BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara 13. Asliye Ticaret Mahkemesi 2019/239 Esas 2022/641 Karar Sayılı İlamı

T.C. ANKARA 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
ANKARA
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2019/239 Esas
KARAR NO : 2022/641
DAVA : Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 26/03/2018
KARAR TARİHİ : 16/09/2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 13/10/2022

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında 15.11.2012 tarihli “Dörtyol (HATAY) Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı” işi konusunda sözleşme imzalandığını, yer teslimi ile birlikte sözleşme dahilindeki tüm işlerin öngörülmeyen durumlar nedeniyle zorunlu iş artışlarıyla birlikte, sözleşmeye, projesine, fen ve sanat kaidelerine uygun şekilde ifa edildiğini, sözleşmedeki bazı kalemler ile sözleşmenin 27. Maddesi kapsamında yaptırılan ilave işlerin bedellerinin ödenmediğini, bazılarının eksik ödendiğini, sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatlarının tespitinde YİGŞ (Yapım İşleri Genel Şartname) hükümlerine aykırı davranıldığını belirterek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak koşuluyla şimdilik 10.000,00 TL alacağın tıcarı avans faizi ile birlikte ve 100.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı cevap dilekçesinde özetle; davacının taleplerinin esas noktasında haklı bir yanı bulunmadığını, Kamu İhale mevzuatı doğrultusunda usulüne uygun olarak yasal süreler içinde yapılmış başvuruların bulunmadığını, mevzuatın sıkı şekil şartlarına tabi olduğunu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun E:2010/15-609, K: 2010/634 T:08.12.2020 sayılı kararı ve Yargıtay 15. HD. E: 2015/5312, K: 2016/4748 T: 21.11.2016 sayılı kararında bu hususun açıklandığını, davalının ticaret şirketine kayıtlı şirket olduğunu, tacir sıfatına haiz bulunduğunu, davacı tarafın da ticaret şirketi olması nedeniyle uyuşmazlığın ticaret mahkemelerinde görülmesi gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER VE GEREKÇE;
Mahkememizce bilirkişi heyetinden alınan 14/09/2020 tarihli raporda özetle; "dava dosyası muhteviyatının incelenmesi, tespit ve değerlendirmeler sonucunda nihai takdir ve hukuki değerlendirme mahkemeye ait olmak üzere; (T-107/A ve B) Havalandırma Havuzu Kazı ve Dolguları için 6 nolu hakedişte yapılan İdare tarafından yapılan uygulamaya göre oluşan fark tutarı 67.193,34 TL'yi davacının talep edemeyeceği düşünülürse; Davacıya sözleşme fiyatları ile eksik ödenen tutar, KDV ve fiyat farkı dahil olmak üzere 95.708,59 TL olduğu, (T-107/A ve B) Havalandırma Havuzu Kazı ve Dolguları için 6 no.lu hakedişte İdare tarafından yapılan uygulamaya göre oluşan fark tutarı 67.193,34 TL'yi davacının talep edebileceği düşünülürse; Davacıya sözleşme fiyatları ile eksik ödenen tutar, KDV ve fiyat farkı dahil olmak üzere 191.060,83 TL olduğu, değerlendirilmekle" şeklinde görüş bildirmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 29/03/2021 tarihli ek raporda özetle; "davacının 13.825,85 TL teminat mektubu komisyon iadesi talep edebileceği, Manevi tazminat talebi konusunda kök raporda varılan sonuç ve değerlendirmelerin aynen geçerli olup; bu konudaki takdir yetkisinin Mahkemeye ait olduğu, davacının 21.487,80 TL ilave laboratuvar test bedellerini talep edebileceği" şeklinde görüş bildirmiştir.
Bilirkişi heyetinden alınan 08/03/2022 tarihli ek raporda özetle; "TEMİNAT MEKTUBU MAĞDURİYETLERİ” başlığı altında davalı vekilinin itirazlarının değerlendirildiği üzere, teminatlarla ilgili olarak sehven yapıldığı anlaşılan ek rapordaki değerlendirme ve hesaplamaların geçersiz olduğu, Davalı İdare vekili tarafından kesin teminatın iadesine ilişkin yapılan itirazların sözleşme eki YİGŞ’nin 45.1 ve 45.2 maddeleri uyarınca büyük ölçüde haklı olduğu, bununla birlikte SGK tarafından yüklenicinin SGK borcunun olmadığının İdareye bildirildiği 15.03.2017 tarihinden kesin teminatın iade edildiği 27.04.2017 tarihine kadar (43 gün = 0,12 yıl) kesin teminatın tamamının iadesi geciktirildiği anlaşılmıştır. Bu süre için davacının kesin teminat için fazladan ödediği komisyon tutar 1.201,16 TL hesaplanmış olup, davacının kesin teminat için fazladan ödediği teminat mektubu komisyonu olarak 1.201,16 TL’nin iadesini talep edebileceği kanaatine varılmıştır. Sözleşmenin 30.2 maddesi uyarınca ek teminat olarak yüklenici olarak İdareye verilmiş olan 400.000 TL tutarındaki teminat mektubunun iadesinde gecikme olmadığı yönünde davalı İdare vekili tarafından yapılan itirazın haklı olduğu, söz konusu teminat mektubunun 11.01.2017 tarih ve 55 sayılı yazı ile ilgili bankaya iade edildiği, kök raporda 11.01.2017 tarihinden kesin teminat mektubunun iade edildiği 27.04.2017 tarihine kadarki süre (~3,5 ay) için fazladan ödenen komisyon tutarı sehven hesaplanmış olup, bu hesaplamanın geçerli olmadığı, davacının ek teminat mektubu için fazladan ödediği komisyon bulunmadığı, Davacı vekilinin teminatlarla ilgili itirazlarının yerinde olmadığı, 12 aylık işletme süresinin başladığı 08.05.2015 tarihi ile işletme sürecinin biteceği 08.05.2016 tarihinden sonra davacı yüklenicinin elektrik aboneliğini sona erdirdiği 21.05.2016 tarihine kadar olan süre için ilave bedel hesaplanmasının uygun olduğu, bu durumda toplam 13 gün ilave bedel hesaplanması gerektiği, KÖK raporumuzda 2,5 ay üzerinden yapılan ilave bedel hesabının sehven hatalı olduğu ve Sayın Mahkeme tarafından önceki hesabın dikkate alınmaması gerektiği değerlendirilerek 13 gün ilave bedel üzerinden yapılan hesaplama sonucu İlave işletme bedeli 13 gün x (149.000,00/365) = 5.306,85 TL olarak hesaplanmış olduğu, davacının bu farkı talep edip edemeyeceği hususunun Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu, Kök raporumuzda ve ek raporumuzda imalatlarla ilgili yer alan görüşlerimizin değişmesini gerektirecek bir husus bulunmadığı, Kök raporda, ek raporda ve işbu 2. ek raporda da belirlenen değişmeyen alacaklar yönünden; T-107/A ve B) Havalandırma Havuzu Kazı ve Dolguları konusunda; 4 no.lu hakedişte kazı şevleri 3/2 (yatay/düşey) şeve göre oluşturularak kazı kübajları hesaplandığı halde, 6 no.lu hakedişte yerinde ölçüm yapılmak suretiyle kazı şevlerinin 4 no.lu hakedişte kabul edilen 3/2 (yatay /düşey) olmadığı tespit edilerek, ölçümlere göre oluşturulan fiili kesitler esas alınarak yeniden hesaplama yapılması sonucu azalan kazı ve dolgu kübajları nedeniyle sözleşme fiyatlarıyla 67.193,34 TL fark oluştuğu, fiyat farkı ve %18 KDV dahil tutarın 67.193,34 x 1,202604 *1,18 = 95.352,24 TL olduğu, davacının bu farkı talep edip edemeyeceği hususunun Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu, SAİS Sistemi imalatlarına ait yeni fiyatların; sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi YİGŞ “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı madde 22/2-b ve 22/3-b-c hükümlerine uygun olarak tespit edildiği, ancak Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği’nin 11/1 madde hükmü gereğince yüklenici kar ve genel gider oranının yapılan hesaplarda %15 eksik olarak hesaplandığı, bu nedenle sözleşme fiyatlarıyla 11.333,38 TL eksik ödendiği, davacının bu farkı talep edip edemeyeceği hususunun Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu, ENH imalatları ile ilgili olarak; sözleşme eki “Dörtyol Atıksu Arıtma Tesisi Elektrik İşleri Özel Şartnamesi” nde 2 ve 3. Maddelerinde anlatıldığı üzere enerji izin belgesinin güncellenmesi sırasında bağlantı noktasında değişiklik olabileceği, bağlantı noktasında değişiklik olması ihtimali ile yeni izin belgesindeki riskleri de göz önüne alarak teklifini oluşturmuş olduğunun kabulünün gerektiği, davacının yeni izin belgesindeki şartlar da dahil olmak üzere teklifinin 90.000,00 TL olduğu ve bu hususta davalı İdare tarafından yapılan yeni fiyat işlemlerinin mevzuata uygun olmadığı, sözleşme fiyatlarıyla 11.388,00 TL eksik ödenmiş olduğu ve davacının bu farkı talep edip edemeyeceği hususunun Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu, Gaz Algılama ve Güvenlik Sistemi mağduriyeti hakkında; Gaz Algılama ve Güvenlik sistemine ait yeni fiyatların, sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesi YİGŞ “Sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespiti” başlıklı madde 22/2-b ve 22/3-b-c hükümlerine uygun olarak tespit edildiği, ancak Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği’nin 11/1 madde hükmü gereğince yüklenici kar ve genel gider oranının yapılan hesaplarda %15 eksik olarak hesaplandığı, bu nedenle sözleşme fiyatlarıyla 7.815,51 TL eksik ödendiği ve davacının bu farkı talep edip edemeyeceği hususunun Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu, İşletme Enerji Tüketim Bedeli hususunda; Taraflar arasında kesin hesap düzenlendikten sonra aboneliğin davacı yüklenici adına kayıtlı olarak 21.05.2016 tarihine kadar devam ettiği, son ödeme tarihi 31.05.2016 ve son endeks okuma tarihi: 21.05.2016 tarihi olan, davacı yüklenici ad ve adresine düzenlenmiş bir fatura daha bulunduğu ve bu faturanın 23.05.2016 tarihinde ... Bankası aracılığıyla davacı tarafından ödenmiş olduğu, bu tarihte yani 21.05.2016 tarihinde aboneliğin davacı tarafından sonlandırıldığı, ... adına devir yapılmadığı, bu tarihe kadar da davacı aboneliğinde tüketim yapıldığı anlaşıldığından aboneliğin sonlandırıldığı 21.05.2016 tarihinde okunan son endekslerle kesin hesabın düzenlenmesi gerektiği, eksik ödenen 48.867,15 kWh tüketim bedelinin de davacıya ödenmesi gerektiği, sözleşme fiyatlarıyla tüketim bedelinin 13.681,41 TL olduğu ve davacının bu farkı talep edip edemeyeceği hususunun Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu, Yukarıda 2 ve 3. Maddedeki (kök raporda yer alan) sonuçlara göre; (T-107/A ve B) Havalandırma Havuzu Kazı ve Dolguları için 6 no.lu hakedişte İdare tarafından yapılan uygulamaya göre oluşan fark tutarı 67.193,34 TL’yi (Fiyat farkı ve %18 KDV dahil= 95.352,24 TL) davacının talep edemeyeceği düşünülürse; Diğer kalemlerden doğan, davacıya fiyat farkı ve %18 KDV dahil eksik ödenen tutarın: (5.306,85 +11.333,38 + 11.388,00+7.815,51+13.681,41)*1,202604*1,18 = 70.279,79 TL olacağı, (T-107/A ve B) Havalandırma Havuzu Kazı ve Dolguları için 6 no.lu hakedişte İdare tarafından yapılan uygulamaya göre oluşan fark tutarı 67.193,34 TL’yi (Fiyat farkı ve %18 KDV dahil = 95.352,24 TL) davacının talep edebileceği düşünülürse; Davacıya sözleşme fiyatları ile eksik ödenen tutar, KDV ve fiyat farkı dahil olmak üzere 95.352,24 + 70.279,79 = 165.632,03 TL olacağı, Yukarıda (sayfa 13-18) “E- ATIK SU MAĞDURİYETLERİ” başlığı altında yeninden değerlendirildiği üzere, davacının ilave laboratuvar test bedeli talep etmesinin yerinde olmadığı," şeklinde görüş bildirmiştir.
Dava eser sözleşmesinden kaynaklanan bakiye ve ilave iş bedelinin tahsili ve manevi tazminat istemlerine yönelik olup davacı yüklenici davalı ise iş sahibidir.
Taraflar arasında Dörtyol (Hatay) Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı İşine Ait 15.11.2012 tarihli 7.944.000,00 TL birim fiyatlı sözleşme akdedildiği, Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin sözleşmenin eki olduğu uyuşmazlık dışıdır, taraflar arasındaki ihtilaf aşağıda ayrıntılı olarak üzerinde durulacak olan iş kalemlerine yönelik olarak, davacı yüklenicinin bakiye ve ilave iş bedeline hak kazanıp kazanmadığı ile manevi tazminat isteminin yerinde olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Sözleşmenin 8.2.1. maddesinde ekleri arasında Yapım İşleri Genel Şartnamesi ve İdari Şartname, Sözleşme Tasarısı, Birim Fiyat Tarifleri, Mahal Listesi, Özel Teknik Şartname, Genel Teknik Şartname, Ön ve Kesin Projeler sayılmış olup, anılan ekler 6100 sayılı HMK'nın 193. maddesi gereğince delil sözleşmesi niteliğinde olup, tarafları bağladığı gibi mahkememizce de resen dikkate alınmıştır.
Davacının alacak talebine ilişkin iddiaları, davalı savunmaları ve alacak kalemlerine ilişkin olarak hükme esas alınan bilirkişi raporundaki tespitlerin her bir kalem yönünden ayrı ayrı irdelenmesi ve mahkememiz kabulü şu şekildedir;

