Danıştay 10. Daire 1992/4550 Esas 1994/1856 Karar Sayılı İlamı

Daire : ONUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1994
Karar No : 1856
Esas Yılı : 1992
Esas No : 4550
Karar Tarihi : 27/04/994

1-BİLGİSAYAR PROGRAMLARININ; İLİM VE EDEBİYAT ESERİ OLARAK 5846 SAYILI FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU KAPSAMINDA KORUMA ALTINDA BULUNDUĞU;
2-BİLGİSAYAR OYUNLARININ İSE 3257 SAYILI SİNEMA VİDEO VE MÜZİK ESERLERİ KANUNU KAPSAMINDA AYRICA KORUNMASI GEREKTİĞİ HK.
Davacı şirket, yurt dışındaki bazı üretici firmalardan distribütörlük hakkı alarak yurda ithal ettiği bilgisayar oyunu disket ve kasetlerinin, 3257 sayılı Yasa uyarınca koruma altına alınması ve bandrol verilmesi yolunda Kültür Bakanlığına başvurmuştur.
Yasal dayanağı 5846 sayılı Fikir Eserleri Kanunu olan Fikir ve Sanat Eserlerinin İşaretlenmesi Hakkında Yönetmelik'in; 2. maddesinde, işaretlenecek eserler arasında disk ve disketler de sayılmış; 6/d maddesinde, fikir ürünü niteliğindeki disketleri üreten veya ithal eden gerçek ve tüzel kişilerin Kültür Bakanlığından yapımcı kodu alacağı hükmüne yer verilmiştir. Bilgisayar programı taşıyan disketleri üreten veya ithal eden gerçek ve tüzel kişilere Yönetmelik uyarınca işaretleme yapabilmeleri amacıyla yapımcı kodu veren, ancak bu kod ile üretilen programlara kayıt ve tescil edip işletme belgesi vermeyen davalı bakanlık, bu uygulamasından bahisle davacının başvurusunu reddetmiş ve bu ret işleminin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İdare Mahkemesi bilgisayar oyunlarının gerek 5846 sayılı Yasanın 1.maddesinde, sahibinin hususiyetini taşıyan ve aşağıdaki hükümler uyarınca ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri sayılan her nevi fikir ve sanat ürünü olarak tanımlanan eser kavramı kapsamında; gerekse, film, video, ses taşıyıcıları ve benzerleri üzerinde kaydedilmiş hareketli veya sesli fikir ve sanat mahsulleri ile geniş kapsamda Türk sineması ve Türk müzik sanatı ürünlerini koruma altına alan 3257 sayılı Yasa kapsamında bulunmadığı, bu itibarla bilgisayar oyunu disk ve kasetlerine bandrol verilmemesinin mevzuata uygun olduğu gerekçesiyle davayı reddetmiştir.
Davacı, usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürdüğü anılan mahkemekararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir.
Hukukumuzda, sanayide uygulama imkanı olan ve teknik ilerlemeye yönelik sınai bir yenilik getirecek şekilde somutlanmış bulunan teknik yaratmalar ihtira Beratı Kanunuyla, diğer fikir ve sanat eserleri ise 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunuyla korunmaktadır.
Eser ve sanat hukukunun temel kavramı olduğundan; pozitif hukukta belli yaptırımlara bağlanarak koruma altına alınacak fikir ve sanat eserlerinin kapsamının objektif ölçütlerle belirlenmesi zorunluluğu doğmaktadır.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 1.maddesinde, eser; sahibinin hususiyetini taşıyan ve bu yasa hükümlerine göre ilim ve edebiyet, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri sayılan hen nevi fikir ve sanat mahsulleri olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla 5846 sayılı Yasa uyarınca korunacak eserin; onu yaratan zihnin bireyselliğini gösteren özellikler ve yasada gösterilen dört eser grubunun birine dahil edilebilecek nitelikler taşıması zorunludur.
Anılan Yasanın 2.maddesi 1.fıkrasında ise "Her hangi bir şekilde dil ile ifade olunan bütün eserler" ilim ve edebiyat eseri olarak belirlenmiştir. Dil ile ifade olunan eserler geniş bir fikir alanı kapsarlar. Buna göre, korumanın tek gereği, fikri içeriği herhangi bir şekildeki dil ile ifade edilen eserin, sahibinin hususiyetini taşımasıdır.
Bir bilgisayar diliyle ifade olunan ve bilgisayar sisteminin diğer bileşenleri ve kullanıcıları ile birlikte çalışması ve iletişimi işlevini üstlenen bilgisayar programları; program sonucu doğuran hazırlık tasarım çalışmalarıyla birlikte ve her biçim altındaki ifadesiyle; eğer sahibinin kendi fikri yaratımı anlamında özgün ise, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 2/1.maddesi kapsamında ilim ve edebiyat eseri olarak korunacaktır. Bu şekilde koruma altına alınan eserler, programın herhangi bir elemanına temel oluşturan fikirler değil, bunların bilgisayar programı olarak ifadeleridir.
Diğer taraftan, bir sanayi ve sanat dalı olan Türk Sineması ve Türk müzik sanatı ürünlerinin teşvik edilmesi yanında; eserlerin yapılması, denetlenmesi, dağıtılması, gösterilmesi, icrası ve bu işlemlerden doğan telif, gösterim ve icrası haklarının korunmasına ilişkin esas ve usulleri de kapsayan 3257 sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu'nun 3. maddesiyle; 5846 sayılı Yasada belirlenen ilim ve edebiyat, musiki, güzel sanatlar veya sinema eserleri dahilindeki fikir ve sanat ürünleri hareketli veya sesli olması ve film, video ses taşıyıcıları ve benzerleri üzerine kaydedilmiş olması şartıyla, bu kanun kapsamında ayrıca koruma altına alınmıştır.
Sonuç itibariyle, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun 2/1.maddesi kapsamında ilim ve edebiyat eseri niteliğindeki bilgisayar programlarından; belli bir mizansen veya senaryo çerçevesindeki hareketli ve sesli görüntüleri bilgisayarın yeniden üretmesini sağlayan komutlar kümesini içeren bilgisayar oyunları; kaset, disk ve benzeri hareketli görüntü ve ses taşıyıcılarına veya ileticilere kaydedilmiş ifadesiyle, 3257 sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu kapsamında bulunmaktadır.
Bu durumda, bilgisayar programlarının Fikir ve Sanat eserleri Kanunuyla koruma altına alınan eser niteliğinde olmadığından bahisle, bilgisayar oyunlarının Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu kapsamında bulunmadığı yolundaki dava konusu işlem mevzuatımıza aykırı olup, davanın reddine ilişkin mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davacının temyiz isteminin kabulüyle, ...İdare Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının bozulmasına karar verildi.

AZLIK OYU:
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun bulunduğundan, davacının temyiz istemi reddedilerek kararın onanması gerekeceği oyu ile aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyoruz.