Danıştay 10. Daire 1992/4076 Esas 1994/1962 Karar Sayılı İlamı

Daire : ONUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1994
Karar No : 1962
Esas Yılı : 1992
Esas No : 4076
Karar Tarihi : 02/05/994

MERKEZ BANKASINCA REESKONT KREDİSİNİN İPTALİ ÜZERİNE ORTAYA ÇIKAN UYUŞMAZLIĞIN, ÖZEL HUKUK HÜKÜMLERİNDEN KAYNAKLANMASI NEDENİYLE ADLİ YARGI YERİNDE ÇÖZÜMLENMESİ GEREKTİĞİ HK.
Davacının … Bankası aracılığıyla kullandığı reeskont kredisinin iptali ile kredilere ait senetlerin bedelleri tahsil edildikten sonra iadesi yolundaki işlemin iptali istemiyle açtığı dava sonunda, davanın reddi yolunda ... İdare Mahkemesince verilen … tarih … sayılı kararın davacı tarafından; temyizen incelenip bozolması istenilmektedir.
… Bankasına, davacı için donatım kredisi reeskont uygunluğu verilerek kullandırılan reeskont kredileri, bankalara olan borçlarını zamanında ödenmemesi nedeniyle mal varlıkları üzerinde haciz konulan ve konkordato talebinde bulunan davacının sürekli ve artan oranda protestoya maruz kaldığı, mali ve hukuksal problemlerini çözümleyemediği öne sürülüp iptal edilerek senetlerin bedelleri tahsil edildikten sonra … Bankasına iade edilmiştir.
Davacının, faaliyetine devam ettiği, konkordato mehil kararı aldığı bu süre içinde İcra İflas Kanununun 289. maddesi uyarınca aleyhine icra takibi dahi yapılamadığı iddialarıyla bu işlemin iptali istemiyle açtığı dava İdare Mahkemesince; Mali sorunlarının devam ettiğinin tespit olunması üzerine aracı bankaya verilen kredinin iptal edilmesinde ve teminata alınan senetlerin portföyden çıkartılarak bankaya iade edilmesinde, Orta vadeli senet üzerine Avans Taahhütnamesinin 2. Maddesine aykırılık görülmediği gerekçesiyle reddedilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 2. maddesiyle tanımı yapılan iptal davasına, idarenin tek taraflı irade açıklamasıyla kişilerin hukuksal durumlarında değişiklik yaratan etkili ve yürütülmesi zorunlu idari işlemlerinin konu olacağı tartışmasızdır. İptal davasına konu edilen işlemin idari nitelikte görülebilmesi içinde, bu işlemin bir idari makamca verilmiş olması ve idarenin kamu hukuku alanında gördüğü idari faaliyetlerle ilgili olması gerekmektedir.
1211 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanununun 1. Maddesinde Türkiyede bonknot ihracı imtiyazına münhasıran sahip ve bu kanunda yazılı görev ve yetkileri haiz olmak üzere "Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası" unvanı altında anonim şirket olaak bir banka kurulduğu, bankanın bu kanunda sarahat bulunmıyan hallerde özel hukuk hükümlerine tabi olacağı belirtilmiştir.
Aynı yasanın "Kredi Müesseseleriyle İşlemler" başlıklı 5. kısım 1. bölümünde yer alan 46. maddede ise; Banka, Banka Meclisince tespit edilecek esas ve şartlar dahilinde, bankalar tarafından tevdi edilecek, vadelerine en çok sekiz yıl kalmış olan senetleri, reeskonta kabul edebilir veya ukabilinde avans verebilir" kuralı yer almıştır.
Yukarıda yapılan açıklama ve anılan yasa hükümleri karşısında; aracı banka tarafından davacıya kullandırılan kredilere ait senetleri teminata almak suretiyle sağladığı reeskont kredisini iptal etmesi, T.C.Merkez Bankası AŞ'nin bankacılık faaliyetine ilişkin olup, davalı ile davacı arasındaki uyuşmazlığın özel hukuk hükümleri çerçevesinde adli yargı yerinde çözümlenmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince davanın görev yönünden reddi gerekirken işin esasına geçilerek karar verilmesinde hukuki isabet görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca İdare Mahkemesince verilen kararın bozulmasına karar verildi.