* (T-107/A ve B) Havalandırma Havuzu Kazı Dolgu işine ilişkin olarak; proje sınırları dışında ıslah faaliyetleri olduğu, fiilen gerçekleştirilen kazı, dolgu işlerine ilişkin olarak eksik ödeme yapıldığı iddiasında bulunulmuş,
Davalı ise alacak kaleminin 4 nolu hakkedişte yer aldığı ve her ne kadar davacı tarafından ihtirazi kayıtla hakkediş imzalanmış ise de yapılan itirazın YİGŞ hükümlerine aykırı olarak yapıldığı ayrıca ataşmanlarında da temel kazısı taban kot değişikliği yapılmadığı , zeminin balçık olmadığı, zemin ıslahına gerek de duyulmadığı, talep edilen ilave iş bedelinin asıl iş içerisinde kaldığı talebin reddinin gerektiği savunulmuştur.
11.09.2020 tarihli kök raporda; 4 nolu hakkedişte kazı şevleri 3/2 şeve göre oluşturularak kazı kübajları hesaplandığı halde 6 nolu hakkedişte yerine ölçüm yapılmak suretiyle kazı şevlerinin 4 nolu hakkedişte kabul edilen 3/2 yatay düşey olmadığı kabul edilerek, ölçümlere göre oluşturulan kesitler esas alınarak yeniden hesaplama yapılması sonucunda azalan kazı ve dolgu kübajları nedeniyle sözleşme fiyatlarıyla 67.193,34 TL farkın oluştuğu belirtilmiştir.
Mahkememizce yapılan değerlendirmede; Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 2013/6392 Esas, 2014/1176 Karar belirtildiği üzere "...Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 40. maddesinde geçici hakediş raporları, 41. maddesinde de kesin hakediş raporu ve hesap kesilmesi düzenlenmiştir. Sözü edilen şartnamenin 40. maddesine göre yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunu “idareye verilen ..... tarihli dilekçemde yazılı ihtirazi kayıtla” cümlesini yazarak imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılacak düzeltmelere bir itirazı olursa bu itirazını hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok 10 gün içinde dilekçeyle idareye bildirmek zorundadır. Yüklenici itirazlarını bu şekilde bildirmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılır. Şartnamenin bu hükmü sözleşmenin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan mülga HUMK'nın 187. maddesi gereğince delil sözleşmesi niteliğinde olup, tarafları bağlar. Hakim tarafından da re'sen dikkate alınması gerekir. Somut olayda, davacının 6 ve son nolu kesin hakedişe itirazı şartnamede belirtilen şekle uygun olmadığı gibi, itiraz dilekçesi de hakedişin idarece onaylanmasından sonra verilmiş ve 04.01.2010 tarihinde idare kayıtlarına girmiştir. Davacının kesin hakedişe usulüne uygun şekilde itiraz etmemiş olması nedeniyle hakediş olduğu şekliyle kesinleştiğinden ve hakedişe bağlı haklar düştüğünden davanın tümden reddi gerekirken,…” şeklindedir.
Somut olayda yüklenici 05.05.2013 tarihli 4 nolu hakedişe ilişkin ataşmanların 20 nolu tutanak kontrol mühendisleri ve yüklenici temsilcisi tarafından itirazsız imzalandığı, ancak hakkediş raporunun iç sayfası yüklenici temsilcisi tarafından “ itirazi kayıtla imzalanmıştır” ibaresini yazdığı, 27.06.2013 tarihli dilekçe ile de itirazlarını bildirdiği, 05.07.2013 tarihli 6 nolu hakkedişte ise 33 nolu tutanak ise yine “ihtirazi kayıt ile imzalanmıştır” kaydının düşüldüğü hakkediş iç kapak sayfasının da 23.07.2013 tarihli ihtirazi kayıt ile imzalanmıştır, şeklinde olduğu ve 06.08.2013 kayıt tarihli 30.07.2013 tarihli diekçesi ile itiraz ettiği anlaşılmıştır. Yüklenici tarafından yapılan itirazların sözleşme eki YİGŞ uygun olmadığı anlaşıldığından bu alacak kaleminin reddine karar verilmiştir.

* Teminat mektuplarının zamanında iade edilmemesi nedeniyle davacı zararı ve manevi tazminat istemine ilişkin olarak; davacı tarafça geçici ve kesin kabuller yapıldığı halde teminat iadesine ilişkin ilgili sözleşme hükümlerini ihlal ederek teminatların iade edilmediği ve davacının maddi/manevi zararları olduğu, bankalar ile ilişiğinin kesilmesi nedeniyle manevi zararın oluştuğu ve 100.000,00 TL manevi tazminatın ödenmesine ilişkin talepte bulunmuş,
Davalı tarafından ise sözleşmenin 10.1.2. maddesinde iş sahibi tarafından teminat mektuplarının süresinin uzatılması için talepte bulunulabileceğini, yüklenici tarafından bu durumun tehdit olarak algılandığını, kesin hesap teminat mektubunun iade şartlarının ise 30.2. maddesinde kesin hesaplar onaylanmadıkça teminat mektubu iadesinin yapılmayacağını, ayrıca iadeye ilişkin YİGŞ 45. Maddesinde istenen şartların oluşmadığını, netice olarak kesin hakkediş raporunun 21.04.2017 tarihinde onaylanması sonrasında teminat mektuplarının iadesinin yapıldığını manevi tazminatın şartlarının oluşmadığını beyan etmiştir.
08.03.2022 tarihli ek bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere; YİGŞ'nin 45. Maddesinde kesin teminatın iadesine ait şartlar; "...(1) Taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesinden ve varsa işe ait eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra, alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların yarısının; kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra ise kalanının, yükleniciye iade edilebilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksizlik belgesi getirilmesi zorunludur. (2) Yüklenicinin ilişiksizlik belgesini sunmaması halinde, durum Sosyal Güvenlik Kurumundan yazı ile sorularak, yüklenicinin ihale konusu işle ilgili borcunun bulunmadığının anlaşılması durumunda, geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra kesin teminat ve varsa ek kesin teminatın yarısı; kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra ise kalanı yükleniciye iade edilir..." şeklinde düzenlenmiştir.
Geçici kabulün 18.05.2016 tarihinde onaylandığı halde davacı yüklenici tarafından SGK ilişiksiz belgesinin idareye sunulmadığı SGK tarafından 15.03.2017 tarihli yazı ile teminatın iadesinde sakınca olmadığının belirtildiği anlaşılmıştır. YİGŞ'sinin 45/2. Maddesinde geçici kabulden sonra teminat mektuplarının yarısının iade külfetini idareye yüklemiş olup ve yüklenicinin idareyi ayrıca temerrüte düşürmesi gerek bulunmamaktadır. Bu nedenle davalıdan kaynaklanan gecikmeden kaynaklı olarak yüklenicinin 1.201,16 TL tutarında fazla komisyon ödediği anlaşılmış, taleple bağlı kalınarak 750,00 TL üzerinden bu alacak kalemi üzerinden kabule hükmolunmuştur.
Manevi tazminat istemi yönünden ise; Yargıtay 15. Hukuk Dairesi'nin 2016/4779 Esas, 2017/3480 Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere; "... Borçlar Kanunu'nun 49. (TBK 58) maddesi gereğince kişisel hakları (çıkarları) hâleldar olan kimse manevi tazminat isteyebilir. Böyle bir kimseye bir miktar para ödenmesi ruhsal acılarını kısmen de olsa giderme amacına yöneliktir. Malvarlığına yönelik bir eylem BK'nın 49. (TBK 58) maddesi anlamında doğrudan kişisel hakları ihlal eden bir eylem niteliğinde değildir. TMK'nın 24. maddesinde belirtilen esas kurala göre kişisel çıkarları haksız tecavüze uğrayan kimse ancak yasanın gösterdiği hallerde manevi tazminat isteyebilir. BK'nın 49. maddesi de TMK'nın 24. maddesini doğrulamaktadır. Kişisel hakların zarar görmesi sözleriyle kişinin kişiliğe ilişkin olan hakları, diğer bir deyimle kişisel varlığı amaçlanmıştır. Kişisel hakları, kişinin kendi hür ve bağımsız varlık bütünlüğünü sağlar. Bu hak insanın doğumu ile kazanılan ve kişiliğe bağlı olan bir haktır. Hayat, beden ve ruh tamlığı, vicdan, din, düşünce ve ekonomik çalışma özgürlüğü, şeref, haysiyet ve itibar, ün, ad, sır ve resim hep kişisel varlıklardır. Şu halde Borçlar Kanunu'nun 49. maddesi hükmünce manevi tazminata hükmedilebilmesi ve kişisel yararların hâleldar olması ön şart olarak aranmakta, bu hüküm mal varlığına ilişkin zarar halini kapsamamaktadır. Gerçi mal varlığına yönelen bir eylem az veya çok kişiyi manevi bir üzüntüye düşürebilir. Fakat böyle bir üzüntü BK'nın 49. ve MK'nın 24. maddesinde korunan kişisel hakların ihlalinden doğan bir eylem niteliğinde değildir. Ancak kişiye yönelik hakaret gibi haksız fiil teşkil eden bir eylem bulunması halinde manevi tazminat istenmesi mümkündür. Davacı BK'nın 49. madde kapsamında manevi tazminata hükmedilmesini gerektiren davalının haksız fiil niteliğinde eylemi bulunduğunu da kanıtlayamamıştır. Mahkemece de manevi tazminata dayanak teşkil eden kusurlu eylemin ne olduğu gösterilmemiştir. Bu nedenle manevi tazminat isteminin tümüyle reddi gerekirken bu talebin kısmen kabulüne karar verilmesi de doğru olmamış..." şeklindeki ilamından da anlaşılacağı üzere davacı yan tarafından sözleşmeye aykırılığı aşan şekilde davalının haksız fiil niteliğinde bir eyleminin kanıtlanamadığından bu alacak kaleminin reddine karar verilmiştir.

* Sondaj kuyusuna ilişkin olarak; davacı idarenin talimatı ile sondaj kuyusunun çalışır vaziyette teslim edilmesine rağmen iş bedelinin hatalı hesaplandığı ve eksik ödendiğini iddia etmiş,
Davalı cevabında; yüklenici tarafından içme suyu ihtiyacının tesis içerisine açılacak sondaj kuyusundan karşılanmasının talep edildiği, YİGŞ 22. Maddesi gereğince sözleşmede bulunmayan işlerin fiyatının tespitii yoluna gidildiğini, sondaj kuyusuna ilişkin fiyatların yüklenici ile karşılıklı mutabakat sağlanarak YİGŞ 22. Maddesi gereğince itiraz olmaksızın hazırlanarak imzalandığını ve ödendiğini, alacak talebinde bulunulamayacağını savunmuştur.
11.09.2020 tarihli kök raporda; silt, kim, kum çakıl kum çakıl alüvyonda 22” ve 12 ¼ çapında kuyu açılımı pozunun birim fiyat tarifinde yüklenici karının teklif birim fiyata dahil olduğu davacı yüklenicinin de itirazsız imzaladığı bu nednele eksik ödeme olduğuna dair itirazın yerinde olmadığı değerlendirilmiştir.
Mahkememizce de bu alacak kalemine yönelik olarak bilirkişi değerlendirmesi dosya kapsamına uygun görülmüş, rapora uygun olarak davacının itirazsız olarak imzaladığı birim fiyat tarifleri ve ilişik analizlere dayalı birim fiyatların %10 yüklenici karı öngörülmesinden bahisle ayrıca %15 genel gider talep edemeyeceği kabul olunarak talebin reddine karar verilmiştir.

* Trafo imalatına ilişkin olarak; davacı imal edilen trafonun idarece kabul edilmediği, ve A sınıfı yeni bir trafonun imal edilmesinin istendiği ve imal edilen iki trafo maliyeti arasındaki farkın tahsili talebinde bulunmuş,
Davalının cevabında ise, arıtma tesisine ilişkin olarak 1250 kWa trafonun fabrika kabulünün yapılamamasının ve yeniden trafo imalatı yapılmasının ana sebebinin, gerilim kademe seviyelerinin ilgili yerel elektirik idaresiin belirttiği kriterlere uyulmamasından ve yüklenici hatasından kaynaklandığını, yüklenicinin trafo imalatını sözleşme eki şartnamelere uygun olarak yerine getirmesi gerektiğini ve ödemenin de 17 nolu hakkedişte itirazsız olarak ödendiğini, ve talebin reddine karar verilmesini savunmuştur
11.09.2020 tarihli bilirkişi kök raporunda ve devamındaki ek raporlarda; sözleşme eki Elektirik İşleri Genel Teknik Şartname 3. Sayfada Ana Elektirik Şebekesi, 4. Sayfada İşletme Gerilimleri ve 5. Sayfada Yüksek Gerilim Sistemi başlıklı bölümlerin incelenmesi sonucunda enerji hattı ile ilgili olarak kullanılan her tür malzemede ... dökümanlarındaki malzeme ve imal temin özellikleri yapım sırasında ...’ın şartnamelerinin geçerli olacağı bu nedenle davacının A sınıfı trafo istediğinde dair taleplerinin yerinde olmadığı belirtilmiştir.
Mahkememizce yapılan değerlendirmede, Dörtyol Atıksu Arıtma Tesisi Elektirik İşleri Özel Şartnamesi’nde Tesisin tamamı içim iş mahallinde etüt yapılarak enerji izin belgesinde istenen şartlar yerine getirilmesi şartıyla teklifin oluşturulacağının belirtildiği, sonradan sözleşme şartlarının dışında ilave iş bedelini gerektirecek şekilde ve yükleniciye külfet yüklenerek A sınıfı trafo istendiğine dair herhangi bir delile rastlanmadığı ve işin sözleşme kapsamında kalması nedeniyle bu alacak kaleminin reddine karar verilmiştir.

* Atık su bedeline ilişkin olarak; davacı tesise kaçak yollardan gelen yabancı atık sular için gerekli önlemlerin alınmadığı, tesis arıtma maliyetlerine ilave artışlar ve ekipmanların gerektiği, laboratuvar ve işletme masraflarının olduğu, fiyat farkı genel giderler ve %10 yüklenici karı ile birlikte atıksu bedelinin 351.422,24 TL+KDV olduğunu beyanla tahsilini talep etmiş,
Davalı cevabında, yüklenicinin yabancı atıksı girişini bildirmesi üzerine Hatay Su ve Kanazlisazyon İdaresi Genel Müdürlüğü’ne kaçak endüstiriyel atıksu deşarjının engellenmesi ve kanalizasyon şebekesine deşarj edilmesi için yazı yazıldığını cevaben ise önlem alınmaya başlandığının bildirildiği, ayrıca tesisin sürekli bu şartlarda çalışmadığı mekanik ekipmanlarda herhangi bir zararın da oluşmadığı, yabancı atıksı girişi olduğu dönemde enerji bedelinin de yükleniciye ödendiğini talebin reddinin gerektiğini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ; davacı tarafın belirttiği 2015 yılı Mart, Nisan ve Ağustos aylarında 6 adet numune testlerinin yapıldığı yabancı atık sular için yapılıp yapılmadığının da anlaşılamadığı, davacının laboratuvar raporları ve bu raporlara ilişkin fatura ve ödeme belgesi sunması halinde değerlendirme yapılabileceğinin belirtildiği, 08.03.2022 tarihli ek raporda ise davacı tarafın tesise dışardan giren yabancı atıklar nedniyle ilave yapıldığını iddia ettiği numune alımları ve analizlerin ilave olduğuna dair bir veri bulunmadığı, davacı yüklenicinin 15.04.2015 tarih ve 72 sayılı yazısında da münferit yabancı endüstriyel atık suların kısa süreli olarak tesise girdiği dönemlerde akredite laboratuvar çalışanları tarafından numune alınmasının mümkün olmadığı bu nedenle davalının itirazlarının haklı olduğu ve bu kalem yönünden alacak talebinin reddinin gerektiği belirtilmiştir.
Mahkememizce yapılan değerlendirmede, 08.03.2022 tarihli bilirkişi raporu ile varılan sonucun dosya kapsamına uygun düştüğü, davacı tarafından ilave yapıldığının iddia edildiği numune alım ve analizlerin ilave olduğuna dair bir verinin olmadığı kabulü ile bu alacak kaleminin reddine karar verilmiştir.

*(T109) Çökeltme havuzu ünitesi mekanik ekipmanları ve pompa mağduriyetlerine ilişkin olarak; davacı tarafından mekanik ekipmanları ve pompa giderlerine ilişkin olarak, davalı idare ile yapılan araştırmalar neticesinde piyasadaki firmalar da mevcut olan pompaların birim fiyat tariflerinde işlerliği sağlamadığı bu nedenle piyasadan temini mümkün olmayan sözleşmedeki loblu pompa yerine dalgıç tip pompa önerildiği, iki tip pompa bulunduğu, davacı tarafından YİGŞ kapsamında rayiç fiyat tespitinin yaptırıldığı ve yerel ticaret odası onaylarının alındığı, davalı idare bu fiyatların kabul edilmediği, ve YİGŞ hükümlerine aykırı olarak AKAL firmasınca verilen teklif üzerine fiyat oluşturulduğu ve sözleşme kapsamından çıkarılan loblu pompa fiyatlarının da yüksek gösterildiği ve yüklenici hakkedişinden fahiş miktarda kesinti yapıldığı, 234.328,22 TL eksik ödeme yapıldığını iddia etmiş,
Davalı idare cevabında 27.02.2015 tarihli işletmeye alma öncesi tetkik tutanağında seyyar loblu pompanın mevcut olmadığına dair tespitin yapıldığı, 08.05.2015 tarihli geçici kabul heyeti tarafından tanzim edilen eksiklikler listesinde 2 adet seyyar tahliye pompasının mevcut olmadığında dair tespitin tekrarlandığı, 29.05.2015 tarihli yüklenici yazısında seyyar loblu tahliye pompasının işlerlik sağlayamayacağı drenaj pompası alınması gerektiğini beyan ettiği, davalı tarafından YİGŞ 22. Maddesi gereğince sözleşmede bulunmayan işler için fiyatların tespiti yoluna gidildiği ve yüklenici talebi uygun görülerek 2 adet dalgıç tipi drenaj pompası ve ekipmalarının temini yoluna gidildiği, yüklenici tarafından 10.07.2016 ve 15.07.2015 tarihlerinde fiyat teklif usulü ve yöntemi huşunda yazılar yazıldığı, idare tarafından ise 24.08.2015 tarihinde cevaben vazgeçilen seyyar loblu pompaların işlerliğinin olmadığı sunulan proforma faturaların gerçeği yansıtmayacağı, seyyar loblu pompaların fiyatının tespitinde yaklaşık maliyet analizlerinin fiyatının alınarak ihale tenzilatı uygulanmasının talep edildiği, Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı’nın 23.03.2011 tarih 2011/5 nolu kararında yapımından vazgeçilen iş kalemine ait birim fiyatların sözleşmenin eki YİGŞ 22. Maddesinin kıyasen uygulanması suretiyle bu maddede öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda tespitinin yapılması gerektiğine dair kararının göz önüne alındığını, yüklenicinin fiyat tespitinde ısrarla yaklaşık maliyet analizlerinin kullanılması gerektiğine dair talebinin yasal dayanağının olmadığını, davalının Dörtyol Ticaret Odası ve Adana Ticaret Odası’ndan ve firmalardan aldığı fiyatlar doğrultusunda yeni fiyatların tespit edildiğini ve 21 nolu hakkedişte geçicii fiyat olarak 22 nolu hakkedişte ise kesin fiyat olarak 59.262,02 TL pompa kesintisi yapıldığını, ayrıca 15 nolu hakkediş eklerinin incelenmesinde T-109 çökeltme havuzu mekanik ekipmalarının temini ve montajıda dahil olmak üzere %100 olarak yapıldığının görüleceği ve yükleniciye 185.000,00 TL ödeme de yapıldığı, bahse konu 2 adet loblu pompa da bu fiyatın içinde olduğunu ve bedelleri düşülmeden SEHVEN ödeme yapıldığını yani seyyar tahliye pompalarının bedellerinin tesise getirilmeden 14 ay önce pahalı olan pompa fiyatı üzerinden pompa bedelinin ödendiğini beyanla alacak kaleminin reddini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli raporda; T109/A ve T109/B olarak iki havuzdan oluşan sistemin teklif birim fiyat cetvelinde 1 ünite olarak gösterildiği ve 1 ünite için davacı tarafından teklif verildiği, davacı yüklenici tarafından her ikisinin de tamamlandığı, davacının T109/A ve T109/B çökeltme havuzlarının bir bütün olarak T109 çökeltme havuzu ünitesi olarak tanımlandığı bu nedenle ikinci bir ünite bedelinin ödenmesinin mümkün olmadığı, harici tip kumanda panosunun poz teklif birim fiyata dahil olduğu, ilave pano ücreti talebinde bulunulamayacağı, yapımından vazgeçilen dalgıç tipi pompa ve yapılması uygun bulunan seyyar tahliye pompası fiyatlarının tespitinde,YİGŞ madde 22/3-d hükmünde belirtildiği üzere Adana Ticaret Odası tarafından olaylanan fiyatların uygun olduğu, mevzuata uygun olarak yapıldığı, bununla birlikte Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği ile belirlenen yüklenici karı ve genel gider oranının %25 olması nedeniyle davacı yüklenicinin genel gider oranı hakkındaki itirazlarının ve taleplerinin uygun olduğu değerlendirilerek sistemlere ait fiyatlar %25 yüklenici karı ve genel giderler dahil olarak hesaplandığında söz konusu imalat değişikliklerinden dolayı 8.081,20 TL olarak davacıdan eksik kesinti yapıldığı, bununla birlikte söz knusu fiyat tutanakları idare tarafından düzenlenip onaylanmış olduğu ve fiyat tutanaklarına göre yapılmış olan kesintinin idare tarafından kabul edilmiş ve 21 nolu hakkedişte uygulanmış olduğu gözetildiğinde talebin yerinde olmadığı, ME. 18.00 pozlu seyyar atıksu pompası temini ve teslimi başlıklı tarigte harici tip kumanda panosunun poz teklif birim fiyatına dahil olduğuve davacının ilave pano ücreti hakkındaki taleplerinin uygun olmadığı değerlendirilmiştir.
Mahkememizce yapılan kabulse ise; raporda da belirtildiği üzere T109/A ve T109/B olarak iki havuzdan oluşan sistemin birim fiyat teklif cetvelinde 1 ünite olarak tanımlandığı ve ilave imalatın olmadığı ayrıca harici tip kumanda panosunun da poz teklif birim fiyatına dahil olduğu bu nedenle harici tip kumanda panosuna ilişkin ilave iş bedelini davacının talep edemeyeceği kabul olunmuştur.
YİGŞ'nin sözleşmenin eki olduğu açıklanmış olup Yargıtay 15. Hukuk Dairesi'nin istikrar bulan ilamlarında da açıklandığı üzere; (emsal 2015/6360 Esas, 2016/2470 Karar) "...Taraflar arasında imzalanan sözleşmenin 8.2.1. maddesinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin sözleşmenin eki olduğu kararlaştırılmıştır. Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nde de, proje dışı işlerin yapılması halinde iş bedeli şartnamenin 21. ve 22. maddeleri uygulanarak belirlenmelidir. Taraflar arasındaki sözleşmenin 8. maddesinde Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin sözleşmenin eki olduğu ve ilk sırada uygulanacağı, 27 ve 28. maddesinde ise sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesine ilişkin hususlar ile sözleşmede bulunmayan işlere ait birim fiyat tespitinde de aynı şartnamenin uygulanacağı kabul edilmiştir. Davada sözleşme dışı işlerin bedeli istendiğinden, bu bedelin sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan Yapım İşleri Genel Şartnamesi'nin 21 ve 22. maddesi hükümlerine göre hesaplanması gerekir. Anılan Şartnamenin 21. maddesinde, sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave iş artışının olması ve bu işin: a)sözleşmeye esas proje içinde kalması, b)idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması şartlarıyla götürü bedelli işlerde sözleşme bedelinin %10, birim fiyatlı sözleşmelerde %20’sine kadar fazlasının süre hariç sözleşme hükümlerine göre aynı yükleniciye yaptırılabileceği belirtildikten sonra, 22. maddesinde idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemleri ile 21. maddeye göre sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave iş bedellerinin maddenin 2. fıkrasında belirtilen hükümler çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceği hükmü getirilmiştir. 22. maddenin 2. fıkrasında yeni birim fiyatının nasıl tespit edileceği sırasıyla gösterilmiştir. Buna göre; a)Yüklenicinin birim fiyatların tespitinde kullanarak teklifi ekinde idareye sunduğu ve yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kalemlerine ait analizlere kıyaslanarak bulunacak analizler, b)İdare veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine benzerlik gösteren yeni iş kalemlerine ait analizler,c)Yeni iş kaleminin yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları ile işçi ve makinelerin çalışma saatleriyle ilgili diğer tüm girdiler esas alınarak uygulanacak analizler uygulanacaktır.
Bu analizlerin belirlenmesinde ise, yine sırasıyla;
a)Yüklenicinin teklifinin ekinde idareye verdiği teklif rayiçleri,
b)İdarede veya diğer idarede mevcut rayiçler,
c)İdarece kabul edilmek şartıyla uygulama ayına ait Ticaret ve/veya Sanayi Odalarınca onaylanmış mahalli rayiçler kullanılacaktır..." şeklindedir.
Seyyar pompa bilgi föyünde yer alan 2 asıl ekipman olarak araba üzerinde loblu seyyar tahliye pompasının temininde güçlük yaşanması ve işletme zorluğu gerekçesiyle dalgıç tip drenaj pompası ile değiştirilmesi idareye bildirilmiş olup idare tarafından da uygun görülmüştür. Buna göre yapılan hesaplamada alınan rayiçlerin Adana Ticaret Odası tarafından onaylanan fiyatların uygun oluğu, YİGŞ gereğince fiyat analizlerinin doğru yapıldığı ve davacı alacağının olmadığı kabul edilerek talebin reddine karar verilmiştir.

* Kelebek vana bedeline ilişkin olarak; davacı, davalının talimatı ile yapılan T-111 ünitesindeki kelebek vana elektirik bağlantıları taraflar arasındaki sözleşmenin 27. Maddesi kapsamında ilave iş olduğu ancak bedelinin ödenmediği beyanla ilave iş bedelinin tahsilini talep etmiş,
Davalı cevabında, ilave iş kalemi olarak talep edilen kelebek vananın ME 11.00 fiyat tarifinde ifade edildiğini, 08.05.2015 tarihinde geçici kabul heyeti tarafından tanzim edilen eksiklikler listesinde kelebek vanaların üzerindeki aktüatörlerin elektirik bağlantılarının yapılmadığının tespit edildiğini, kelebek vanaların birim fiyat tarifleri gereğince motorlu olduğunu, vana elektirik bağlantısının ne şekilde yapılacağının genel teknik şartnamede açıklandığını bu nedenle yapılan ilave iş kapsamında değil sözleşme dahilinde olduğunu savunarak talebin reddini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli kök ve devamındaki ek raporlarda özetle; T-111 ünitesindeki kelebek vana, idare binası klima ve tesis giriş kapısı elektirik bağlantılarının Atıksu Arıtma Tesisi Üniteleri Mekanik Ekipman Özel Birim Fiyat Tarifleri ilgili sayfalarında bu imalatların standart şartname ve normlara uygun olarak imal edilip işlerliğinin sağlanmasının istendiği “ Elektirikİşleri Birim Fiyat Tarifleri 2. Sayfada ise DE.05. Güç Kumanda ve Sinyal Kabloları pozunun tarifinde “… Tesisteki tüm kablolama işinin tesis edilmesidir…” denildiğinden motorlu kelebek vana klima ve tesis giriş kapısının işlerliğinin sağlanması yani bu imalatlardan beklenen sonucun alınması ve işlerliğinin sağlanması için elektiriksel bağlantıların yapılması gerektiği bu hususta talepte bulunamayacağı kabul edilmiştir.
Mahkememizce yapılan kabulde, ilave iş kalemi olarak talep edilen kalemin raporda izah edildiği şekliyle poz tarifinin içerisinde kaldığı, sözleşme kapsamı içerisinde kaldığı ve talebin uygun olmadığı değerlendirilmiştir.

