9. Hukuk Dairesi 2016/12620 E. , 2016/12881 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ
DAVA : Davacı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ile fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti, resmi tatil, hafta tatili ücreti, genel tatil ücreti alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatları temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde, müvekkilinin... ili, ... ilçesi, Karamehmet köyünde bulunan ekmek fırınında sigortalı çalışan olduğunu, 02/03/2009 tarihinden 02/07/2010 tarihine kadar kesintisiz olarak çalıştığını, haftanın 7 günü akşam 19:00 da işe başladığını, ertesi gün öğlen saat 12:00 a kadar çalıştığını. bu çalışmalarının resmi tatillerde de devam ettiğini, yıllık izin kullanmadığını, bu çalışmalara rağmen müvekkilinin fazla mesai, yıllık ücretli izin gibi yasal haklarının ödenmediğini, ücretinin resmi kayıtlarda asgari ücret olarak gösterildiğini, iş akdi haksız olarak feshedildiğini, müvekkilinin kıdem ve ihbar tazminatı haklarının da ödenmediğini iddia ederek davacının 2010 yılı Mayıs ve Haziran ayı ücreti, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla çalışma ücreti, yıllık ücretli izin alacağı, resmi tatil, hafta tatili, genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili cevap dilekçesi ile, davacının müvekkilinin çalışanı olmadığını, işletme ortağı şeklinde çalıştığını, iş yerine ait tahsilatları kendisinin topladığını ve kendi maaşını da kendisinin tahsil ettiğini, işyerine ait masraflarının ödendikten sonra kalan paradan Kurtoğlu Gıda"nın payını da Kurtoğlu Gıda"ya ödemeleri gerektiğini, Karamehmet Şubesinin iki yıl kadar devam ettiğini, müvekkili şirket ile şifahi ortakları olan ... ve ... ile aralarında anlaşmazlık çıktığından Karamehmet Şubesini kapattığını. ...davacının ve diğer ortağın ödemedikleri senetleri icrayı verdiklerini. Davacının .. çalışanı olmadığını, .. Şubesinin işletme ortağı olduğunu bu nedenle davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece davacı ile davalı arasındaki ilişkinin hizmet ilişkisi olmayıp ortaklık ilişkisi olduğu, dolayısıyla genel görevli mahkemelerin davaya bakmaya görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
4857 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 1. fıkrasına göre, iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. Ücret, iş görme ve bağımlılık iş sözleşmesinin belirleyici öğeleridir.
İş sözleşmesini belirleyen ölçüt hukuki-kişisel bağımlılıktır. Gerçek anlamda hukuki bağımlılık işçinin işin yürütümüne ve işyerindeki talimatlara uyma yükümlülüğünü içerir. İş sözleşmesinde bağımlılık unsurunun içeriğini işverenin talimatlarına göre hareket etmek ve iş sürecinin ve sonuçlarının işveren tarafından denetlenmesi oluşturmaktadır. Bağımlılık iş sözleşmesini karakterize eden unsur olup, genel anlamıyla bağımlılık, hukuki bağımlılık olarak anlaşılmakta olup, işçinin belirli veya belirsiz bir süre için işverenin talimatına göre ve onun denetimine bağlı olarak çalışmasını ifade eder.
Adi ortaklık sözleşmesi ise iki ya da daha fazla kişinin emeklerini ve mallarını ortak bir amaca erişmek üzere birleştirmeyi üstlendikleri sözleşmedir. Bu sözleşmenin unsurlarını sözleşme, kişilerin bir araya gelmesi, katılım payı olarak emek yahut mal konulabilme ve ortak amaç oluşturur. Kişinin mal veya emek koyarak ortak olması, aynı yerde iş ilişkisi kapsamında çalışmasına da engel değildir. Özellikle emeğini ortaklığa koyan kişi, ortaklık adına işlem yapmadan hukuki ve kişisel olarak ortaklığa bağlı çalışıyor ise arada iş ilişkisi olduğu kabul edilmelidir.
Diğer taraftan kişinin bir işyerine sahip olması, başka bir işyerinde iş ilişkisi kapsamında çalışmasına engel değildir.
Dosya içeriğine göre davacının davalıya ait ekmek fırınında çalıştığı, tanık anlatımlarında davacının işyerine ortak olduğunun belirtildiği, ancak davacının ortak olduğuna ilişkin katılım payı olarak emek veya malını (sermayesini) koyduğuna ve bu konuda sözleşme imzalandığına dair delil sunulmadığı, davacının işyerinde ortak sıfatı ile bağımsız çalıştığının somut olarak ortaya konmadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca açıklandığı gibi davacı ortak olsa bile iş sözleşmesi ile çalışmasına engel bir hüküm bulunmadığından, hukuki ve kişisel olarak bağımlılık unsuru ağırlık kazandığında iş ilişkisi kapsamında çalıştığının kabulü gerekecektir.
Açıklanan nedenlerle, mahkemece taraflar arasında iş ilişkisi olduğu kabul edilerek uyuşmazlığın esasına girilmesi gerekirken, taraflar arasında ortaklık ilişkisi olduğunun kabulü ile görevsizlik kararı verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine 31.05.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.