MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R


1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine,
2-Dava, davacının 21.01.2008 – 04.04.2010 tarihleri arasında, 2008 yılı için aylık net 2.000,00 ABD Doları, 2009 ve 2010 yıllarında 2.500,00 ABD Doları ücretle davalı işverenin Moskova’daki işyerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile; davacının, 26.04.2008 – 04.04.2010 tarihleri arasında yazılı olan ücretlerle davalıya ait işyerinde çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de bu sonuca hatalı değerlendirme sonucu gidilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 03.05.2008 tarihinde davalı işverene ait 32 sicil numaralı işyerinden davacı adına 03.05.2008 tarihli işe giriş bildirgesinin verildiği ve buna bağlı olarak bu işyerinden 03.05.2008 – 09/2008 tarihleri arasında 9/A koduyla çalışmaların bildirildiği, imzalı ücret bordrolarında Ocak 2008 ile Aralık 2008 arasında (Temmuz ve Ağustos yok) ücretinin 2000 Dolar, Ocak 2009 ile Kasım 2009 arasında (Mart yok) ücreti 1600 Dolar, Aralık 2009 ile Mart 2010 arasında 1800 Dolar olduğu, davacı tarafından imzalanan 04.04.2010 tarihli İbraname-Feragatname başlıklı belgede davacının 21.01.2008 – 04.04.2010 tarihleri arasında davalı işyerinde çalıştığını belirterek imzaladığı, davacının 18.04.2008, 15.07.2008, 17.03.2009, 13.08.2009 tarihli izin dilekçelerinde işe giriş tarihinin 21.01.2008 olduğunu belirttiği, bu belgelerin ilgili amir ve müdürler tarafından imzalandığı, davalı şirketin Tushine Şantiyesinde davacının 10.02.2010, 06.11.2009 tarihinde giriş çıkışının görüldüğü, davacının 22.04.2008 tarihinde yurtdışına çıkış yaptığı, bu tarihten önce 24.06.2007 – 22.04.2008 arasında yurtdışında olduğu görülmüştür.


Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun geçici 7/1’inci maddesi uyarınca uygulama alanı bulan mülga 506 sayılı Kanunun 7 ve 79’uncu maddeleri ve 5510 sayılı yasanın 10. maddesidir.
Bu tür sigortalı hizmetlerin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır.
Kural olarak sigortalılar, Türkiye’de yaşadıkları ve hizmet akdine göre çalıştıkları takdirde ... sigorta haklarından yararlanırlar. Bu kural, Kanunların mülkiliği ilkesinin doğal sonucudur. Ayrıca, Türkiye’yle yabancı bir ülke arasında ... ... sözleşmesi akdedilmişse istisnaen mülkilik ilkesine değer verilmeyebilir. Ayrıca, 506 sayılı Kanunun 2 ve 3’üncü maddelerine göre sigortalı olmayanlar kapsamında olmak üzere, Türkiye ile ... ... sözleşmesi olmayan bir ülkede hizmet akdiyle çalışan Türk vatandaşları da anılan Kanunun 86. maddesi gereği işverenleriyle yapılacak “İş kazalarıyla meslek hastalıkları”, “Hastalık”, “Analık”, “Malullük, yaşlılık ve Ölüm” sigortalarından birine, birkaçına veya hepsine toplu olarak tabi tutulmaları mümkündür. Başka bir anlatımla 506 sayılı Yasa"nın ülke dışında meydana gelen sigorta olaylarında uygulanabilmesi ... ... Kurumuna yükümlülükler getiren ... ... sözleşmesi veya kısa vadeli sigorta kollarını da kapsayan topluluk sigortaları bulunması halinde mümkün olabilir.
506 sayılı Yasa"nın 86. Maddesine göre; Kurum, 2 nci ve 3 üncü maddelere göre sigortalı durumunda bulunmayanların Çalışma ve ... ... Bakanlığınca onanacak genel şartlarla (İş kazalariyle meslek hastalıkları), (Hastalık), (Analık), (Malullük, yaşlılık ve Ölüm) sigortalarından birine, birkaçına veya hepsine toplu olarak tabi tutulmaları için, işverenlerle veya dernek, birlik, sendika ve başka teşekküllerle sözleşmeler yapabilir. (Ek fıkra: 29/07/2003 - 4958 S.K./40. md.) Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi, bu Kanunun 78 inci maddesine göre belirlenen prime esas kazanç alt ve üst sınırı arasında olmak şartıyla kendilerinin belirleyeceği miktarın % 30"udur.
Öte yandan, 5510 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin g bendinde; “Ülkemiz ile ... ... sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacağı, bunlar hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanacağı, bu sigortalıların uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, 50 nci maddenin ikinci fıkrasındaki Türkiye"de yasal olarak ikamet etme şartı ile aynı fıkranın (a) bendinde belirtilen şartlar aranmaksızın haklarında isteğe bağlı sigorta hükümlerinin uygulanacağı, bu kapsamda, isteğe bağlı sigorta hükümlerinden yararlananlardan ayrıca genel sağlık sigortası priminin alınmayacağı, bu bent kapsamında yurt dışındaki işyerlerinde çalışan sigortalıların, bu sürede ödedikleri isteğe bağlı sigorta primlerinin 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalılıktan sayılacağı” belirtilmiştir.
Somut olayda; Rusya ile Türkiye arasında akdedilmiş ... ... sözleşmesi olmadığı, davalı şirket ile davalı işveren arasında var olduğu anlaşılan topluluk sözleşmesinin hangi tarihten itibaren geçerli olduğu ve taraflar arasında kararlaştırılan ücretin ne kadar

-olduğunun araştırılmadığı, davacının çalışmalarının başlangıç tarihi olduğunu iddia ettiği 21.01.2008 tarihinde yurtdışında olduğu, davacının çalışmalarının işverene ait Moskova’daki şantiyede geçtiği, davacının çalışmalarının 03.05.2008 – 9/2008 arasında 9/A koduyla bildirildiği, sonraki çalışmaların hizmet cetvelinde görülmediği, işyerinden davacı adına verilen işe giriş bildirgesinde sigortalılık kodunun topluluk sigortası olduğunun belirtildiği, Ocak 2008 ile Mart 2010 tarihleri arasındaki imzalı ücret bordrolarının mevcut olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 01.10.2008 tarihinden sonra, ... ... sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacağına ilişkin 5510 sayılı Kanunun 5. maddesinin g bendi uyarınca, bu tarihten sonraki çalışmalar yönünden kurulan hükmün doğru olduğu, ancak Kurum ile işveren arasında topluluk sözleşmesinin tarihi ve taraflar arasında sözleşme ile kararlaştırılan ücret araştırılmadan 01.10.2008 tarihine kadar olan dönem yönünden 506 sayılı Kanun kapsamında hizmet tespitine karar verilmesinin hatalı olduğu anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; davacının çalışmaların başladığını iddia ettiği 21.01.2008 tarihinde yurtdışında olduğunu göz önünde bulundurmak, Kurum ile işveren arasındaki topluluk sözleşmesini getirtmek, davacı ile davalı işveren arasında 01.10.2008 tarihine kadar belirlenen ücreti araştırmak ve bu dönem yönünden ücret belirlenirken 506 sayılı Kanunun 4958 sayılı Kanunun 40. maddesi ile değişik 86/2. maddesini dikkate almak ve sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacı ile davalılardan ... San. Tic. Ltd. Şti"ne iadesine
24.03.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.