MAHKEMESİ :İş Mahkemesi


Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 22/08/1989-10/06/2008 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davacı ve davalılardan Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi ve davacı vekilince de duruşmalı olarak talep edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan ve temyiz konusu hükme ilişkin dava, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 438. maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hallerden hiçbirine uymadığından Yargıtay incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurum vekilinin tüm ve davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 22.8.1989-10.6.2008 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davacının davalı işverene ait 5895043402 sicil nolu işyerinde 01/06/1990-30/11/1990 tarihleri arasında, davalı kuruma bildirilenler dışında ayda 30 gün esasıyla kurum taban ücretleri altında kalmamak kaydıyla asgari ücret üzerinden aşağıdaki gün ve kazançla, 01/06/1990-31/07/1990 tarihleri arasında 60 gün, günlük brüt 0, 0075 kazançla, 01/08/1990-30/11/1990 tarihleri arasında 120 gün, günlük brüt 0,0138 kazançla, toplam 180 gün daha hizmet akdi ile çalıştığının tespitine, davacının 01.08.1991-24.07.1994 tarihleri arasındaki tespitini talep ettiği süreler ile ilgili yasada öngörülen 5 yıllık hak düşürücü süre geçtiğinden bu tarihler arasındaki talebinin hak düşürücü süre nedeniyle reddine, davacının 24.10.1998-24.09.2002 ile 06.11.2002-15.04.2004 tarihleri arasında davalı işyerinde kesintisiz çalıştığı iddiası ispatlanamadığından talebinin reddine, dravacının kuruma zaten bildirilmiş bulunan 16.04.2004-10.06.2008 tarihleri arasındaki çalışmalarının yeniden tespitinde hukuki yarar bulunmadığından davacının bu tarihler arasındaki tespit talebinin reddine karar verilmiştir.

Uyuşmazlık, davacının 01.08.1991-24.07.1994 tarihleri arasındaki hizmet tespitine yönelik talebinin hak düşürücü süreye uğrayıp uğramadığı noktasında toplanmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/8. maddelerine göre Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır. Yasada yer alan 5 yıllık süre hak düşürücü olup mahkeme tarafından kendiliğinden nazara alınması gerektiği gibi davacının aynı işyerinde çalışmasını sürdürmesinin veya 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde tekrar aynı işyerine girerek çalışmasının, hak düşürücüsürenin işlemesine engel olmayacağı ve hak düşürücü sürenin, kesilmesi ve durmasının mümkün bulunmadığı hukuksal gerçeği de ortadadır.
İşverenin, çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanun"un 79/1.maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan ... Sigorta İşlemleri Yönetmeliği"nin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi (SSİYön.Madde16) , dört aylık sigorta primleri bordrosu (SSİYön. Madde 17), sigortalı hesap fişi (SSİY. Yön. Madde 18) vs.dir. Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması halinde artık Kanun"un 79/10 (eski 8) maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddenin yorumu geniş tutulmakta; eğer sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir.
Maddede belirtildiği üzere yönetmelikle tespit edilen belgelerin (işe giriş bildirgesi) verilmesi durumunda hak düşürücü süreden bahsedilemeyeceği gibi çalışmaların sigorta müfettiş raporu ile saptanması durumunda da hak düşürücü sürenin geçtiğinden sözedilemeyeceği açıktır. Bir sigortalının askere gitmeden önce çalıştığı işyerini askerliğe müteakip girmesi durumunda hizmet akdi mecburi hizmet nedeniyle kesilmiş olduğundan artık hak düşürücü sürenin oluştuğundan bahsedilemez. Davacıya ödenen ücretten sigorta primi kesilen hallerde, davacının iş ve ... sigorta mevzuatının öngördüğü sigorta hak ve yükümlülüklerini yerine getirmesi nedeniyle Kurumun Yasa"dan kaynaklanan denetim ve inceleme görevini yapmaması karşısında hak düşürücü sürenin işlemeyeceği kabul edilmelidir.
Davacının sigortalı çalışmalarının Kuruma kısmen bildirildiği hallerde, eksik bildirimlere yönelik olarak açılan davada hak düşürücü süre işlemeyecektir. (Hukuk Genel Kurulunun 23.06.2004 gün ve 2004/21-369 E, 2004/371 K. sayılı kararı )
Somut olayda, davacının 01/12/1990-31/07/1991 ve 25/07/1994-23/10/1998 tarihleri arasında davalı işyerinden bildirimlerinin yapıldığı anlaşılmış olup bu dönemler arasında kalan 01/08/1991-24/07/1994 tarihleri arasındaki dönem yönünden hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ise de davacının bu dönem öncesinde ve sonrasında bildirimlerinin yapılmış olmasına göre bildirimlerinden önce ve sonra çalışmasının kesintisiz devam etmesi durumunda hak düşürücü sürenin söz konusu olması mümkün değildir.
Yapılacak iş, 01/08/1991-24/07/1994 tarihleri arasında kalan dönem yönünden öncesinde ve sonrasında davalı işyerinden bildirimlerinin yapılmış olduğunu göz önünde bulundurarak hak düşürücü süreyi değerlendirmek ve işin esasına girerek toplanan delillerin sonucuna göre karar vermekten ibarettir.


Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacıya iadesine, 26/03/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi