BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 15. Asliye Ticaret Mahkemesi 2020/610 Esas 2022/683 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2020/610 Esas
KARAR NO : 2022/683
DAVA : Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 27/10/2022
KARAR TARİHİ : 22/09/2022

Mahkememizde görülen davanın yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ
DAVA / Davacı vekili dava dilekçesinde ve özetle;
Müvekkili şirket ile davalı arasında 21/08/2019 tarihli " ... ... tarımsal iskan projesi işi" kapsamında; Sözleşme ekinde verilen proje ve teknik şartname doğrultusunda, betonarme imalatlarının kalıp + malzeme + sarf malzeme (... İşveren Tarafından Verilecek olup, isçilik her türlü makine ekipman, yeterli sayıda vinç, sarf malzeme Alt Yükleniciye ait olmak üzere) işi için sözleşme tanzim edildiğini,
bu sözleşme kapsamında davalı şirketin ... ... tarımsal iskan projesi işinde çalışmaya başladığını ancak sözleşme konusu edimlerini hiç ve veya gereği gibi yerine getirmediğini, iş programının gerisinde kaldığını ve müvekkilini ciddi anlamda birden çok kez mağduriyetine neden olduğunu,
Davalının sözleşme aykırılıklarının defaatle ihtarnameler ile bildirildiğini, davalının sözleşmesi sözleşme konusu edimi olan imalatlara ilişkin iş programına ve kalitesine uygun olarak devam etmemesi, mevcut işlerdeki performans durumu, sahada çalışan ekip sayı ve performanslarının yetersizliği, imalatların zamanında yetiştirilememesi, personel /ekip sayısının artırılması ve değiştirilmesi yönünde ikazlara rağmen sahada yeterli kalifiye eleman ve taleplerin yerine getirilmemesi, sözleşme konusu imalatların fen ve sanat kurallarına uygun bir şekilde yapılamaması, ... ve kalıp imalatlarında proje ve şartnamelere uyulmaması, sözleşme edimi olan özellikle kolonlarda kalıpların kuşaklarının artırılmamasından dolayı oluşan imalatlardaki ölçü hataları, dökülen betonlarda segregasyon ve kalıp hatalarından kaynaklı bozukluklar ve sair ihtarlardaki nedenler, betonarme imalatlarında işin gereği gibi yerine getirilmemesi, sözleşmedeki edimlerin kabul edilebilir şekilde yerine getirilmemesi, ifaya ekli cezai şart ve gecikme tazminatı taleplerin saklı kalmak kaydıyla TBK 125-126 maddeleri ve TBK 473 maddeleri ve ana sözleşmenin ilgili maddeleri uyarınca sözleşmenin haklı nedenle fesih edildiğini,
16/08/2019 tarihli ihtarname, 05/12/2019 tarihli ihtarname ve diğer ihtarlarda belirtildiği üzere sözleşmenin maddeleri uyarınca ifaya ekli gecikme tazminatı taleplerinin sözleşme fesih tarihine kadar tazmininin talep edildiğini,
Sözleşmenizin 9. Maddesinin A bendi uyarınca "Alt Yüklenici, İş bu sözleşme ile kendisine verilen kısmının tamamını belirtilen sürede ve eğer verilirse Sözleşmeye göre verilen süre uzatımı sonunda kusursuz ve eksiksiz şekilde tamamlayamadığı takdirde, Yüklenici durumu ikaz mahiyetinde Alt Yükleniciye yazı ile bildirecek ve aynı yazıda tespit edilen noksanlıkların ne kadar bir süre içinde ikmal edilmesi gerektiğini ihbar edecektir. Alt Yüklenici bu yazıyı aldıktan sonra eksik, bozuk ve hatalı İşleri belirtilen süre içinde telafi etmediği takdirde, bu sürenin bitiminden itibaren Yüklenicinin Türk hukuku altındaki mevcut haklarına herhangi bir halel gelmeksizin, geçecek her takvim günü için 3.000 TL+KDV gecikme cezasını %30(Yüzde Otuz) fazlasıyla ilave bir gecikme cezasını Yükleniciye ödemekle yükümlüdür. Yüklenici, Alt Yükleniciye ister bu gecikme cezalarını yansıtabilir isterse hak edişlerinden kesinti yapılması yoluyla tahsil edebileceğini ve fatura edilmesi halinde hiçbir surette itiraz etmeksizin ( itiraz edilmesi halinde ve/ veya faturanın iade edilmesi halinde masraflar, avukat giderleri, tespit giderleri ve dava giderlerinin peşin olarak hak edişinden kesilmesi yolu ile tahsilini) şimdiden kabul ve taahhüt etmektedir" hükmü gereğince teslim tarihi olan 30/11/2019 tarihinde edimleri teslim edilmemiş olması nedeniyle 05/12/2019 tarihli Beşiktaş 6. noterliğinin 39019 yevmiye nolu ihtarnamesi ile de ihtar edildiği üzere günlük gecikilen her gün için 3.000 TL+KDV gecikme cezasını %30(yüzde otuz) fazlasıyla ilave bir gecikme cezasının ifaya ekli cezai şart olarak talep edileceğinin de ihtar edilmesi nedeniyle mahkemece hesaplanacak sözleşmenin sona erme tarihine kadar şimdilik her tülü haklarının saklı kalması kaydı ile şimdilik 50.000 TL bedelin avans faizi ile ödenmesini talep ettiklerini,
Taraflar arasında akdi ilişki ve ihtarnamelerde ifaya ekli cezai şartların saklı tutulması halinde cezai şartın hesaplanması ve kabul edilmesinin gerektiğini,beyanla;
Davanın kabulü ile, ifaya ekli cezai şart niteliğindeki hakların saklı tutulmuş olması nedeniyle davalı yandan sözleşmenin fesih edildiği tarih olan 15/04/2020 tarihine kadar hesaplanacak sözleşmenin sona erme tarihine kadar her tülü haklar saklı kalmak kaydı ile şimdilik 50.000 TL bedelin avans faizi ile tahsiline,
sözleşmenin haklı feshinin tespitini ve yüksek mahkeme kararları dikkate alınmak kaydı ile davalı yanın sözleşmenin feshi nedeniyle 6098 sayılı TBK'nın 125/111. maddesi gereğince uygulamada kaçırılan fırsat diye adlandırılan menfi zararlarının davalı yanca eser sözleşmesi ile üstlendiği halde yapmadığı sözleşmenin feshi anında kalan imalât için, işin sözleşme tarihinde sözleşmesi feshedilen davalıya en yakın teklifi veren kişiye verilmesi halinde ödenecek bedel ile kalan işin fesih tarihinden itibaren aynı koşullarda makul süre içerisinde yapılacak ihale ile yeni bir yükleniciye verilmesi halindeki ihale bedeli arasındaki farkın hesaplanmasını ve temerrüt faizi ile ödenmesini bu nedenle her türlü hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 50.000 TL'lik menfi zararların tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili 11/05/2022 tarihli ıslah dilekçesi ile ;
16/03/2022 tarihinde bilirkişi raporunda belirlenmiş olan alacak kalemleri açısından ;
Bilirkişi raporu ile belirlenen 382.200,00 TL tutarında gecikme cezası (cezai şart) alacağımızın dava açarken haklarımız saklı tutularak 50.000 TL’lsi talep edilmiş olmakla şimdi alacaklarını 332.200 TL arttırdıklarını,
2- Birlikişi raporu ile belirlenen 809.980,50 TL tutarında tazminat alacaklarının dava açarken hakları saklı tutularak 50.000 TL’lsi talep edilmiş olmakla şimdi alacaklarını 759.980,05 TL arttırdıkları beyanla;
Islah taleplerinin kabulüne ve müddeabihin ıslahı yolu ile arttırdığımız kısım ile dava dilekçesinde talep ettikleri miktarların birleştirilmesi sonucu; gecikme cezası olarak 382.000,00 TL ve tazminat talebimiz olarak 809.980,50 TL alacaklarının dava tarihinden itibaren işleyecek ticari faiz ile davalıdan alınarak müvekkiline ödenmesini talep etmiştir.
CEVAP /
Davalıya cevap dilekçesi ve duruşma günü tebliğ edilmiş cevap dilekçesi vermediği gibi duruşmalara da katılmamıştır.Davalının davayı ve borcu inkar ettiği kabul edilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE
Dava, Taraflar arasında mevcut 21/08/2019 tarihli ... ... Projesi kapsamında Betonarme İmalatlarının davalı tarafından yüklenildiği davacı tarafça gönderilen ihtarnameye rağmen betonarme imalatlarında işin gereği gibi ve süresinde yerine getirilmediğinden bahisle sözleşmenin haklı nedenle davacı tarafça fesih edildiği iddiasına dayalı olarak eksik ifaya bağlı cezai şart ve menfi zararların tazmini talebine ilişkindir.
Gölbaşı Asliye Hukuk (asliye ticaret sıfatıyla) talimat yazılarak davalı şirkete ait mali müşavir bilirkişi marifetiyle 2019 yılı ticari defterlerin incelenmesine karar verilmiş, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/... talimat sayılı dosyasında 09/07/2021 tarihli rapor alınmıştır.
Mahallinde keşif yapılmak üzere ... Asliye Ticaret Mahkemesine yazılan talimatile keşif yapılarak taraflar arasında mevcut sözleşme uyarınca davalı tarafça üstlenilen edimin yerine getirilip getirilmediği, eksik yerine getirilmiş olması halinde ne kadarının tamamlandığının belirlenmesinin buna göre davacının sözleşmeyi haklı fesih koşullarının oluşup oluşmadığının ve ifaya bağlı cezai şart ve menfi zararlarının belirlenmesinin istenmesine karar verilmiş, ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/... talimat sayılı dosyasında 25/10/2021 tarihli rapor alınmıştır.
Davacı vekilinin bilirkişi raporuna karşı beyan ve itirazları nazara alınarak dosyada taraflar arasında mevcut sözleşme uyarınca davalı tarafça üstlenilen edimin yerine getirilip getirilmediği, eksik yerine getirilmiş olması halinde ne kadarının tamamlandığının belirlenmesinin buna göre davacının sözleşmeyi haklı fesih koşullarının oluşup oluşmadığının ve ifaya bağlı cezai şart ve menfi zararlarının belirlenmesinin istenmesine karar verilmiş, bilirkişiler ...'in sunduğu 07/03/2022 tarihli rapor dosya içerisine alınmıştır.
Tüm dosya kapsamına göre;
Davalı ile davacı arasında akdedilmiş olan Alt Yüklenici Sözleşmesi ile davalı/alt yüklenici, sözleşme konusu işleri davacı/yüklenici için yapmayı borçlanmış olup, davacı/yüklenici de iş bedeli ödemeye borçlanmıştır.
Sözleşmenin 4 nolu maddesi hükmüne göre; davalı/alt yüklenici, yer tesliminin yapılmasından itibaren 1 gün içinde işlerin yapımına başlayacak ve 100 gün içinde işleri tamamlayıp teslim edecektir.
Sözleşmenin 9/A nolu maddesi hükmüne göre; davalı/alt yüklenici sözleşme konusu işleri süresinde tamamlayamadığı takdirde, davacı/yüklenici durumu ikaz mahiyetinde davalı/alt yükleniciye bildirecek ve aynı yazıda işlerin ne kadar süre içinde tamamlanması gerektiğini bildirecektir. Davalı/alt yüklenici, kendisine bildirilen bu süre içinde de işleri tamamlayamadığı takdirde, geciktiği her takvim günü için 3000 TL + KDV tutarında gecikme cezasını %30 fazlasıyla birlikte davacı/yükleniciye ödeme yükümlülüğü altına girecektir.
Bilirkişi raporunun teknik kısmındaki tespitlere göre; yer teslim tarihi de dikkate alındığında, davalı/alt yüklenicinin sözleşme konusu işleri 30.11.2019 tarihine kadar tamamlaması gerekmekte olup, davalı/alt yüklenici işleri bu süre içinde tamamlayamamıştır. Bu nedenle de kanaatimizce, TBK.md.ll7/f.2 uyarınca, iş yapma borcunun (asli borcunun) ifasında gecikerek temerrüde düşmüştür.
Dava dosyası içeriği ibraz edilen ve toplanan delillere göre; davacı, davalıya keşide ettiği 30.12.2019 tarihli ihtarnameyle, davalıyı ikaz etmiş ve işleri tamamlaması için 2 gün süre vermiştir. Teknik tespitlere göre, davalı, işleri bu 2 günlük süre içinde de tamamlayamamıştır. Bu nedenle ihtarnamenin tebliğ edildiği tarihten itibaren 2 gün sonra, sözleşmenin 9/A nolu maddesinde düzenlenmiş olan "gecikme cezası" işlemeye başlamıştır.
İhtarname keşide tarihinden dört gün sonra 06.01.2020 tarihinden itibaren cezai şartın işlemeye başladığının kabulü ile davacının, davalının temerrüdü nedeniyle sözleşmeyi 15.04.2020 tarihinde feshettiği, feshin "ileriye etkili olarak" hüküm doğurduğu, davacının talebi doğrultusunda, 06.01.2020 tarihi ile 15.04.2020 tarihi arasındaki dönem için (98 günlük dönem için) işlemiş olan cezai şartın (gecikme cezasının) tahsilini talebe hak kazandığı, 98 günlük gecikme ve temerrüt dönemi için davacının sözleşmenin 9/A maddesi hükmüne istinaden, 98 x 3.000 = 294.000,00 TL + 88.200,00 TL (%30 ilave cezai şart) = 382.200,00 TL cezai şart isteyebileceği anlaşılmıştır.
Davalı iş yapma borcunu ifada gecikerek temerrüde düştüğünden (TBK.md.ll7/f.2), davacının davalıya tanıdığı 2 günlük ek süre içinde de davalı borcunu ifa etmediğinden (TBK.md.123), davalının borcunu ifada temerrüde düşmesi nedeniyle davacının sözleşmeyi haklı olarak feshettiği (TBK.md.l25/f.2) kanaatine varılmıştır.
Ayrıca davacı, fesih tarihine kadar ifa edilmiş borçların geri alınmalarını ve/veya geri verilmelerini talep etmemiş olduğundan, sözleşmenin "ileriye etkili olarak feshedildiği" (TBK.md.126) sabittir. Davacı sözleşmeyi "ileriye etkili olarak" feshettiğinden, sözleşmenin normal süresinden önce, yani işlerin tamamlanmasından önce feshedilmesi nedeniyle uğramış olduğu "müspet zararın" tazminini davalıdan talep edebilecektir.
Davacının talebe hak kazandığı "müspet zarar" davalının tamamlamadığı (eksik bıraktığı) işlerin tamamlanması veya tamamlattırılması için yapılması gerekli olan masraflar/zararlar dır. Bu zararın miktarı bilirkişi raporunun Teknik Kısmında, 647.984,40 TL olarak hesap ve tespit edilmiştir.
Sözleşmenin 10/H nolu maddesi hükmüne göre, davacı bu zararını, "%25 ilavesi ile birlikte talebe" hak kazanacaktır. Davacının hak kazanmış olduğu toplam tazminat tutarı, (647.984,40 TL + 161.996,10 TL =) 809.980,50 TL olarak bilirkişi raporunda hesaplanmıştır.
Mahkememizce 50.000,00 TL gecikme cezası ve 50.000,00 TL tazminatın dava tarihi 27/10/2020 tarihinden itibaren ticari faiziyle, ıslah ile artırılan 332.200,00 TL gecikme cezası ve 759.980,05 TL tazminatın ıslah tarihi 11/05/2022 tarihinden itibaren ticari faiziyle davalıdan alınıp davacıya verilmesine karar vermek gerekmiştir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
H Ü K Ü M /
1-50.000,00 TL gecikme cezası ve 50.000,00 TL tazminatın dava tarihi 27/10/2020 tarihinden itibaren ticari faiziyle, ıslah ile artırılan 332.200,00 TL gecikme cezası ve 759.980,05 TL tazminatın ıslah tarihi 11/05/2022 tarihinden itibaren ticari faiziyle davalıdan alınıp davacıya verilmesine
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesap olunan 81.437,82-TL nispi karar harcından davacı tarafından peşin yatırılan 20.359,47-TL harcın mahsubu ile bakiye 61.078,35-TL harcının davalıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu'nun 18/A-13 maddesinin "...Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve taraflarca karşılanan arabuluculuk ücreti, yargılama giderlerinden sayılır..." hükmü gereği 1.320,00-TL arabuluculuk ücretinin davalıdan tahsili ile Hazineye gelir kaydedilmesine,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 143.374,40-TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 20.413,87-TL ilk gider, 7.700-TL bilirkişi, 736,75-TL tebligat, müzekkere, keşif gideri ve 419,90-TL keşif harcı olmak üzere toplam 29,270,52-TL Yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-HMK. 333. md. uyarınca davacı tarafından yatırılan ve bakiye kalan gider avansının kararın kesinleşmesi sonrası talebi halinde davacıya iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı davalının yokluğunda, kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde ...Mahkemesine istinaf nezdinde istinaf kabil olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 22/09/2022

Başkan ...
e-imza

Üye ...
e-imza
Üye ...
e-imza

Katip ...
e-imza