilmesi gereken taşınmazın satışına karar verildiğini ileri sürerek, üyeliğinin tespiti, genel kurul kararının hükümsüzlüğünün tespiti ya da iptali, taşınmazın şatışına ilişkin verilen yetkinin iptalini istemiştir.
Davalı temsilcisi, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davanın kısmen kabulü ile davacının davalı kooperatifin üyesi olduğunun tespitine, genel kurul kararlarının iptali talebi yönünden ise, davanın 1 aylık hak düşürücü sürede açılmadığı gerekçesi ile reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 53. maddesi uyarınca, genel kurulda alınan kararların, oyunu kullanmasına haksız yere izin verilmemesi, çağrılmama, çağrının usulsüzlüğü, gündemin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmemesi veya toplantıya ve karara yetkili olmayan kimselerin iştirak etmesi iddiaları dışında, yasa, anasözleşme ve afaki iyiniyet kurallarına aykırılık halleri ileri sürülerek iptalleri isteminde bulunabilmek için, toplantıya katılan üyenin red oyu vermesi ve karara muhalif kalarak keyfiyeti zapta geçirmesi ve davanın bu iddiaların tümü bakımından toplantıyı izleyen bir ayın içinde açılması gerekmektedir. Bir üyenin iptal davasının bir aylık hak düşürücü süre geçtikten sonra açılması, genel kurulda yapılan oylamada red oyu vermemesi, muhalefet şerhini yazdırmaması halinde, HMK"nın 114/2. madde hükmü yollaması ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 53. ve anasözleşmenin 38. madde hükmünde aranan dava şartlarının gerçekleşmediği gözetilerek, HMK"nın 114/2. ve 115/2. maddeleri uyarınca davanın usulden reddine karar verilmesi gerekir.
Kooperatiflerde genel kurul toplantısına çağrının usulsüz yapılması veya yapılmaması halinin müeyyidesinin bu toplantıda alınan kararların yokluğu mu, yoksa iptal edilebilirliği mi olduğu hususu Türk ve yabancı doktrinde tartışmalı olup, çoğunluk düşüncesi, hukuki işlemlere güvenlik getirme amacı da dikkate alınarak bu nevi sakatlıkların müeyyidesinin iptal edilebilirlik olduğu yönündedir. Dairemizin yerleşik uygulaması; 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 45/2. ve anasözleşmenin 28. maddesi emredici nitelikte ise de, aynı Yasa"nın 53. maddesinde çağrıda usulsüzlük halinde, genel kurula bu nedenle katılamayan ortaklara bu toplantıda alınan kararların iptali davası açma hakkı verildiğine göre, kanun koyucunun çağrıda usulsüzlük halinde bunun müeyyidesini yokluk olarak kabul ettiği yönündedir. Çağrının usulsüzlüğünü iddia eden taraf, genel kurul toplantısında alınan kararların yasaya, anasözleşmeye veya iyiniyet kurallarına aykırılık iddialarından birine ya da hepsine dayanması ve iddiasını ispat etmesi zorunludur. Çağrıdaki usulsüzlük, alınan kararların salt bu nedenle iptali ya da yokluğu sonucunu doğurmamaktadır.
Diğer yandan, genel kurul toplantısına çağrılması gereken ortakların çağrılmaması ve gelmemeleri toplantı ve karar nisabını etkiliyorsa, bu durum, kararın yok sayılmasını gerektirir. Bu nitelikteki kararların yokluğunun tespiti davası açabilmek için kararlara muhalif olmak gerekmediği gibi, açılacak dava da herhangi bir süreye tabi değildir. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 45/2. maddesi, "Genel kurul sözleşmede gösterilen şekil ve surette toplantıya çağrılır. Toplantı nisabı sözleşmede gösterilir. Ancak yapı kooperatiflerinin genel kurul toplantısında ortakların en az 1/4" ünün şahsen veya temsilen hazır bulunmaları şarttır." hükmünü; aynı Kanun"un 51/1. maddesi ise "Kanun veya anasözleşmede aykırı hüküm bulunmadıkça, genel kurul kararlarında ve seçimlerde oyların yarıdan bir fazlasına itibar olunur" hükmünü; anasözleşmenin 33. maddesinin 1. fıkrası, "Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuları görüşebilmesi için, kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/4"ünün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması şarttır. İlk ve müteakip toplantılarda aynı nisap aranır" hükmünü; 2. fıkra ise "Genel kurulda kararlar, ortakların en az 1/4"nün hazır olması şartıyla oylama sırasındaki mevcudun yarıdan fazlasının oyu ile alınır" hükmünü içermektedir. Anılan hükümler emredici nitelikte olup, bu hükümlere aykırılık teşkil eden genel kurul kararları, yok hükmündedir ve baştan beri hüküm ifade etmezler. Bunların yok hükmünde olduğunun tespiti için açılacak davalarda genel kurulda muhalefette bulunmuş olma şartı aranmayacağı gibi, bir aylık hak düşürücü süre içinde açılmış olmaları da dinlenmeleri yönünden zorunlu değildir.
Bu durumda, mahkemece yapılan araştırma ve inceleme yeterli olmayıp, kooperatifin toplam ortak sayısının belirlenmesi, karar defterinde ihraç edildikleri belirtilen 10 üyenin ihraçlarının usulünce tebliğ edilerek kesinleşip kesinleşmediği, ortaklıklarının devam edip etmediği hususlarının, gerektiğinde kooperatif, kayıt, defter ve belgeleri üzerinde yeniden inceleme yaptırılarak alınacak bilirkişi raporu ile saptanması gerekirken, bunun yapılmaması, keza davacı tarafından öne sürülen hususların yapılan genel kurul ve alınan kararların yokluğu sonucunu doğurak nitelikte bulunduğu da göz önünde bulundurulmaksızın, talebin iptal nedeni olarak değerlendirilerek davanın süresinde açılmadığından bahisle reddine karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı ve eksik incelemeye dayalı olduğundan hükmün belirtilen bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 30.12.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.