21. Hukuk Dairesi 2014/9377 E. , 2015/6095 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalılar vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, davacının davalıya ait işyerinde 01/05/2000-18/06/2009 tarihleri arasında geçen çalışmalarının ve prime esas kazancının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, 01.01.2004 ile 30.06.2004 tarihleri arasındaki dönemde 180 gün süreyle günlük 25,94 YTL ücret karşılığında, 30.06.2004 ile 31.12.2004 tarihleri arasındaki dönemde 180 gün süreyle günlük 27,23 YTL ücret karşılığında, 01.01.2005 ile 31.12.2005 tarihleri arasındaki dönemde 360 gün süreyle günlük 29.97 YTL ücret karşılığında, 01.01.2006 ile 31.12.2006 tarihleri arasındaki dönemde 360 gün süreyle günlük 32,57 YTL ücret karşılığında, 01.01.2007 ile 30.06.2007 tarihleri arasındaki dönemde 360 gün süreyle günlük 35,88 YTL ücret karşılığında, 01.01.2008 ile 18.02.2008 tarihleri arasındaki dönemde 49 gün süreyle günlük 37,32 YTL ücret karşılığında hizmet akdiyle çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Bu tür davalarda öncelikle davacının çalışmasına ilişkin belgelerin işveren tarafından verilip verilmediği yöntemince araştırılmalıdır. Bu koşul oluşmuşsa işyerinin gerçekten var olup olmadığı kanun kapsamında veya kapsama alınacak nitelikte bulunup bulunmadığı eksiksiz bir şekilde belirlenmeli daha sonra çalışma olgusunun varlığı özel bir duyarlılıkla araştırılmalıdır. Çalışma olgusu her türlü delille ispat edilebilirse de çalışmanın konusu niteliği başlangıç ve bitiş tarihleri hususlarında tanık sözleri değerlendirilmeli, dinlenen tanıkların davacı ile aynı dönemlerde işyerinde çalışmış ve işverenin resmi kayıtlara geçmiş bordro tanıkları yada komşu işverenlerin aynı nitelikte işi yapan ve bordrolarına resmi kayıtlarına geçmiş çalışanlardan seçilmesine özen gösterilmelidir. Bu tanıkların ifadeleri ile çalışma olgusu hiçbir kuşku ve duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmelidir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 16.9.1999 gün 1999/21-510-527, 30.6.1999 gün 1999/21-549-555- 3.11.2004 gün 2004/21- 480-579 sayılı kararları da bu doğrultudadır.
Somut olayda, davacının davalıya ait işyerinde 19/02/2008-23/06/2009 tarihleri arasında geçen çalışmasının asgari ücret üzerinden bildirildiği, ... Ayakkabıcılar ... ve Sanatkarlar Odası"nca ayakkabı imalat sektöründe kesimhane sorumlusu olarak çalışanbir işçinin işyeri kapasitesine göre 18/06/2009 tarihinde net 700-800 TL ücret alabileceğinin bildirilmesi üzerine hükme esas alınan bilirkişi raporunda bu tarih itibariyle asgari ücretin 1.84 katına denk geldiğinden, davacının asgari ücretin 1.84 katı ile çalıştığının kabul edildiği, dinlenen tanıkların davacının çalışma süresi hususunda çelişkili beyanları bulunduğu, davalı işyerinde yaptığı iş hususunda da çelişkili beyanları bulunduğu anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş, ihtilaflı döneme ilişkin dönem bordrolarında kayıtlı ve tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgilerine başvurmak, ... ... Kurumu, zabıta, maliye, meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu işyeri çalışanları; yoksa işyeri sahipleri araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı, davacının davalı işyerinde hangi sıfatla çalıştığı, kesimhane sorumlusu olup olmadığı, kesimhane sorumlusu ise hangi tarihten itibaren bu sıfatla çalıştığı hususları yönünde yöntemince beyanlarını almak ve gerçek çalışma olgusunu ve davacının davalı işyerinde hangi sıfatla çalıştığı somut ve inandırıcı bilgilere dayalı şekilde ortaya koyduktan sonra ilgili meslek kurululuşundan emsal ücret araştırması yaparak , elde edilecek sonuca göre karar vermekten ibarettir.
O halde, davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalılardan ... Ayakkabıcılık Deri Kösele"ye iadesine
24/03/2015 gününde oybirliği ile karar verildi.