* PLC- SCADA-MCC-TRAG panosuna ilişkin olarak; davacı bu alacak kalemlerinin sözleşme kapsamında yer almadığı, geçici kabulde tamamlanmasının istendiği, ilave iş bedeli olmasına rağmen bedelinin ödenmediğini beyanla ilave iş bedelinin tahsilini talep etmiş,
Davalı cevabında, geçici kabul esnasındaki eksikliklere ilişkin tespit tutanağı 9. Maddede eksikliğin belirtildiği, ayrıca sözleşmenin birim fiyat tarifleri poz no DE. 10 PLC-SCADA ve otomasyon sistemine ait poz tarifinde … diğer donanım parçaları dahil ana PLC, PLC-1, PLC-2, PLC-3, PLC-4 panoları ve komple otomasyon sisteminin montaj ve temin edileceğinin belirtildiği yine sözleşme eki teknik şartnamede de bu hususun vurgulandığı yani ana PLC imalatının yapılacağı, kullanılan tüm programların lisanslı olacağı ve lisanslarının temin edilerek idareye teslim edileceğinin açık olduğu yapılan imalatın sözleşme kapsamında kaldığı, yine birim fiyat tariflerinde yüklenici tarafından şartnameye uygun yazıcıların ve dizüstü bilgisayarların temin edileceğini, AG panolarına ilişkin poz tarifinde işin tarifinin yapıldığını bu kalemin iş kapsamında kaldığını, yine geçici kabulde eksikliklerin tespitine ilişkin tutanakta tüm pompaların eş yaşlandırma prensibi ile çalışacak şekilde programlarının yapılması gerektiğinden bahsedildiği, PLC panolarında bulunan touch panelleri üzerinde ilgili MCC panolarının beslediği tüm ekipmanların izlenebilecek arayüz oluşturulacak şekilde kumanda edilmesinin sağlanması gerektiği, tesiste bulunan tüm enerji analizatörlerinin doğru çalışmasını sağlayacak ayarlamaların yapılması klimaların her türlü montajının yapılarak çalışır hale getirilmesi gerektiğini bu işin ME.15.00 poz tarifi içerisinde kaldığını, tüm bu işlere ilişkin teknik şartnamede de iş tarifinin yapıldığı, işin sözleşme kapsamında kaldığını beyanla talebin reddini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ve devamındaki ek raporlarda özetle ; Elektirik İşleri Birim Fiyat Tarifleri 2. Sayfada DE.04 AG panolarıpozunun tarifinde Elektirik İşleri Birim Fiyat Tarifleri 6. Sayfada DE.10 PLC Scada ve Otomasyon Sistemi pozunun tarifinde PLC Scada Otomasyon Sisteminin Teknik Şartnamesinin 1. Sayfasında , Mekanik Ekipman Genel Teknik Şartnamesinin Madde 2 genel şartlar başlığı altında Elektrik İşleri Özel Şartnamenin 8 ve 9. Maddelerinde dava konusu oplan tüm AG panoları MCC panoları ve de PLCScada panolarının birim fiyat tariflerinde ve hem elektirik hemde mekanik şartnamenin tarif edilmiş olduğu ve sözleşmenin madde 8 hükmüne göre ihale dökümanını oluşturan belgeler arasında öncelik sırasında Birim Fiyat Tarifleri ve Cetveli’nin projelere göre öncelikli olduğu projefe olmasa veya eksik olsa dahi birim fiyat tariflerinde bahsedilen tüm panoların DE.04 AG Panoları olarak tariflenen iş kalemine dahil olduğu, davacı yüklenicinin sistemdeki tüm panoların çalışır işler hale getirilmesinden sorumlu olduğu, ve ilave imalat mevcut bulunmadığı değerlendirilmiştir.
Mahkememizce yapılan kabulde; istenen kalemin sözleşme eki olan birim fiyat tariflerinde ve teknik şartnamelerde yer aldığı ve ilave iş kalemi olarak sayılamayacağı nedeniyle talebin reddine karar verilmiştir.

*SAİS sisteminin revizyonuna ilişkin olarak; davacı geçici kabulden sonra acil uyarısıyla yapım talimatı verildiği, YİGŞ hükümleri gereğince idarece yapılan piyasa araştırmaları neticesinde müştereken rayiç fiyat tespitlerinin yapıldığını, ve yerel ticaret odası onaylarının alındığını, revizyon işlerinin yapıldığını, ancak idarece kabul edilmediğni ve eksik fiyat analizi tanzimi ile gerçeği yansıtmayan YİGŞ’nin 22. Maddesine aykırı işlem tesisi ile fiyatların oluşturularak eksik ödeme yapıldığını ve alacağın tahsilini talep etmiş,
Davalı idare cevabında; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2012/24 sayılı genelgesi gereğince debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olan atıksu arıtma tesislerinde gerçek zamanlı uzaktan atıksu izleme istasyonlarının kurulmasının zorunlu kılındığını, sözleşme eki birim fiyat tariflerinde DE.13 uzaktan atıksu izleme pozu, sözleşme eki teknik şartname kapsamı içerisinde kaldığını, ancak 22.03.2015 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Sürekli Atıksu İzleme Sistemleri Tebliği gereğince günlük debisi 10.000m3/gün ve üzeri olan 2012/24 sayılı bakanlık genelgesi ile yeni kurulacak sistemlere ilave ölçüm cihazları konulmasının zorunlu kılındığını, davalı tarafından yükleniciye sözleşme kapsamında bulunan uzaktan atıksu izleme sistemi için kimyasal oksijen ihtiyacı ve askıda katı madde parametreleri ölçüm cihazları ile SAİS numune ölçüm cihazının temini ve montajının yapılması gerektiğinin bildirildiği, ayrıca da SAİS sisteminin geçici kabulden sonra yapıldığı iddiasının da doğru olmadığını, ilave imalatın YİGŞ 22. Madde gereğince 3 ayrı firmadan ve Adana Ticaret Odası’ndan alınan teklifler doğrultusunda en düşük yapım bedeli fiyatlarına Pn kaysayısına yüklenici kar ve genel giderler karşılığı eklenerek fiyat tespiti yoluna gidildiğini, ve 22 nolu hakkedişte bedelin ödendiğini davacının talebinin yerinde olmadığını beyanıyla talebin reddini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ve devamındaki ek raporlarda özetle ; SAİS Revizyon İşleri'nin 22.03.2015 tarih ve 29303 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sürekli Atıksu İzleme Sistemleri Tebliği'ne istinaden revize edilmesine karar verildiği, taraflarca piyasa araştırması yapıldığı ve 3 firmadan teklif alındığı alınan tekliflerin idare kayıtlarına girdiği ve 10.11.2015 tarihinde Adana Ticaret Odası tarafından 3 kısımdan oluşan sistem için toplam sistem fiyatı en az 27.500,00 Euro ve en çok 161.195,00 Euro olacak şekilde 4 fiyatın onaylandığı, davalı idarenin benzer işlerdeki Anamur ve Samandağ Atıksu Arıtma Tesislerinde de kullanılan piyasa tekliflerinin değerlendirilmesi ile yüklenici alacağının 83.111,42 TL olarak bulunduğu fiyat tutanağının yüklenici tarafından ihtirazi kayıt ile imzalandığı, YİGŞ 22. Maddesi ve Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği 'nin Yaklaşık Maliyet Hesabına Esas Fiyat ve Rayiçlerin Tespiti'ne ilişkin 10.11. Maddesi dikkate alındığında, ihaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ihale konusu işe benzer nitelikteki işlerin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatların kullanılabileceğinden ve 10/4. Hükmünde ise istenen özellikleri taşımayan fiyat bildirimleri ve proforma faturaların dikkate alınmayacağından bahsedildiği , yine anılan yönetmelik gereğince yüklenici karının %25 olarak hesaplanması gerekirken %10 olarak belirlenmiş olduğundan SAİS bedelinin 94.444.80 TL olduğu eksik ödenen bedelin ise KDV ve fiyat farkı hariç olmak üzere 11.333,38 TL olduğu belirtilmiştir.
Mahkememizce yapılan değerlendirmede, davacı tarafından 22 nolu (kesin) hakedişin ihtirazi kayıt ile 09.01.2017 tarihli dilekçeye atıf yapılarak imzalandığı ve yapılan itirazın YİGŞ hükümlerine uygun olduğu yine Yeni Fiyat Tespit Tutanağı'nın da ihtirazi kayıt ile imzalandığı anlaşılmıştır. Sözleşmenin akdedilmesi sonrasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2012/24 sayılı genelgesi gereğince debisi 10.000 m3/gün ve üzeri olan atıksu arıtma tesislerinde gerçek zamanlı uzaktan atıksu izleme istasyonlarının kurulmasının zorunlu kılındığı anlaşıldığından davacı tarafından yapılan ilave işin bedelinin tespitinde ise YİGŞ 22. Maddesi hükümleri uygulanması zorunludur. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda fiyat tespitinde benzer nitelikteki Anamur ve Samandağ Atıksu Arıtma Tesislerinde de kullanılan piyasa tekliflerinin, Adana Ticaret Odası tarafından en az ve en çok şekilde onaylanan bedel aralığının dikkate alındığı ancak yüklenici karının %10 olarak hesaplanmasının hatalı olduğu %25 üzerinden karın hesaplanması gerektiği belirtmiş olup, bilirkişi tarafından yapılan hesaplamanın piyasa rayiçleri ile de uyumlu olduğu anlaşıldığından bu alacak kalemi yönünden talep ile bağlı kalınarak kabulüne karar verilmiştir.

*Jeneratör yakıt maliyeti ilişkin olarak; davacı sözleşmede işletme dönemine ilişkin ilgili kurumca üretilen ... elektirik enerjisi tüketim bedellerinin ödeneceği, hüküm altına alındığı halde elektirkler kesildiğinde tesislerdeki jenaratör ile yapılan enerji maliyetlerinin karşılanmamasına alacağının tahsilini talep etmiş, ,
Davalı idare, yükleniciye yazılan 01.10.2015 tarih ve 1411 sayılı yazıda, arıtma tesisindeki jenaretör grubunun üretmiş olduğu elektirik enerjisini ölçecek sayaç düzeneği bulunmadığından elektirik enerjisi miktarının tespit edilemediği, jeneratörgrubunun ürettiği elektirik enerjisi miktarı, elektirik sayaç düzeneği ile belgelendirildiği taktirde taleplerin değerlendirileceğinin belirtildiği, daha sonraki davalı yazısında ise jeneratör gurbuyla ne kadar elektirik üretildiğinin tespitinin yapılamadığı, şayet akım trafosu ve sayaçla birlikte bir ölçüm düzeneği kurulması halinde gerçek üretim miktarının tespit edilebileceği ayrıca jenaretör kontrol panosundaki panelik enerji ölçümü için hassasiyeti ve kişisel müdahaleye açık olmasının sorun oluşturabileceğinnin bildirildiği, devamında Altyapı Uygulama Dairesi Başkanlığı 09.12.2015 tarih ve 56932 sayılı yazısı ile işin sözleşme ve eklerinde dizel jenaretör gurubunun ürettiği enerjinin bedeli ile ilgili herhangi bir hükmün yer almaması, ayrıca davalı tarafından yapıtırlan atıksu izleme tesislerinde bu tür ödemenin yapılmaması nedeniyle yüklenicinin talebinin yerinde görülmediği sözleşme eki Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı Arıtma Tesisi İşletme ve Bakım Şartnamesi’nde işletme ve bakım süresi ve dönemi geçici kabul kesin kabul arasında 12 aylık süreyi kapsadığına yönelik madde gereğince talep edilenin iş bedeli içerisinde kaldığı belirtilerek talebin reddini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ve devamındaki ek raporlarda özetle yüklenici tarafından talep edilen ve enerji kesintisi dönemlerine ait olduğu iddia edilen jeneratör yakıt maliyetinin elektirik dağıtım şirketlerinden talep edilmesi gerektiği, davacı muhattabının davalı idare olmadığı ve talebin reddinin gerektiği belirtilmiştir.
Mahkememizce yapılan değerlendirmede, alınan bilirkişi raporuna uygun olarak yüklenici tarafından talep edilen jenaratör yakıt maliyetinin enerji kesintilerine ilişkin olup elektirik dağıtım şirketlerinden talep edilmesi gerektiği, davalı idarenin bu hususa ilişkin sorumluluğunun olmadığı anlaşıldığından talebin reddine karar verilmiştir.

*Enerji nakil hattına ilişkin olarak; davacı sözleşmedeki güzergahın değiştirildiğini yeni bir proje ile %50 den fazla imalat yapılmasına rağmen işin fiyatının 90.000,00 TL’den 78.612,00 TL’ye düşürüldüğü ve hatalı hesaplamalar nedeniyle eksik ödeme yapıldığı beyanla alacağının tahsilini talep etmiş,
Davalı cevabında, projede işin ve sunulan altyapı kamu hizmetinin asıl sahibinin ve sorumlusunun Hatay Dörtyol Belediyesi olduğu, davalının belediyenin talebi üzerine ihale yetkilisi sıfatıyla kanunla kendisine verilen görevi yerine getirdiğini, 23.11.2012 tarihli Yer Teslim Tutanağı ile davalı yüklenici ve projede işin ve sunulan kamu hizmetinin asıl sahibi ve sorumlusu belediye ile yapılan sözleşmenin 3. Maddesinde ihale muhtevasında bulunan tesise kullanım suyunu sağlayan içmesuyu isale hattı, enerji nakil hattının geçeceği güzergahtaki her türlü geçiş hakkı yol geçişi gerekiyorsa kamulaştırma işlemlerinin belediye tarafından yapılacağının düzenlendiği, dolayısıyla davalının sorumluluğunun olmadığı, yüklenici tarafından sözleşmedeki güzergahın değiştirildiğinin iddia edildiği, ancak belediyenin kamulaştırma izni alamaması ve enerji nakil hattı güzergahının sözleşme eki Atıksu Arıtma Tesisi Elektirik İşleri Özel Şartnamesi madde 3 gereğince tesisin yapımına başlandıktan sonra enerji izninin güncelleneceğini, bağlantı noktalarında değişiklik olması durumunda yeni enerji izin belgesine göre atıksu arıtma tesisine ait enerji temin projelerinin bedelsiz hazırlanması gerektiği buna bağlı olarak yerel yönetimden kaynaklanan uygulamaların davalıdan talep edilemeyeceğini, atıksu arıtma tesisine ait enerji hattının imalatlarının tamamlanması sonrasında elektirik abonelik işlemleirnin yapılabilmesi için kısmi geçici kabulünün yapılması gerektiği, imalat ve malzeme metraj listesinin yüklenici tarafından itirazsız imzalandığı, kısmi geçici kabul yapıldığından tadilat projesine göre yapılan enerji nakil hattının yeni birim fiyatının yapılıp onaylanmasına kadar geçen süre içeriisnde yeni enerji hattının imalat bedelinin geçici fiyat üzerinden olmak üzere 05.02.2015 tarihinde düzenlenen 18 nolu hakkedişte yüklenicinin sözleşme kapsamında teklif ettiği DE. 01 poz üzerinden ödendiği, geçici fiyattan ödeme yapıldığının 18 nolu hakedişin eki olan imalat tutanağından görüleceği, oluşan yeni iş kalemleri nedeniyle YİGŞ 22. Maddesi gereğince yeniden fiyat tespiti yoluna gidildiği, ayrıca yüklenicinin iddia edildiği gibi %50 iş artışınında olmadığı, yüklenici tarafından yapılmayan iş kalemlerinin bedellerinin talep edildiği, yüklenici tarafından talep edildiği şekliyle yeni iş kalemlerine ilişkin birim fiyatlarının tespiti sırasında sözleşme bedeli ve yaklaşık maliyet arasındaki faktan hareketle bulunacak bir orandaki indirim girdisinin yer aldığına veya yeni fiyattan bu oranda tenzilata veya arttırmaya gidileceğine dair bir maddenin sözleşmeye veya ikinci mevzuatta olmadığını , yüklenicinin bu yeni imalat cinsini ve metrajlarını itirazsız kabul ettiği, YİGŞ 22. Maddesi gereğince yeni birim fiyatların hazırlanmasında ... birim fiyatları ile idarece yapılan piyasa araştırmasına göre alınan fiyatların Pn katsayısına bölünüp sözleşme şartlarına getirilerek benzer rayiçlere göre bulunan bedele %10 yüklenici karı ve genel giderler karşılığı eklenerek fiyat tespiti yoluna gidildiğini ve talebin reddini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ve devamındaki ek raporlarda özetle; Dörtyol Atıksu Arıtma Tesisi inşaatı elektirik işleri kapsamında bulunan enerji nakil hatları güzergahının özel mülkiyet sahasından geçtiği ve geçiş izinlerinin alınamadığından Toroslar Edaş tarafından enerji müdadesinin güncellenmesinin istenildiği, 19.09.2014 tarihinde güncellendiği, enerji müdadesine göre yüklenici tarafından hazırlanan tadilat projesinin davalı idare tarafından 18.11.2014 tarihinde onaylandığı, geçici kabulün ise 29.01.2015 tarihinde yapıldığı, ENH'da kullanılan malzemenin tespit edilerek yüklenici tarafından itirazsız olarak imzalandığı, imalatta kullanılan ve özel fiyatlı olan BUSBAR imalatı için Özen Elektirik Firması, OKİ Mühendislik Firması tarafından verilen teklifler olduğu, en düşük fiyatın 2015 yılı rayiç fiyatı olarak belirlendiğine dair tutanak düzenlendiği, bu fiyatın 2012 yılına dönüştürüldüğü ve yüklenici karı ve genel giderler olarak 9.040,88 TL olarak belirlendiği, sözleşmede teklif birim fiyatı 90.000,00 TL olan DE.01 Enerji Nakil Hattı işinin yeni fiyatının tespitinde davalı vekilince EK 147 olarak sunulan ENH işlerinin bağlantı noktasından dolayı prohe tadilatı sonucu taraflar arasında imzalanan tutanaktaki metrajlarla toplam bedelin 71.465,45 TL + %10 yüklenici karı eklenmesi suretiyle 78.612,00 TL olarak hesaplandığı, davalı tarafından yeni fiyat oluşturulurken yapılan hesaplamalarda kullanılan ... birim fiyat rayiçlerinin değiştirildiği fiyatların önce %25 düşürüldüğü, sonra da %10 yüklenici karı eklendiği proje değişikliğine bağlı olarak yapılan yer yeni birim fiuatın tespitinde kullanılması gereken YİGŞ 22. Maddesinin uygulanmadığı bu nedenle idare tarafından 90.000,00 TL teklifle sözleşmeye bağlanan ve teklif kapsamında fiyatı verilmiş olan ENH işinde bağlantı noktası değişikliğinden ileri gelen proje değişikliği nedeniyle BUSBAR imalatı hariç yeni fiyat oluşturulmasının uygun olmadığı, ayrıca yine ENH değişikliği sonrasında ve öncesinde kullanılan pozların ... pozları olup ... rayiçlerinin davalı idare tarafından %15 eksiltilerek kullanılabileceğine dair hüküm bulunmadığı gibi yüklenici kar ve genel giderlerine yönelik bir indirimden söz edilmediği, buna göre yüklenici karı ve genel giderler ile KDV hariç olarak davalı idare tarafından hesaplanan ENH bedelinin 71.465,45 TL olduğu bu tutara %25 yüklenici karı ilave edilmesi ile 89.331,82 TL olacağı, buna göre yükleniciye 11.388,00 TL eksik ödeme yapıldığı belirtilmiştir.
Mahkememizce yapılan kabulde; dosya kapsamından anlaşılacağı üzere Atıksu Arıtma Tesisi inşaatı elektrik işleri kapsamında bulunan enerji nakil hatlarının özel mülkiyet sahasından geçtiği ve gerekli izinlerin alınamadığı, daha sonraki aşamalarda tadilat projesinin hazırlandığı ve projenin davalı idare tarafından 18.11.2014 tarihinde onaylandığı, ilgili imalatın 25.02.2015 tarihli 18 nolu hakedişe DE.01 Enerji Nakil Hattı adı altında girdiği ve yüklenici tarafından itirazsız olarak imzalandığı, fakat daha sonra davalı tarafından yeni oluşturulan birim fiyatları görüşmek amacıyla yüklenicinin 23.7.2015 tarihinde davet edildiği, davalı tarafından yeni fiyat oluşturulurken ... birim fiyat rayiçlerinin değiştirildiği yapılan yeni hesaplamada da YİGŞ 22. Maddenin göz önüne de alınmadığı anlaşılmaktadır. Buna göre yüklenici tarafından verilen teklifin sözleşmenin ifası aşamasında bağlantı noktasında değişiklik olabileceğinin düşünülmesi gerektiği ve buna göre teklifin verildiği, bu hususun hem idare hem de yükleniciyi bağladığı, davacı tarafından 18 nolu ara hakedişin itirazsız olarak da imzalandığı, davacının yeni izin belgesindeki şartlar da dahil olmak üzere teklifinin 90.000,00 TL olduğu ve 11.388,99 TL eksik ödeme yapıldığının kabulü ile taleple bağlı kalarak bu alacak kalemi yönünden talebin kabulüne karar verilmiştir.

*Gaz Algılama güvenlik sistemlerine ilişkin olarak; davacı ilave iş bedeline ilişkin itirazların dikkate alınmadığı, YİGŞ’nin 22. Maddesine aykırı davranıldığı ve iş bedelinin eksik gösterildiği beyanla ilave iş bedelinin tahsilini talep etmiş,
Davalı cevabında, anlaşmazlık tutanağı düzenlenmesi sonrasında Yüksek Fen Kurulu Başkanlığı’ndan görüş istenildiği verilen cevapta sözleşmede yer almayan iş kalemlerinin YİGŞ 22. Maddede öngörülen usul ve esaslar doğrultusunda yapılması gerektiğinin bildirildiği, davalı tarafından onaylanan 12.11.2015 tarihli fiyat tespit tutanağının yüklenicinin mağdur olmaması için işleme alındığını ve yükleniciye 12.11.2015 tarihli ve 19 nolu hakkediş ile ödeme yapıldığını mağduriyetin ve alacağın söz konusu olmadığını ve davanın reddini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ve devamındaki ek raporlarda özetle; taraflar arasında imzalanmış bila tarihli Birim Fiyat Tarifi başlıklı tutanakla ME:17 YENİ poz no ile tariflenen Gaz Algılama ve Güvenlik Sisteminin Çalışma ve Güvenlik Bakanlığı'nın 19.08.2013 tarih ve 103 sayılı genelgesi doğrultusunda yapılmasına karar verildiği, bölge müdürlüğü tarafından 4 firmadan teklif alındığı , ... Firması'ndan alınan teklifin yüklenici karı ile birlikte 2015 yılına uygulandığı ve taraflarca bu hususun 10.11.2015 tarihinde itirazsız olarak imzalandığı, fiyat tespit tutanağında sistemin tüm girdilerinin sıralandığı, bunlar arasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Birim fiyat pozlarından 261-757 ve 267-104 poz nolu imalatların fiyatlarından %25 düşüldüğü devamında da %10 arttırım ile 68.078,11 TL'ye ulaşıldığı devamında ise 2012 yılı fiyatlarıyla KDV hariç 57.313,78 TL'ye ulaşıldığı fiyat tespit tutanağının da yüklenici tarafından ihtirazi kayıtla imzalandığı, Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği gereğince yüklenici karı ve genel gider oranının %25 olması sebebiyle yükleniciye eksik ödeme yapıldığı ve yüklenicinin 7.815,51 TL alacağının olacağına dair rapor sunulmuştur.
Mahkememizde oluşan kabulde; taraflar arasında imzalanmış olan Birim Fiyat Tarifi başlıklı tutanak ile ME:17 Yeni poz ile Gaz Algılama ve Güvenlik Sisteminin Çalışma v Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın 19.08.2013 tarihli genelgesi doğrultusunda çalışma yapılmaya karar verildiği, 4 firmadan teklif alındığı sistem için en düşük fiyatın ... Firması'ndan verildiği bu bedelin ise 2015 yılı rayiç bedeli olacağı ve bu bedele KDV eklenip sözleşme yılına dönüştürüleceği hususunda taraflarca 10.11.2015 tarihinde itirazsız imzalandığı, daha sonra oluşturulan ve 57.313,78 TL olarak tespit edilen fiyat tespit tutanağına yüklenici tarafından ihtirazi kayıt koyuldığı, yine 23.12.2015 tarihli 19 nolu hakedişinde yüklenici tarafından "...23.11.2015 tarihli dilekçede yazılı ihtirazi kayıtla..." cümlesi yazılarak geçerli olarak itiraz edildiği anlaşılmıştır. Hükme esas bilirkişi raporundan da anlaşılacağı üzere yüklenici tarafından talep edilen kablolama, kablo kanalları, digital gösterge kontrol panosu, gaz dedektörü batarya gibi malzemelerin ME-17 Yeni poz kapsamında olduğu ve ilave iş bedelini gerektirmediği, ancak idare tarafından tespit edilen iş bedelinin YİGŞ 22. Maddesine uygun olmaksızın yüklenici karı eksik hesaplandığı, bilirkişi heyetince bulununan bedelin piyasa rayicine de uygun olduğu anlaşılmakla hesaplanan 7.815,51 TL ilave iş bedelinden talep ile bağlı kalınarak kabulüne karar verilmiştir.

*Kesin kabul mağduriyetleri talebine ilişkin olarak; davacı vekilince 26.05.2014 tarihinde teslimi gereken işin bitiminin yaklaşık 1,5 yıl uzatıldığını, geçici kabul itibar tarihinin 06.04.2015 olmasına rağmen idareden kaynaklanan nedenler ile kesin kabulün 18.01.2017 tarihine kadar yapılmadığı, ayrıca geçici ve kesin kabullerden sonra;Seyyar tahliye pompalarına ait kumanda panolarını yenilenmesi; su deposu zincir korkuluk yapılması; izole halı yapılması; isim tabelaları etiketleme, tehlike uyarı levhaları, proje cepçikleri, su deposu kapısı be aneorobik havuz korkuluk topraklamaları yapılması; T103 Kum tutucu ünitesindeki sürgülü kapaktan yapılan 4.000,00 TL kesintinin iade edilmesi gerektiği; römork kullanım bedeline ilişkin olarak 8.000,00 TL kesinti yapılması, ayrıca geçici kabul itibar tarihi ile römorkun iade edildiği tarih olan 05.12.2017 tarihleri arasındaki kira bedelinin ödenmesinin gerektiği; B 106 kum tutucu blowerlar için 2 adet frekans konventörü teslimine ilişkin projelerde bulunmayan blowerler için ilave iş bedelinin ödenmesinin gerektiği; B 104 idari bina eviye yapılmasına ilişkin olarak 18.05.2016 tarihinde yapılan kesin kabulde kantin mahaline eviye yapılmasının istenildiği ancak ilave iş bedelinin ödenmediği;dış cephe tuğlalarına 3 kere vernikleme yapılması ve nefaset iadesine ilişkin olarak, sözleşme harici 3 kere yenilenen cephe vernikleme imalatlarından dolayı ilave iş bedeli ödenmesi gerektiği; Şamandraların atıksu tipi olarak değiştirilmesine ilişkin olarak yeni şamandraların bedellerini ödenmediği ;Bekçi binasına aspiratör yapılmasına ilişkin ilave iş bedelinin ödenmediği, Mayıs 2016 döneminde eksik gösterilen aktif güç endeks değeri tüketim bedeline ilişkin,DE.16 12 aylık işletme enerji tüketim bedeline ilişkin olarak mayıs 2016 dönemine ait ödemenin Ocak 2017 tarihinde eksik ödendiği kesin hesap ekindeki 09.05.2016 tarihli sayaç endeks bilgilerinin 582,151 KWh olarak gösterilen Mayıs 2016 endeks değerinin 608,004 kWh olarak kayıtlandığı ve 25,853 kWh toplam aktif güç endeks farkına ait tüketim bedelinin ödenmediği, sözleşme süreci dışında kalan ilave işletme bedeline ilişkin olarak, 06.04.2016 tarihinde kesin kabulün yapıldığı, davacının sorumluluğnun tamamlanmasına rağmen ilave işler nedeniyle işletme bakım hizmetlerinin 26.12.2016 tarihine kadar devam ettiği, 06.04.2016-26.12.2016 tarihleri arasındaki işletme bedelinin ödenmesi gerektiğini beyan etmiş,
Davalı cevabında özetle; sözleşme gereğince işin 26.05.2014 tarihinde bitirilmesi gerektiğini davalının kusuru olmaksızın 5. Revize iş programıyla birlikte 274 gün süre uzatımı verildiğini ve işin bitim tarihinin 06.04.2015 olarak belirlendiğini, geçici kabulün 08.05.2015 tarihinde yapıldığını, kabul heyetinin ve yüklenicinin birlikte imzaladığı geçici kabulde tespit edilen eksikliklerle ilgisi tutanaktaki işlemlerin geçici kabul tutanaklarında yer alan eksikliklerin giderildiğine air tutanak ile yüklenicinin itiraz dilekçesinin birlikte değerlendirilerek bir kısım ayıplı imalatların kesin kabule kadar tamamlanması kaydıyla iş bitim tarihinin 06.04.2015 olarak itibar edilmek üzere 07.12.2015 tarihinde geçici kabul tutanaklarının onaylandığını, devamında kesin kabulün ise 18.01.2017 tarihli olur ile onaylandığını, geçici ve kesin kabul aşamalarında ortaya çılan ayıplı işlerin YİGŞ 41 ve 42. Maddeleri gereğince giderilmesi gerektiğini, YİGŞ 25. Maddesinde işin sorumluluğunun kesin kabul işlemlerinin idarece onaylanacağı tarihe kadar tamamen yükleniciye ait olacağını, ve kesin kabul onay tarihinden itibaren 15 yıl sorumluluğun devam edeceğini, dolayısıyla yüklenicinin sözleşme şartlarını yerine getirmemesinden kaynaklı onay sürecindeki bir gecikmenin idareye atfedilemeyeceğini, seyyar tahliye pompası, su deposu zincie korkuluk yapılması, izole halı yapılması, isim tabelaları etiketleme, tehlike uyarı levhaları, proje cepcikleri, su deposu kapısı, anaerobik havuz korkuluk topraklamaları yapılması, B-104 idari bina eviye yapılması, bekçi binasına aspiratör yapılması kalemlerinin sözleşme kapsamı içerisinde kaldığı ve ilave iş bedelinin talep edilemeyeceği, T-103 Kum Tutucu Ünitesi'ndeki sürgülü kapak kesintisine ilişkin olarak yapılan kesintiye ilişkin olarak kapağın üst kısmnın çerçeveli olarak yapılması gerekmesine rağmen yapılmaması nedeniyle 4.000,00 TL hakedişten kesildiğini, römork kullanım bedeline ilişkin olarak 08.05.2015 tarihli geçici kabul tutanağında tespit edilen eksikliklerde mekanik ekipman listesinde yer alan 3 adet çamur römorkunun 1 adedinin temininin yapılmadığının tespit edildiğini, 21.10.2015 tarihli geçici kabul eksiklikleri imalat tespit tutanağında 1 adet römorkun temin edilerek iş mahalline getirildiğini, 08.05.2015 tarihli geçici kabulden itibaren yüklenicinin 12 aylık bakım ve işletilmesi yükümlülüğünün başladığını, romorkunda bizzat yüklenicinin kendi yükümlülüğünü yerine getirilmesi amacıyla kullanıldığını, yüklenicinin kesin kabul tutanağı onaylanmasına kadar tesisin işletilmesinden sorumlu olduğunu 27.06.2016 tarihinden itibaren tesisn ... tarafından işletildiğini, römorkun kullanımınınn sadece yüklenici tarafından yapıldığını, römork bedelinin 22 nolu kesin hakedişten kesildiğini, talebin haksız olduğunu, dış cephe tuğlalarına 3 kere vernikleme yapılması ve nefaset kesintisi kalemine yönelik olarak 08.05.2015 tarihli geçici kabul esnasında tespit edilen eksikliklerde tüm bina dış cephe tuğlalarının verniklenmesinin gerektiği yine 21.10.2015 tarihli geçici kabul eksiklikleri imalat tespit tutanağında ise tüm bina tuğlalarının verniklendiği mevsimsel nedenlerden verniklenen cephe tuğlaları üzerinde verniklerde solmaların olması durumunda bozulan vernikler kesin kabul tarihine kadar yüklenici tarafından onarılacaktır denildiğini, YİGŞ 21, 24, 31 ve 44. maddeleri gereğince eksik ve kusurlu işlerin yüklenici tarafından giderilmesi gerektiğini, TBK'nın 475. maddesi gereğince idarenin seçimlik hakkını eseri alıkoyup bedelde indirim isteme hakkı olarak kullandığını ve talebin reddinin gerektiğini, şamandıraların atıksu tipi olarak değiştirilmesinde sözleşme eki Güç Dağıtım Kontrol Kumanda İşleri Birim Fiyat Tarifinde açıkça şamandıraların atıksuya dayanılıklı malzemeden yapılacağının belirtildiği talebin uygun olmadığı, Mayıs 2016 döneminde eksik gösterilen aktif güç endeks değeri tüketim bedeline ilişkin olarak; sözleşme eki Dörtyol Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı Elektirik İşleri Birim Fiyat Tarifi'nde Poz No DE 15 İşletme Enerji Tüketim Bedeli ve Poz No DE 16- 12 aylık işletme enerji tüketim bedeli DE 15 ve Poz no DE 16 iş kalemlerinin birim fiyat tariflerinin değerlendirildiğinde yüklenicinin bölge müdürlüğüne bildirdiği geçici kabul talep tarihinden geçici kabul gününe kadar geçecek zaman diliminde tesisin her türlü imalat montaj kalibrasyon deney ve test işlemleri için kullanacağı elektirik tüketim bedelinin 12 aylık zaman diliminde ödeneceğinin açık olduğu, geçici kabul çalışmalarının 08.05.2015 tarihinde tamamlandığı yüklenicinin geçici kabul eksikliklerini geç tamamlamasından dolayı kabul tutanaklarının 07.12.2015 tarihinde tamamlandığı, geçici kabul çalışmalarının bitirildiği gün olan 08.05.2015 tarihinde yüklenicinin 12 aylık işletme döneminin başladığı, 08.05.2016 tarihi itibariyle işletme dönemi süresinin sona erdiği, 08.05.2016 tarihi hafta sonu olduğu için Bölge Müdürlüğü ve ... Genel Müdürlüğü elemanları ile 09.05.2016 tarihli endeks tespit tutanağının düzenlendiği, yüklenici tarafından tutanağın imzalanmasından imtina edildiği ve itirazsız olarak imzalanan 22 nolu hakedişte ödemenin yapıldığı anlaşılmakla talebin reddi gerektiğini beyan etmiş, sözleşme süreci dışında kalan ilave işletme bedeli yönünden ise işin kesin kabulünün 16.18.05.2016 tarihleri arasında 09.05.2016 tarihli olur ile yapıldığını, sözleşmenin 33.1. Madesine göre 1 yıllık işletme döneminin başlangıcının işin geçici kabulü ile başlayacağı, geçici kabulün 08.05.2015 tarihinde yapıldığı kesin kabul süresinin ise 08.05.2016 tarihinde dolduğu, yükleniciyi mağdur eden bir gecikmenin yaşanmadığını kesin kabul heyetince tespit edilen eksikliker için yüklenicine 45 gün ek süre verildiğini, yüklenici tarafından ise 17.06.2016 tarihinde eksikliklerin tamamlandığı ve 22.06.2016 tarihi mesai bitiminde faliyetlerine son vereceğini bildirdiği 2706.2016 tarihinde kesin kabulde tespit edilen eksiklerin inşaat, elektirik ve mekanik ile ilgili olan eksikliklerin bir kısmının giderilmediğinin tespit edildiğini, 13.07.2016 tarihli yazı ile eksikliklerin giderilmesinin yükleniciden istenildiğini, oluşturulan heyet tarafından tespit edilen eksikliklere ilişkin tutanak tutulduğunu 18.08.2016 tarihinde yükleniciye yazı yazıldığını ve 30 gün süre verildiğini, yüklenici tarafından 26.12.2016 tarihinde eksikliklerin tamamlandığının bildirildiği, bu süreçte işletmeyi ... Genel Müdürlüğü'nce yapıldığını yüklenicinin sadece kendine ait eksiklikleri gidermesi için tesiste bulunduğunu talebin yerinde olmadığını ve reddinin gerektiğini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ve devamındaki ek raporlarda özetle; Yapım İşleri Muayene ve Kabul Yönetmeliği'nin Yapım İşlerinde Geçici ve Kesin Kabul İşlemleri başlıklı kısmında yer aldığı üzere yüklenici tarafından gerçekleştirilen işlerin kabul heyetleri tarafından incelenip muayene edileceği, işletme ve çalışma deneylerinin yapılacağı belirtilmiş olup, geçici kabulün 08.05.2015 tarihinde yapıldığı, davacı yüklenici tarafındna itirazsız olarak imzalandığı, 30 gün süre verildiği, geçici kabul tutanağında 2 adet seyyar tahliye pompasının temin edilemediğinin görüldüğü, davacı yüklenicinin talebi üzerine yapımından vazgeçilen loblu pompalar ve dalgıç pompalar için 18.09.2015 tarihinde fiyat araştırması yapıldığı Adana Ticaret Odası tarafından onay verildiği, dalgıç tip pompaların kabulünün ise 02.10.2015 tarihinde yapıldığı, geçici kabul tutanağında belirtilen eksikliklerin yapılıp yapılmadığının ise 21.10.2015 tarihli tutanakta kayıt altına alındığı, yüklenici itiraz dilekçesi de dikkate alınarak yapılan ve yapılmayan işlerin tespit edilerek geçici kabulün şartlı olarak 07.12.2015 tarihinde onaylandığı, yani geçici kabul onay tarihinde yüklenici tarafından yapılmayan eksik yapılan işlerin olduğunu, kesin kabulün ise 18.05.2016 tarihinde onaylandığını ve yüklenici tarafından itirazsız olarak imzalandığını, 27.06.2016 ve davacı yüklenicinin 18.07.2016 tarih ve 1804 sayılı itiraz dilekçesinden sonra 05.08.2016 ve 27-28.09.2016 tarihlerinde kesin kabul tutanağında belirtilen eksiklikler için yeniden inceleme yapıldığı bir kısım eksik işlerin halen mevcut olduğu, 26.12.2016 tarihinde yapılan son inceleme ve tespitlerde ise inşaat ve elektirik imalatı eksikliklerinin tamamının tamamlandığı, mekanik işlere ilişkin bir kısım eksiklikleirn olduğu nefaset kesintisi yapıldığı ve bu tutanağında itirazsız olarak imzalandığı anlaşılmıştır kesin kabul onay tarihi ise 18.01.2017 tarihidir. Yine nefaset kesintilerine ilişkin olarak ise YİGŞ 23-24 ve 25. Maddelerinde hatalı ve kusurlu imalatların ve eksik işlerin yüklenicinin bakım ve düzeltme sorumluluğunda olduğuve kesilen nefaset kesintilerinin sözleşme kapsamına uygun olduğu, yine 22 nolu hakedişin 08.05.2016 tarihinde düzenlendiği ancak idare tarafından kesin kabulün onaylanmasından sonra 21.4.2017 tarihinde onaylandığı, hakedişin iç sayfaları dış kapağın idareye verilen 18.01.2017/183 sayılı dilekçeye istinaden ihtirazi kayıtla 17.03.2017 tarihinde imzalandığı, yüklenicinin ilgili ataşmanlar ve diğer ilgili belgeleri imzalamış olmasının içindekileri ve yapılan hesapların doğruluğunu da onaylamış olduğu anlamına geldiği ifade edilmiştir.
Seyyar Tahliye Pompalarına ait Kumanda Panoları yönünden; davacının panoları iki defa yapıldığını gösterir delilin bulunmadığı,
Su deposundaki merdivene hareketli zincir korkuluk yapılmasına ilişkin olarak; su deposu projesinde bulunduğu içmesuyu projesinde portatif korkuluk detayında zincirin bulunduğu, zincir korkulukların geçici kabule kadar yapılmadığı, 21.10.2015 tarihli tutanak ile yapıldığının tespit edildiği, asıl iş kapsamında bulunduğu ve talebin yerinde olmadığı,
İzole halı yapılması; izole halı yani yalıtkan paspasın yapılmasının güvenlik olarak zorunlu olduğu, Elektrik Teknik Şartnamesi'nin 7. maddesinde imalat kalemi olarak yer aldığı ve idare tarafından sökülerek götürüldüğünün de dosya kapsamından ispatlanamadığı talebin yerinde olmadığı,
Trafo jeneratör ve hücre odaları için isim tabelaları yönünden; Elektirik Teknik Şartnamesi'nde etiketleme başlığı adı altında yalıtkan malzemeden imal edilmiş etiketler kullanılacağının hükme bağlandığı, anılan şartnamenin 3,7,9 ve 18. sayfalarında imalata ilişkin ayrıntıların verildiği sözleşme kapsamında kaldığı,
T 103 kum tutucu ünitesindeki sürgülü kapak kesintisine ilişkin olarak; geçici kabul tutanağında sürgülü kapakların yerine montajlarının yapıldığının belirtildiği, 26.12.2016 tarihli kesin kabul incelemesinde ve kapakların üst çerçevesiz olduğunun anlaşıldığı, yüklenici tarafından itirazsız imzalandığı, yapılan kesintinin YİGŞ 23-24 ve 25. Maddelerine uygun olduğu,
Çamur Römorku kira bedeli yönünden; geçici kabul tutanağı 11. Sayfada B102 Çamur Susuzlaştırma Binası başığında mekanik ekipman listesinde yer alan 3 adet çamur römorkunun 1 adedinin temin edilemediğinin belirtildiği, sözleşme kapsamında bulunan römorkun kesin kabul sırasında kullanılmış olduğunun tespit edildiği ve davacı yetkilisine teslim edildiği, bu nedenle kira isteminin yeride olmadığı,
B 106 Kum Tutucu Blower Binası 2 adet Frekans Konvektörü Bedeli yönünden; mekanik Ekipman Özel Birim Fiyat Tarifleri ME.13.00 Kum Tutucu Blower Binası Mekanik Ekipmanlarının Temini ve Yerine Montajı pozunda, montajı bilgi föylerinde ilgili standart şartname ve normlara uygun olarak yerlerine montajı...,işlerliğinin sağlanması.... Olarak tariflendiği dosya kapsamında bulunan blower bilgi föyünde ise motor gücü 4 kW not blowerler frekans konvektörlü olacak denildiğini, blowerler için kullanılan 2 adet frekans konvektörünün ME:13 pozı içerisinde kaldığını,
B104 idari Bina Kantin Mahalline İlave Eviye Yapılması; kaleminin sözleşme içi ihale dökümanlarında olan proje CD'si içerisinde yer aldığı sözleşme kapsamı içerisinde kaldığını,
Dış Cephe Vernikleme Bedeli; geçici kabul tutanağında cephe vernikleme işinin yapılmadığının belirtildiği, kesin kabul tutanağında ise dış cephe kaplamalarının yer yer beyazladığı anlaşılmakla idare tarafından yapılan nefaset kesintisinin YİGŞ'nin 23.24 ve 25. maddelerine uygun olduğu,
Atıksu İçindeki Şamandıraların Sökülüp Tekrar Yapılması işine ilişkin olarak; atıksu içerisindeki şamandıralar Elektirik İşleri Birim Fiyat Tariflerinde DE.09 pozuyla yer aldığı teklif fiyata dahil olduğu , 08.05.2015 tarihinde geçici kabul heyeti tarafından yapılan inceleme sonucunda oluşturulan geçici kabul tutanağında atıksu içerisinde çalışan şamandıraların atıksu tipi şamandıralarla değiştirilecektir denildiği yüklenici tarafından itirazsız olarak imzalandığı ve bu yönüyle talebin uygun olmadığı,
B 105 Bekçi Binası Aspiratörleri işine ilişkin olarak; ilave iş kalemi olarak talep edilen kalemin Meknaik Ekipman Özel Birim Fiyat Tarifleri ME.16.00 Bekçi Binası Sıhhi Isıtma ve Soğutma Mekanik Ekipmanların Temini ve Yerine Montajı pozunda yer aldığı ve birim fiyat tarifleri içerisinde kaldığı belirtilmiştir.
DE.15 Enerji Tüketim Bedeli; Elektirik Genel Teknik Şartname'sinde İşletme Enerji Tüketim Bedeli ve buna ilişkin birim fiyat tariflerinde; .... geçici kabul talep tarihinden geçici kabul gününe kadar geçecek zaman diliminde tesisin her türlü imalat, montaj... İşlemleri için kullanacağı elektirik tüketim bedelidir. Geçici kabulün yapılacağı gün sayaç değeri kabul heyetince okunarak bu değer geçici kabul tutanağında belirtilir. İlk okunan sayaç değeri ile geçici kabulde okunan sayaç değeri arasındaki elektirik tüketim farkı ile yüklenicinin teklif birim fiyat cetvelinde (KDV hariç) kWh birimi üzerinden teklif ettiği birim fiyatın çarpılması sonucu bulunan bedele KDV ekleyerek yükleniciye ödenir.
Poz No DE:16 birim fiyat tariflerinde; Geçici kabul ile kesin kabul arasındaki 12 aylık işletme süresi boyunca ödenecek işletme enerji tüketim bedelidir. Elektirik aboneliğinin alınmasından yüklenicinin Bölge Müdürlüğüne bildirdiği geçici kabul talep tarihine kadar geçecek zaman diliminde tesisin her türlü imalat montaj test işlemleri için kullanacağı elektirik tüketiminden yüklenici sorumludur ve bu tüketimden dolayı yükleniciye bedel ödenmez. Yüklenici teklifini bu hususu dikkat ederek verecektir. Ödeme ilgili elektirik dağıtım şirketi tarafından aylık verilen faturalardaki tüketim miktarı esas alınır. Tüketim miktarı ile yüklenicinin teklif birim fiyat cetvelinde (KDV hariç) kWh birimi üzerinden teklif ettiği birim fiyatın çarpılması sonucu bulunan bedele KDV eklenerek yükleniciye ödenir.... Hükümlerinin yer aldığı, geçici kabul talep tarihinin 06.04.2015, ilk endekslerin okundğu tarihin 08.04.2015, toplam endeksin ise 45,900 olduğu, 01.04.2015-06.05.2015 tarihleri arasında toplam 28,309 endeks karşılığı 53,504,01 kWh tüketim bedelinin 19 nolu hakedişte ödendiği, geçici kabul tarihinin 08.05.2015 12 aylık işletme dönemi başlangıcının ise 06.05.2015 tarihi olduğu, endekse ilişkin tutanağın yüklenici tarafından itirazsız olarak imzalandığı, 01.04.2015-06.05.2015 tarihleri arasındaki 53.504,01 kWh tüketim bedeli 08.05.2015 tarihli 19. Hakedişte ödendiği, 08.05.2016 tarihli kesin hesap (22 nolu hakediş) ile ödenen son endeks değerinin 582,151 olduğu anlaşılmıştır.
Taraflar arasında kesin hesabın düzenlendikten sonra aboneliğin davacı yüklenici adına kayıtlı olarak 21.05.2016 tarihine kadar devam ettiği ve son ödeme tarihi 31.05.2016 ve son endeks okuma tarihi 21.05.2016 tarihi olan yüklenici adına düzenlenmiş fautranında sunulduğu, 21.05.2016 tarihinde aboneliğin yüklenici adına sonlandırıldığı, ... adına devir yapılmadığı, aboneliğin sonlandırıldığı 21.05.2016 tarihinde okunan son ekdekslerle kesin hesabın düzenlenmesinin gerektiği
21.05.2016 tarihindeki fatura üzerindeki endeksler olup 260.585+127,654+219,765=608,004 toplam endeks üzerinden hesaplama yapıldığı,
Kesin hesapta ödenen endeks= 582,151, 21.05.2016 tarihindeki endeks= 608,004 fakın ise 25,853 olduğu eksik ödenen miktarın 25,853*1,890=48.862 kWh olmakla yüklenici alacağının 13.681,41 TL olduğu hesaplanmıştır.
12 Aylık sözleşme süresi dışına taşan süre için işletme bedeli yönünden; 18.05.2016 tarihli kesin kabul tutanağında tespit edilen eksik işler için toplam 86.250,00 TL'nin taktir edildiği, yükleniciye 45 gün ek süre verildiği, tesisin giriş çıkış suyundan alınacak numunelere ait analiz sonuçlarının davalıya gönderilmesini müteakip kesin kabul tutanaklarının onaya sunulanacağının düzenlendiği, ancak davalı tarafından kesin kabulün onaylanmasından sonra 21.04.2017 tarihinde kesin hakedişin onaylandığı hakedişin iç sayfalarının yüklenici tarafından itirazsız imzalanmasına rağmen dış kapağının ihtirazi kayıtla imzalandığıYİGŞ28/2. maddesi gereğince yüklenicinin ataşmanlar ve yapılan hesapların doğruluğunu kabul ettiği tespitinde kesin hesabın gıyabında yapılmadığı, sözleşmenin 33. Maddesi gereğince Atıksı Arıtma Tesislerinin Bakım İşletme Hizmetlerinin sözleşmenin 9.2. Maddeside belirtilen süreye ilave olarak 12 aylık dönemi kapsadığı bu sürenin geçici kabul tarihinden itibaren başladığı, geçici kabul tarihinin 08.05.2015 tarihi olduğu, işletme süresinin ise 08.05.2016 tarihinde sona ereceği yüklenici tarafından ise idareye yazılan 26.05.2016 tarihli yazıda 18.05.2016 tarihinden sonra sorumluluklarının kalmadığının belirtildiği ve 21.05.2016 tarihinde işletmeyi sonlandırdığının anlaşıldığı, tesisin elektirik aboneliği dosya kapsamında bulunan ... Bankası aracılığıyla ... tarafından 14.06.2016 tarihinde yatırılan 42.000,00 TL güvence bedeli ile ... aboneliğinde devam ettiğinin görüldüğü, bu tarihten sonra ... tarafından işletildiği, önceki dönemde tesisin ... tarafından işletildiğine ilişkin bilgi ve belgelerin dosya kapsamına sunulmadığı, 12 aylık işletme süresinin başladığı 08.05.2015 tarihi ile işletme süresinin biteceği 08.05.2016 tarihinden sonra davacı yüklenicinin elektirk aboneliğinin sona erdiği 21.05.2016 tarihi arasında bedelin hesaplanmasının gerektiği 13 gün için yapılan hesaplamada 5.306,85 TL davacı alacağının olduğu hesaplanmıştır.
Mahkememizde oluşan kabulde; dosya kapsamında geçici kabulün 08.05.2015 tarihinde yapıldığı ve ekinde yer alan çok sayıda eksik imalatın tespit edildiği, geçici kabul tutanaklarının itirazsız olarak imzalandığı, geçici kabuldeki eksiklikler için 30 gün süre verildiği, geçici kabulde belirtilen eksikliklerin yapılıp yapılmadığının 21.10.2015 tarihli tutanak ile kayıt altına alındığıve 07.12.2015 tarihinde onaylandığı ezcümle geçici kabulün onaylandığı tarihte dahi eksik işlerin mevcut bulunduğu, hatalı ve eksik işlerin idare tarafından yapılmasının talep edilmesinin YİGŞ'ne uygun olduğu, bu işler nedeniyle ilave iş bedeli talep edilemeyeceği anlaşılmıştır.
Seyyar tahliye pompası kumanda panosunun yenilenmesine ilişkin olarak harici tip kumanda panosunun poz teklif birim fiyatına dahil olduğu, davacının hatalı IP65 pano imalatında ilave pano ücreti hakkındaki taleplerinin yerinde olmadığı ve bu panoların 2. kez yapıldığının da ispatlanamadığı; su deposu zincir korkulukların sözleşme kapsamında olduğu ve ilave iş olarak kabul edilemeyeceği; izole halı yapılması kaleminin asıl iş kapsamında kaldığı, yapılmasının insan hayatı için zorunlu olduğu; trafo jeneretör tabelaları yönünden işin Elektrik Teknik Şartnamesi'nde tanımlandığı ve asıl iş kapsamında olduğu; T 103 kum tutucu ünitesindeki sürgülü kapak nefaset kesintisi yönünden, 26.12.2016 tarihli kesin kabul incelemesinde eksikliğin tespit edildiği ve yapılan kesintinin YİGŞ hükümlerine uygun olduğu; çamur römorku kira bedeli yönünden, geçici kabul tutanağında olması gerekli 3 römorktan 1 adedinin olmadığının anlaşıldığı, sözleşme kapsamında olduğu ve yüklenici temsilcisine teslim edildiği, B 106 Kum Tutucu Blower Binası 2 adet Frekans Konvektörü Bedeli yönünden alacak kaleminin ME:13 pozu içerisinde kaldığını ve ilave iş olmayıp asıl sözleşme kapsamında yapılması gereken işlerden olduğu; B104 idari Bina Kantin Mahalline İlave Eviye yapılması işinin sözleşme kapsamında olduğu ve ilave iş olarak değerlendirilemeyeceği; dış cephe verniklemesi kalemine yönelik olarak geçici kabulde yapılmadığının tespit edildiği, kesin kabulde ise işin ayıplı olması nedeniyle idare tarafından yapılan kesintinin YİGŞ hükümlerine uygun olduğu; atıksu içindeki şamandıraların sökülüp tekrar yapılması işine ilişkin olarak ilave iş olarak talep edilen kalemin DE.09 Enstürümasyon pozu içerisinde ve teklif fiyata dahil olduğu, geçici kabulde eksik iş kalemi olarak tespit edilip daha sonra tamamlandığı ve ilave iş olarak değerlendirilemeyeceği; B 105 bekçi binası aspiratörleri işine ilişkin olarak, talep edilen iş kaleminin birim fiyatlara dahil olduğu ve ilave iş olarak değerlendirilemeyeceği anlaşılmakla anılan taleplerin reddine karar verilmiştir.
DE.15 işletme enerji tüketim bedeli yönünden ise; yukarıda izah edilen DE.15 ve DE.16 birim fiyat tariflerinde işletme enerji tüketim bedelinin geçici kabul ile kesin kabul arasındaki 12 aylık işletme süresi boyunca ödeneceğinin hükme bağlandığı, 12 ayı aşan tüketim bedelinin davalıdan talep edilebileceği bu suretle 09.05.2016 ile 21.05.2016 tarihleri arasındaki enerji bedelinin talep ile bağlı kalınarak davalıdan tahsili ve davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
12 aylık sözleşme süresi dışına taşan süre için işletme bedeli alacağı yönünden ise; bilirkişi heyetince 08.03.2022 tarihli ek raporda yukarıda izah edildiği şekliyle 12 aylık işletme süresinin başladığı 08.05.2015 tarihi ile işletme süresinin biteceği 08.05.2016 tarihinden sonra davacı tarafından elektrik aboneliğinin sona erdirildiği 21.05.2016 tarihine kadar olan sürede 13 gün için hesaplama yapılmış ise de; kesin kabulün fiilen 18.05.2016 tarihinden yapıldığı, 05.08.2016 ve 27.-28.09.2016 tarihlerinde kesin kabul tutanağında belirtilen eksikler için yeniden incelemenin yapıldığı nihayetinde 26.12.2016 tarihinde yapılan son tespitte inşaat ve elektirik imalatı eksikliklerinin tamamının giderildiği anlaşılmıştır. Bu suretle davacının 12 aylık sözleşme süreci dışındaki işletme bedeli talebinde, izah edilen süreçte yüklenicinin eksik ve ayıplı imalat kalemleri ile kendi kusuru ile işletmenin uzatılmasına neden olduğu, eksikliklerin ancak 26.12.2016 tarihinde giderildiği ve ilgili tutanağında yüklenici tarafından itirazsız olarak imzalandığı anlaşıldığından kendi kusuru ile sebebiyle verdiği işletme uzatım bedelini talep edemeyeceği kabul edilerek bu alacak kalemi yönünden bilirkişi heyeti raporundan ayrılmış ve talebin reddine karar verilmiştir.
*Abonelik bedeline ilişkin olarak, davacı vekili, tesisin elektirik ve SAİS vri aktarımı internet bağlantısı için gerekli olan abonelik işlemlerinin tesis edildiğini, sözleşme kapsamında sürekli enerji kullanımına ilişkin aboneliğin yüklenici adına tesis edilmesi zorunluluğunun 05.02.2015 tarih ve 66 sayılı yazı ile idareye iletildiğini, idarenin uygun görüşü ile 40.000,00 TL'nin 01.04.2015 tarihinde ödenerek aboneliğin tesis edildiğini, idarenin uygun görüşü ile de DE.14 sürekli enerji kullanım bağlatı abonelik bedeli olan 30.000,00 TL'nin ödenmediğini, bunun dışında internet aboneliğine ilişkin bedellerin ödenmediği, toplamda 40.000,00 TL eksik ödeme yapıldığını ve bu bedelin tahsilini talep etmiş,
Davalı cevabında; SAİS aboneliği ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2012/24 sayılı genelgesi gereğince debisi 10.000m3/gün ve üzeri olan atıksu arıtma tesislerinde gerçek zamanlı uzaktan atıksu izleme istasyonlarının kurulmasını zorunlu kıldığını, sözleşme eki Dörtyol Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı Elektirik İşleri Birim Fiyat Tarifleri poz no DE.13.uzaktan atıksu izleme sistemi iş kalemi birim fiyat tarihindeki açıklamalar ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 22.03.2015 tarihli Sürekli Atıksu İzleme Sistemleri Tebliği’nin birlikte değerlendirilmesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Merkez Yazılımına veri iletiminin yüklenici tarafından sağlanması gerektiği veri iletimi sağlanırken kullanılacak internet aboneliğinin ve her türlü donanım temininin yüklenicinin sorumluluğunda olduğu ve 22 nolu hakkedişte ödendiği, elektirik aboneliği ile ilgili olarak, sözleşmenin eki Dörtyol Atıksu Arıtma Tesisi İnşaatı İşleri Birim Fiyat Tarifleri’nde DE 14 sürekli enerji kullanımı bağlantı (abonelik) bedeli poz nolu iş kaleminde teisisin işletmeye alınma aşamasında enerji veren kuruluşa enerjinin sürekli kullanımı bağlantısı için ödenen bedeldir … abonelik bedelinin ödendiğine dair ilgili elektirk kurumundan alınan makbuzun idareye sunulmasından sonra hakkediş ödemesi yüklenici firmaya yapılır şeklinde açıkça düzenleme olduğunu, ancak Dörtyol Atıksu Arıtma Tesisi elektirik aboneliğinin yüklenici firma adına yapıldığından ve arıtma tesisine ait elektirik aboneliğinin ... Genel Müdürlüğü’ne devir işlemleri sırasında abonelik bedelinin ... tarafından ödendiğinden davacının talebinin geçersiz olduğu, yüklenici tarafından yapılmayan iş bedelinin talep edildiği beyanla talebin reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ve devamındaki ek raporlarda özetle; davacının dilekçesinde bahsedilen elektirik abone bedelinin güvence bedeli olduğu Elektirik Genel Şartname 5. Sayfada "sürekli enerji kullanım bağlantı abonelik işlemleri ve bedeli ve buna dair poz no DE.14 birim fiyat tariflerinde abonelik bedelinin ödendiğine dair elektirik kurumundan alınan makbuzun idareye sunulmasından sonra hakediş ödemesi yüklenici firmaya yapılır denildiği ve dosya kapsamından davacı tarafından ödenmiş güvence makbuz bedeline rastlanmadığı, aboneliğin ise 21.05.2016 tarihinde sona erdiği, aboneliğin bitirilmesi ile güvence bedelinin iade edilmiş olması gerektiğinin kabul edilmesi gerektiği, SAİS internet aboneliği veya ... VINN aboneliği ile ilegili olarak çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın 2012/24 sayılı Genelgesi gereğince debisi 10.000 m3 gün ve üzeri olan atıksu arıtma tesislerinde gerçek zamanlı uzaktan izleme istasyonu kurulmasının zorunlu olduğu, Atıksu Arıtma Tesisi Elektirik Birim Fiyat Tariflerinde 1 takım uzaktan izleme sisteminin yapılması gerektiği ve ilave iş bedeli olmayıp birim fiyat tarifleri içerisinde kaldığı belirtilmiştir.
Mahkememizce yapılan kabulde; davacı tarafından elektirik aboneliğinin kabulünde olduğu üzere 21.05.2016 tarihinde sonlandırıldığı ve talep edilen güvence bedelinin de iade edilmiş olması gerektiği, yine SAİS internet aboneliğine ilişkin olarak ise talep edilen bedelin birim fiyat tarifleri içerisinde sözleşme kapsamında kaldığı ve ilave iş bedeli talep edilemeyeceği anlaşılmakla bu talebin reddine karar verilmiştir.

*İlave elektirik imalatlarına yönelik olarak, davacı vekilince; topraklama elektrotları, beton kalıp rögarları, kablo rögar ara bağlantıları, galvaniz şerit topraklamaları, bakır tel topraklamaları, topraklama direnci için yaptırılan kazı ve toprak dolguları, aydınlatma direği ve ara bağlantıları, yıldırımdan korunma, tesis giriş kapısı elektirik bağlantıları kalemlerine ilişkin olarak ilave iş bedellerinin ödenmediği ile ilave iş bedelinin tahsili talep edilmiş,
Davalı cevabında; davalı tarafından davacıya gaz algılama güvenlik sistemi SAİS revizyon işleri sondaj işleri ile ilgili talimatların verildiğini bunlar dışında talimat verilmediğini, talimatların ise ilgili hakkedişten ödendiğini, dava dilekçesinde belirtilen topraklama imalatları, beton kablo rögarları, kablo rögar ara bağlantıları, galvaniz şerit topraklamaları, bakır tel topraklamaları, topraklama direnci için kazı dolgusu, aydınlatma direği ve ara bağlantıları , yıldırımdan korunma, tesis giriş kapısı elektirik bağlantılarının hepsinin sözleşme kapsamında olduğunu, ilave iş bedelinin talep edilemeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ve devamındaki ek raporlarda talep edilen kalemler 3 başlık altında toplanmış olmakla özetle;
Topraklama ve Topraklama Elemanları Yönünden sözleşme eki elektirik İşleri Genel Şartnamesi'inde tesisin işletilmesini sağlamak için projesine uygun olarak topraklama ve paratorner yapılacağı yine tesisin yapımında uyulacak genel dökümanlar arasında Elektirik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği, Elektirik Tesisleri Topraklamalar Yönetmeliği, Enerji Bakanlığı, Bayındırlık Bakanlığı, ... ve İller Bankası Teknik Şartnameleri, Birim Biyat Tarifleri ... Birim Fiyat Tariflerinin yer aldığı yine şartnamede paratoner ve topraklama ile ilgili hükümlerin mevcut bulunduğuve tesisteki tüm metal aksamın topraklanacağının belirtildiği, sözleşme eki teknik şartnameler, birim fiyat tarifleri ve yönetmelikler gereğince yapılan iş tanımlamalarında topraklama direnci değerinin projede belirtilen değerde sonuç alınabilmesi için gerekli tüm topraklama elemanlarının tariflerde tanımlanmış olduğu, davacı yüklenici tarafından verilen teklif birim fiyatların her bir sistemin çalışır ve işler halde teslimi için 1 takımına yani tamamına esas verildiği, yapılan tariflerde malzeme tanımlarının yapıldığı görülmete olduğundan elverişsiz zemin nedeniyle topraklama direncinin projedeki değere uygun yapılmasından dolayı ilave iş bedeline hak kazanılmayacağı, davacı yüklenicinin tekliflerini bir bütün olarak sistemler için ayrı ayrı vermiş olduğu, , kablo için ayrı, topraklama iletkeni için ayrı veya topraklama elektrodu için ayrı teklif verilmediği yine ilave iş olarak talep edilen anerobik havuz korkuluk topraklaması ve su deposu kapısının topraklaması da topraklama pozunda tesisteki tüm meal aksamın topraklanacağı şekilnde ifade edildiği ve sözleşme kapsamı içerisinde kaldığı,
Aydınlatma Direkleri ve Ara Bağlantılar; talep edilen kalemin birim fiyat tariflerinde bahsediliği ve DE.05 Güç Kumanda ve Sinyal Kabloları pozuna dahil olduğu, ilave imalat olmadığı,
Tesis Giriş Kapısı ve Elektrik Bağlantıları; Sözleşme eki AAT-E1-SK-01 Saha Kablo Dağıtım Projesi detayları bulununan kablolama işinin yapılabilmesi için gerekli kazı, dolgu gibi işlerin imalatın tarifine dahil olduğu, Elektrik İşleri Birim Fiyat Tarifleri'nde DE.05 Güç Kumanda ve Sinyal Kabloları pozunun tarifinde ...Tesisteki tüm kablolama işinin tesis edilmesidir ve ölçü tesisteki tüm kablolama işinin tesis edilerek işler hale getirilmesidir denildiğinden, tesisteki tüm ekipman ve malzemenin işler ve çalışır hale getirilebilmesi , ekipmanın enerji beslemesinin yapılarak kumanda edilmesinin ve gerekli olan noktalarda sinyal iletişimin sağlanabilmesi için sinyal kablosunun çekilmesi ile bu işler için tüm malzeme taşıma yükleme boşaltma zayiat ve sigorta gideri dahil iş başına getirilmesi her türlü malzeme kullanılarak döşenmesinin yüklenici karı da dahil olmak üzere sözleşme kapsama dahil olduğu ve ilave iş olarak kabul edilmeyeceği belirtilmiştir.
Mahkememizde oluşan kabulde; sözleşmenin eki olan idari şartnamede," ... İşin yapılacağı yeri ve çevresini gezmek inceleme yapmak ve teklifini hazırlamak ve taahhüde girmek için gerekli olabilecek tüm bilgileri temin etmek isteklinin sorumluluğundadır... İstekli işin yapılacağı yeri ve çevresini gezmekle iş yerinin şekline mahiyetine iklim şartlarına işin gerçekleştirilmesi için yapılması gerekli çalışmaların ve kullanılacak malzemelerin miktar türü ile iş yerine ulaşım ve şantiye kurmak için gerekli hususlarda maliyet ve zaman bakımından bilgi edinmiş teklifini etkileyebilecek riskler ve olağanüstü durumlar benzeri hususlara ilişkin gerekli olan her türlü bilgiyi almış sayılır..." maddesinin yer aldığı anlaşılmıştır.
Yüklenici tarafından ilave iş kalemleri olarak talep edilen topraklama ve topraklama elemanları başlığı altında incelenen topraklama elektrotları, boton kablo rögarları, kablo ara bağlantıları, galvaniz şerit topraklamaları, bakır tel topraklamaları, topraklama direnci için yapılan kazı ve dolgular ile bitkisel toprak yıldırımdan korunma kalemleri yönünden hükme esas bilirkişi raporunda da açıklandığı üzere sözleşme eki birim fiyat tarifleri ve yönetmelikler gereğince birim fiyat tariflerine dahil olduğu ilave iş olarak kabul edilemeyeceği, sözleşmenin eki olan idari şartnamenin anılan hükmü gereğince yüklenici tarafından teklif verilirken bu hususların değerlendirilmesi gerektiği, aydınlatma direkleri yönünden anılan iş kaleminin DE.06. Saha Aydınlatması ve DE.05 Güç Kumanda ve Sinyal Kaboları tarifine dahil olduğu yine tesis giriş kapısı ve elektirik bağlantılarına ilişkin talebin ide kazı ve dolgu işlerinin imalata dahil olduğu DE.05 Güç Kumanda ve Sİnyal Kabloları pozunun tarifinde zikredildiği anlaşıldığında bu iş kalemlerine yönelik olarak talebin reddine karar verilmiştir.

