10. Hukuk Dairesi 2017/5818 E. , 2018/557 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyizi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı Kurum 25.03.2008 tarihli iş kazası sonucu yaralanan sigortalıya ödenen geçici iş göremezlik ödeneği ve yapılan tedavi masraflarına ilişkin Kurum zararının rücuan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
506 sayılı Kanunun 87.maddesinde, "aracı", 4857 sayılı İş Kanunu"nun 2/6. maddesinde ise, "asıl işveren-alt işveren" ilişkisinin tanımına yer verilmiştir.
Hemen belirtilmelidir ki, "aracı" olarak nitelenen üçüncü kişi, gerek mevzuatta, gerekse öğreti ve yargı kararlarında; alt işveren, taşeron, tali işveren, alt müteahhit, alt ısmarlanan vb. adlarla anılmaktadır.
Bunlardan; asıl işverenin yanında "taşeron" olarak adlandırılan başka işverenlerin de, işyerinden iş almaları ve kendi sigortalılarını çalıştırmaları ile uygulama kazanmış olan "asıl işveren-alt işveren" ilişkisini Sosyal Sigortalar Kanunu açısından ele alan 506 sayılı Kanunun 87.maddesi hükmü, tıpkı mülga 1475 sayılı İş Kanununun l/son. 4857 sayılı İş Kanununun 2/6. maddelerinde olduğu gibi, aracının yanında asıl işvereni de sorumlu tutan bir içerik taşımaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinin 6. fıkrasına göre, “bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye asıl işveren-alt işveren ilişkisi denir. Bu ilişkide asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.”
506 sayılı Kanunun "üçüncü kişinin aracılığı" başlıklı 87. maddesi, "Sigortalılar üçüncü bir kişinin aracılığı ile işe girmiş ve bununla sözleşme yapmış olsalar bile, bu kanunun işverene yüklediği ödevlerden dolayı, aracı olan üçüncü kişi ile birlikte asıl işveren de sorumludur. Bir işte veya bir işin bölüm veya eklentilerinde işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran üçüncü kişiye aracı denir." hükmünü içermektedir. Aracının asıl işverenden bir bölüm iş alması ve bu işte kendi adına sigortalı çalıştırması, aracı kavramının belirleyici özelliğini oluşturmaktadır.
Dosya kapsamı incelendiğinde, Milli Eğitim Bakanlığının Tokat Mehmet Akif Ersoy Görme Engelliler İlköğretim Okulu yemekhane, çamaşırhane, pansiyon ve okul temizliği işleri ihale ile diğer davalı şirkete verildiği, davalılar arasında asıl-alt işveren ilişkisi olmadığının değerlendirildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece hükme esas alınan kusur raporunda, davalı ... Yak. İnş. Tic. San. Ltd. Şti."nin % 70, davalı ... Bakanlığının % 20, kazalı sigortalının % 10 kusurlu olduğu tespit edilmiştir. Davalı ... Bakanlığına; mutfakta gaz kaçağı olduğu bilinmesine ve kendilerine bildirilmesine rağmen tadilat yapılmaması ve ek emniyet cihazlarıyla patlamadan önce donatılmaması sebebiyle kusur verilmiştir.
... asıl işveren olup, kusur oran ve aidiyeti buna göre yeniden belirlenmeli, Kurum temyiz etmemekle; kusur yönünden davalılar lehine oluşan kazanılmış haklar gözetilerek sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan...Gıda Tem Yak. İnş. Tic. San. Ltd. Şti."ne iadesine, 05/02/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.