*Tabela bedelinin ödenmediği; davacı sözleşmenin imzalanması ile birlikte şart koşulan ve inşaata ait teknik bilgi özetinin yer aldığı tabela için davalı tarafından özel proje verildiği tabelanın buna göre yapıldığı ancak bedelinin ödenmediği belirtilerek alacağın tahsilini talep etmiş,
Davalı cevabında; davalı Bankanın üstyapı uygulama Dairesi Başkanlığı’nın 06.12.2012 tarihli Yapı Tanıtım Tabelası Konulu 15 nolu genelgesinde devam eden işlerde genelge ekindeki yapı tanıtım tabelalarının inşaat mahallinde yer alması gerektiği, genelge gereğince 18.12.2012 tarihli yazının yükleniciye gönderildiği ve tabelanın inşaat mahallinde yer almasının istenildiğini, bugüne kadar hiçbir yüklenici tarafından konunun gündeme getirilmediğini aksine yapının tanıtımı için kullanıldığını beyanla talebin reddini savunmuştur
11.09.2020 tarihli bilirkişi raporunda ve devamındaki ek raporlarda bir yapının teklifini oluşturan ana maliyet kalemlerinin direk ve endirek maliyetler olarak iki grupta toplanabileceğini, talep edilen maliyet kaleminin endirek maliyet grubuna dahil olduğunu inşaatı tanıtıcı tabelanında endirek maliyet kalemlerinden şantiye kurulum giderlerine dahil olduğunu ve ilave iş sayılamayacağı belirtilmiştir.
Mahkememizce oluşan kabulde; talep edilen inşaat tanıtım tabela giderinin şantiye kurulum giderleri arasında bulunduğu bu nedenle iş bedeline dahil olduğu anlaşılmakla talebin reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın kısmen kabulü ile;
a)Teminat mektubu komisyon bedeli alacağı yönünden 750,00 TL,
b)SAİS sistemi ilave iş bedeli yönünden 1.500, 00 TL,
c)Enerji nakil hattı ilave iş bedeli yönünden 1.500,00 TL,
d)Gaz algılama ve güvenlik sistemleri ilave iş bedeli yönünden 750,00 TL,
e)İşletme enerji tüketim bedeli yönünden 1.500,00 TL,
Olmak üzere toplam 6.000,00 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalıdan tahsiline,
2-Sair alacak kalemleri ve manevi tazminat talebi yönünden davanın reddine
3-Alınması gereken 409,86 TL harcın peşin alınan 1.858,73 TL'den mahsubu ile bakiye 1.448,87‬ TL'nin karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
4-Davacı tarafından başlangıçta yatırılan 35,90 TL başvurma harcı, 409,86 TL peşin harç olmak üzere toplam 445,76 TL'nin davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 429,80 TL tebligat ve müzekkere gideri, 9.000,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 9.429,80 TL'nin davanın kabul red oranına göre 514,87 TL'sinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyenin davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden kabul edilen miktar yönünden 6.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
7-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden reddedilen miktar yönünden karar tarihindeki AAÜT uyarınca 4.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Manevi tazminat isteminin reddi yönünden 9.200,00 TL'nin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
8-Davalı tarafından sarfedilen yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
9-Sarfedilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatıranlara iadesine,
Dair davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzlerine karşı, gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren yasal 2 haftalık sürede mahkememize müracaat ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf başvuru yolu açık olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı. 16/09/2022


Katip ...
e-imzalı


Hakim ...
e-imzalı


Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümlerine göre UYAP sistemi üzerinden elektronik imza ile imzalanmıştır.